ტრისტან-და-კუნია: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 88: | ხაზი 88: | ||
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი [[რელიეფი]], მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე. |
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი [[რელიეფი]], მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე. |
||
=== კლიმატი === |
|||
[[ფაილი:TristanDaCunha.jpg|thumb|250px|right|არქიპელაგის ხედი კოსმოსიდან (კუნძულ გოფის გარეშე)]] |
|||
კუნძულების [[კლიმატი]] ზომიერი [[ოკეანე|ოკეანისებურია]], [[წვიმა|წვიმიანი]] და [[ქარი]]ანი. კუნძულ [[გოფი (კუნძული)|გოფზე]] თვის საშუალო [[ტემპერატურა]] მერყეობს +9 [[ცელსიუსი|°С-დან]] +14,5 °C-მდე, [[ჩრდილოეთი]]ს კუნძულებზე — +11 °С-დან +17,5 °C-მდე. ნალექი წელიწადში მოდის ჩრდილოეთში 2000 მმ-დან კუნძულ გოფის 2500 მმ-მდე. |
|||
=== ფლორა და ფაუნა === |
|||
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულებზე არ არიან [[ძუძუმწოვრები]] (სანაპიროზე [[სელაპები]]ს და გოფის კუნძულზე ადამიანის შემოყვანილი [[სახლის თაგვი|თაგვის]] გამოკლებით), [[ქვეწარმავლები]], [[ქერცლფრთიანები|პეპლები]]. [[მატერიკი]]დან კუნძულების სიშორემ გავლენა იქონია ცხოველთა და მცენარეულ სამყაროზე. კუნძულებზე ბევრია მცენარე-[[ენდემები]], ინაკსესიბლეს კუნძულზე შენარჩუნებულია ყველაზე პატარა არამფრინავი [[ფრინველები|ფრინველი]] [[დედამიწა]]ზე — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «[[ტრისტანის ლაინა]]» ({{lang-la|Atlantisia rogersi}}). კუნძულზე ასევე ბინადრობს [[მეკლდეური პინგვინი]] ({{lang-la|Eudyptes chrysocome}}). |
|||
გოფის, ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადებულია ველური ბუნების [[ნაკრძალი|ნაკრძალებად]]. |
|||
[[შინაური ცხოველები|შინაური ცხოველებს]] და [[მსხვილი რქოსანი საქონელი|მსხვილ რქოსან საქონელს]] ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულის მაცხოვრებლები არ აველურებენ და ისინი ბუნებისათვის დიდ საფრთხეს არ წარმოადგენს. |
|||
==რესურსები ინტერნეტში== |
==რესურსები ინტერნეტში== |
13:18, 6 აგვისტო 2016-ის ვერსია
მშობ. სახელი: ინგლ. Tristan da Cunha | |
---|---|
ტრისტანი-და-კუნიას არქიპელაგის რუკა | |
გეოგრაფია | |
მდებარეობა | ატლანტის ოკეანე |
კოორდინატები | 37°06′00″ ს. გ. 12°16′00″ დ. გ. / 37.10000° ს. გ. 12.26667° დ. გ. |
მთავარი კუნძული | ტრისტანი-და-კუნია |
ფართობი | 207 კმ² |
უმაღლესი წერტილი | 2055 მ |
წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია | |
დემოგრაფია | |
მოსახლეობა | 264 ად. (2008) |
სიმჭიდროვე | 1,275 ად. /კმ² |
ტრისტანი-და-კუნია (ინგლ. Tristan da Cunha) — არქიპელაგი ატლანტის ოკეანის სამხრეთ ნაწილში, შედის ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიების წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნიას შემადგენლობაში.
აღდგომის კუნძულთან, პიტკერნის კუნძულებთან და ბუვეს კუნძულთან ერთად მატერიკებიდან ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაშორებული დასახლებული ადგილებია დედამიწაზე. მდებარეობს 2816 კმ-ში სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკიდან, 3360 კმ-ში სამხრეთი ამერიკიდან და 2161 კმ-ში სამხრეთით წმინდა ელენეს კუნძულიდან.
1956 წლიდან ბრიტანელებისგან არენდირებულ კუნძულ გოფის მონაკვეთზე განლაგებულია სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის მეტეოროლოგიური სადგური[1].
