კახეთის აჯანყება (1605): განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბმული
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|კახეთის აჯანყება (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|კახეთის აჯანყება (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
'''კახეთის აჯანყება 1605''', კახეთის მოსახლეობის ბრძოლა ყიზილბაშ დამპყრობთა წინააღმდეგ.
'''კახეთის აჯანყება 1605''' კახეთის მოსახლეობის ბრძოლა ყიზილბაშ დამპყრობთა წინააღმდეგ.


აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა შაჰ [[აბას I (ირანი)|აბას I-ის]] დავალებით კონსტანტინე მირზას მიერ ([[კონსტანტინე I (ალექსანდრე II-ის ძე)]], კახეთის მეფე) მაფის, [[ალექსანდრე II (კახეთის მეფე)|ალექსანდრე II-ის]] ძმისა და სხვა კახელი დიდებულების დახოცვა ([[12 მარტი]]). ამ ფაქტმა კახეთში დიდი აღშფოთება გამოიწვია. მოსახლეობამ გამაჰმადიანებული კონსტანტინე I მეფედ არ მიიღო და იარაღს მოჰკიდა ხელი.
აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა [[შაჰ-აბასი|აბას I-ის]] დავალებით [[კონსტანტინე I (ალექსანდრე II-ის ძე)|კონსტანტინე მირზას]] მიერ მამის, [[ალექსანდრე II (კახეთის მეფე)|ალექსანდრე II-ის]] ძმისა და სხვა კახელი დიდებულების დახოცვა ([[12 მარტი]]). ამ ფაქტმა კახეთში დიდი აღშფოთება გამოიწვია. მოსახლეობამ გამაჰმადიანებული კონსტანტინე I მეფედ არ მიიღო და იარაღს მოჰკიდა ხელი.


აჯანყება [[ქიზიყი]]დან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I [[გრემი|გრემში]] ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი [[ქეთევან დედოფალი]] ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ.
აჯანყება [[ქიზიყი]]დან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I [[გრემი|გრემში]] ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი [[ქეთევან დედოფალი]] ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ.


კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ.შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, [[ყიზილბაშები]] კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი [[თეიმურაზ I|თეიმურაზი]] ([[დავით I (კახეთის მეფე)|დავით I-ის]] ძე, შემდეგში [[თეიმურაზ I]]) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა.
კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ. შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, [[ყიზილბაშები]] კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი [[თეიმურაზ I|თეიმურაზი]] ([[დავით I (კახეთის მეფე)|დავით I-ის]] ძე, შემდეგში [[თეიმურაზ I]]) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა.


აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს [[გიორგი X|გიორგი X-ს]], რომელმაც მათ [[ამილახვარი, პაპუნა|პაპუნა ამილახვარი]] მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა.
აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს [[გიორგი X|გიორგი X-ს]], რომელმაც მათ [[ამილახვარი, პაპუნა|პაპუნა ამილახვარი]] მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა.
ხაზი 15: ხაზი 15:
* ''ბერძენიშვილი ნ.,'' საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967;
* ''ბერძენიშვილი ნ.,'' საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967;
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973;
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973;
{{ქსე|5|447|ნარსია გ.}}
*''ნარსია გ.,'' ქსე, ტ. 5, გვ. 447, თბ., 1980

[[კატეგორია:საქართველოს აჯანყებები]]
[[კატეგორია:საქართველოს აჯანყებები]]
[[კატეგორია:კახეთის სამეფო]]
[[კატეგორია:კახეთის სამეფო]]

09:03, 10 იანვარი 2016-ის ვერსია

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ კახეთის აჯანყება (მრავალმნიშვნელოვანი).

კახეთის აჯანყება 1605 — კახეთის მოსახლეობის ბრძოლა ყიზილბაშ დამპყრობთა წინააღმდეგ.

აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა აბას I-ის დავალებით კონსტანტინე მირზას მიერ მამის, ალექსანდრე II-ის ძმისა და სხვა კახელი დიდებულების დახოცვა (12 მარტი). ამ ფაქტმა კახეთში დიდი აღშფოთება გამოიწვია. მოსახლეობამ გამაჰმადიანებული კონსტანტინე I მეფედ არ მიიღო და იარაღს მოჰკიდა ხელი.

აჯანყება ქიზიყიდან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I გრემში ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი ქეთევან დედოფალი ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ.

კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ. შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, ყიზილბაშები კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი თეიმურაზი (დავით I-ის ძე, შემდეგში თეიმურაზ I) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა.

აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს გიორგი X-ს, რომელმაც მათ პაპუნა ამილახვარი მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა 22 ოქტომბერს ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა.

კახეთის აჯანყებამ აიძულა შაჰი დათმობაზე წასულიყო. მან 1606 წელს კახეთის მეფედ ქრისტიანი თეიმურაზი დაამტკიცა.

ლიტერატურა

  • ბერძენიშვილი ნ., საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967;
  • საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973;