ორგანული ნივთიერებები

ორგანული ნივთიერებები დიდი რაოდენობითაა პარკოსნებში.

ორგანული ნივთიერებები — ნივთიერებები, რომლებსაც შეიცავს მხოლოდ ცოცხალი ორგანიზმები. ორგანული ნივთიერებებია − ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები.

ცილები ყოველი ცოცხალი ორგანიზმის უმნიშვნელოვანესი შემადგენელი ნივთიერებებია და ცხოველური ორგანიზმის მასის თითქმის ⅔-ს შეადგენს. მცენარეთაგან ცილებით მდიდარია პარკოსნები — ლობიო, სოია, ცერცვი, ბარდა, აგრეთვე კომბოსტო და სხვა. ცილების როლი უჯრედებში მიმდინარე სასიცოცხლო პროცესებისათვის მეტად დიდი და მრავალფეროვანია.

ცხიმები როგორც ცხოველურ, ისე მცენარეულ ორგანიზმში გვხვდება. ცხიმებით განსაკუთრებით მდიდარია ზოგიერთი მცენარის − მაგ., კაკლის, თხილის, მზესუმზირას, არაქისის, ქოქოსის პალმის − ნაყოფები და თესლები.

ინტეგრალური ცილების ნაწილი რეცეპტორებს წარმოადგენს, რომელთა მეშვეობითაც უჯრედი გარემოდან მოსული ინფორმაციის აღქმას ახდენს. ცილა რეცეპტორებს გააჩნიათ სპეციფიკური უბნები, რომლებსაც შესაბამისი სასიგნალო მოლეკულები უკავშირდება. სასიგნალო მოლეკულებთან დაკავშირება რეცეპტორის მიერ სპეციფიკური ფუნქციის განხორციელებას უზრუნველყოფს.

რეცეპტორული ცილები:

• იონური არხების ცვლილებების (კომფორმაციის) გზით მემბრანის გამტარობას აკონტროლებს;
• უჯრედშორისი მატრიქსის ან მეზობელი უჯრედის მემბრანის მოლეკულებს ციტოჩონჩხის ელემენტებთან აკავშირებს. ასეთ რეცეპტორებს ადჰეზიურ მოლეკულებს უწოდებენ.
• იღებს ინფორმაციულ სიგნალებს (ნეირომედიატორების, ჰორმონების, ციტოკინებისა და სხვა ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებებისაგან), და შემდგომ უჯრედში, ე.წ. მეორად შუამავალს გადასცემს.

ლიტერატურა

• ლამარა ბურდილაძე, ნანა სიხარულიძე, გია ქაჯაია, ნანა ყაველაშვილი, ბიოლოგია, VII კლასი, გვ.27, 2003 წ., გამომცემლობა "დიოგენე", მეორე გამოცემა, ISBN 99942-16-29-6

რესურსები ინტერნეტში

• ორგანული ნივთიერებების მონაცემთა ბაზა