გეოგრაფია
- მთავარი კუნძულს ასევე ქვია ტრისტანი-და-კუნია. ის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი მოსახლეობით. (37°06′ ს. გ. 12°16′ დ. გ. / 37.100° ს. გ. 12.267° დ. გ.) — 98 კმ²;
- ინაკსესიბლე (37°19′ ს. გ. 12°44′ დ. გ. / 37.317° ს. გ. 12.733° დ. გ.) — 14 კმ²;
- ნაიტინგეილი (ბულბული) (37°25′ ს. გ. 12°28′ დ. გ. / 37.417° ს. გ. 12.467° დ. გ.) — 3,4 კმ²;
- ნაიტინგეილი (ბულბული) — 3,2 კმ²;
- მიდლი — 0,1 კმ²;
- სტოლტენჰოფი — 0,1 კმ²;
- გოფი (დიეგო-ალვარესი) (40°19′ ს. გ. 9°55′ დ. გ. / 40.317° ს. გ. 9.917° დ. გ.) — 91 კმ²;
- ბევრი მომცრო კუნძული და კლდეები.
ტრისტანი-და-კუნია — ვულკანური წარმოშობის კუნძული, წარმოიშვა დაახლოებით 1 მილიონი წლის წინ. კუნძულზე მდებარეობს არქიპელაგის ყველაზე მაღალი წერტილი — დედოფალ მერის პიკი, სიმაღლით ზღვის დონიდან 2055 მეტრი. ზამთარში მთის მწვერვალი დაფარულია თოვლით. დედოფალ მერის პიკი — ვულკანია, კუნძულის აღმოჩენის მომენტიდან ამოიფრქვა რამდენჯერმე.
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი რელიეფი, მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე.
კლიმატი
კუნძულების კლიმატი ზომიერი ოკეანისებურია, წვიმიანი და ქარიანი. კუნძულ გოფზე თვის საშუალო ტემპერატურა მერყეობს +9 °С-დან +14,5 °C-მდე, ჩრდილოეთის კუნძულებზე — +11 °С-დან +17,5 °C-მდე. ნალექი წელიწადში მოდის ჩრდილოეთში 2000 მმ-დან კუნძულ გოფის 2500 მმ-მდე.
ფლორა და ფაუნა
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულებზე არ არიან ძუძუმწოვრები (სანაპიროზე სელაპების და გოფის კუნძულზე ადამიანის შემოყვანილი თაგვის გამოკლებით), ქვეწარმავლები, პეპლები. მატერიკიდან კუნძულების სიშორემ გავლენა იქონია ცხოველთა და მცენარეულ სამყაროზე. კუნძულებზე ბევრია მცენარე-ენდემები, ინაკსესიბლეს კუნძულზე შენარჩუნებულია ყველაზე პატარა არამფრინავი ფრინველი დედამიწაზე — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «ტრისტანის ლაინა» (ლათ. Atlantisia rogersi). კუნძულზე ასევე ბინადრობს მეკლდეური პინგვინი (ლათ. Eudyptes chrysocome).
გოფის, ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადებულია ველური ბუნების ნაკრძალებად.
შინაური ცხოველებს და მსხვილ რქოსან საქონელს ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულის მაცხოვრებლები არ აველურებენ და ისინი ბუნებისათვის დიდ საფრთხეს არ წარმოადგენს.
რესურსები ინტერნეტში
- Tristan da Cunha, ტურისტული მეგზური ვიკივოიაჟზე
- ვიკიმედია-ატლასი: ტრისტან-და-კუნია — გეოგრაფიული და ისტორიული რუკები
- Tristan da Cunha
- Tristan Times
- TRISTAN DA CUNHA (Spanish)
- არქიპელაგის ისტორია
- კუნძულის ისტორია, ფოტოგრაფიები, დაწვრილებითი რუკა
ვიდეოები კუნძულების შესახებ
- Return to Trista da Cunha, Global Nomad, National Geographic (2012).
- A Day on Tristan da Cunha, Global Nomad, National Geographic (2011).
- Tristan da Cunha: The story of Asthma Island, part 1 and part 2, BBC Four (2008).
- Tristan da Cunha: Life on the island in 1963 (1963).
- Tristan da Cunha: Life of an islander in 1963 (1963).