კახეთის აჯანყება (1605): განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
ბმული |
No edit summary |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|კახეთის აჯანყება (მრავალმნიშვნელოვანი)}} |
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|კახეთის აჯანყება (მრავალმნიშვნელოვანი)}} |
||
'''კახეთის აჯანყება 1605''' |
'''კახეთის აჯანყება 1605''' — კახეთის მოსახლეობის ბრძოლა ყიზილბაშ დამპყრობთა წინააღმდეგ. |
||
აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა |
აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა [[შაჰ-აბასი|აბას I-ის]] დავალებით [[კონსტანტინე I (ალექსანდრე II-ის ძე)|კონსტანტინე მირზას]] მიერ მამის, [[ალექსანდრე II (კახეთის მეფე)|ალექსანდრე II-ის]] ძმისა და სხვა კახელი დიდებულების დახოცვა ([[12 მარტი]]). ამ ფაქტმა კახეთში დიდი აღშფოთება გამოიწვია. მოსახლეობამ გამაჰმადიანებული კონსტანტინე I მეფედ არ მიიღო და იარაღს მოჰკიდა ხელი. |
||
აჯანყება [[ქიზიყი]]დან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I [[გრემი|გრემში]] ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი [[ქეთევან დედოფალი]] ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ. |
აჯანყება [[ქიზიყი]]დან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I [[გრემი|გრემში]] ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი [[ქეთევან დედოფალი]] ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ. |
||
კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ.შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, [[ყიზილბაშები]] კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი [[თეიმურაზ I|თეიმურაზი]] ([[დავით I (კახეთის მეფე)|დავით I-ის]] ძე, შემდეგში [[თეიმურაზ I]]) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა. |
კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ. შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, [[ყიზილბაშები]] კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი [[თეიმურაზ I|თეიმურაზი]] ([[დავით I (კახეთის მეფე)|დავით I-ის]] ძე, შემდეგში [[თეიმურაზ I]]) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა. |
||
აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს [[გიორგი X|გიორგი X-ს]], რომელმაც მათ [[ამილახვარი, პაპუნა|პაპუნა ამილახვარი]] მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა. |
აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს [[გიორგი X|გიორგი X-ს]], რომელმაც მათ [[ამილახვარი, პაპუნა|პაპუნა ამილახვარი]] მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა. |
||
ხაზი 15: | ხაზი 15: | ||
* ''ბერძენიშვილი ნ.,'' საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967; |
* ''ბერძენიშვილი ნ.,'' საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967; |
||
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973; |
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973; |
||
{{ქსე|5|447|ნარსია გ.}} |
|||
*''ნარსია გ.,'' ქსე, ტ. 5, გვ. 447, თბ., 1980 |
|||
[[კატეგორია:საქართველოს აჯანყებები]] |
[[კატეგორია:საქართველოს აჯანყებები]] |
||
[[კატეგორია:კახეთის სამეფო]] |
[[კატეგორია:კახეთის სამეფო]] |
09:03, 10 იანვარი 2016-ის ვერსია
კახეთის აჯანყება 1605 — კახეთის მოსახლეობის ბრძოლა ყიზილბაშ დამპყრობთა წინააღმდეგ.
აჯანყების უშუალო საბაბი გახდა აბას I-ის დავალებით კონსტანტინე მირზას მიერ მამის, ალექსანდრე II-ის ძმისა და სხვა კახელი დიდებულების დახოცვა (12 მარტი). ამ ფაქტმა კახეთში დიდი აღშფოთება გამოიწვია. მოსახლეობამ გამაჰმადიანებული კონსტანტინე I მეფედ არ მიიღო და იარაღს მოჰკიდა ხელი.
აჯანყება ქიზიყიდან დაიწყო. კონსტანტინე I სასწრაფოდ გაემართა იქითკენ და დიდი საჩუქრებით, დაპირებებითა და შაჰის აგენტების დახმარებით მოახერხა აჯანყებულთა ასისთავების მოსყიდვა. მარტის დამლევს კონსტანტინე I გრემში ჩავიდა. აქ თავადებსა და სხვა თავკაცებს დიდი პატივი სცა, შაჰის სახელით შირვანში ლაშქრობა გამოაცხადა, მოლაშქრეებს დიდ ჯილდოს შეჰპირდა. ამით მან აჯანყება დროებით შეაჩერა. კახეთის მესვეურები, რომელთაც სათავეში მეფე დავით I-ის ქვრივი ქეთევან დედოფალი ედგა, გარეგნულად კონსტანტინეს ერთგულობდნენ, ფარულად კი აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ.
კონსტანტინე I-მა კახეთის 10-ათასიანი ჯარით და ყიზილბაშთა ლაშქრით შირვანზე გადაილაშქრა და ქ. შემახას ალყა შემოარტყა. ალყა ძალიან გაჭიანურდა. კახთა ლაშქარი უკმაყოფილებამ მოიცვა. შეთქმულებმა ისარგებლეს მომენტით და ღამით კონსტანტინე I-ის კარავს დაეცნენ. რენეგატი გაიქცა, მეორე დილით კი კახ მოლაშქრეთა შეჩერება სცადა, მაგრამ უშედეგოდ. აჯანყებულები ბრძოლის ველიდან შინისკენ დაიძრნენ, ყიზილბაშები კი — ირანისკენ. აჯანყებულ კახთა მოციქულებმა აბას I-ს მორჩილება აღუთქვეს და მეფედ ქრისტიანი თეიმურაზი (დავით I-ის ძე, შემდეგში თეიმურაზ I) მოითხოვეს. შაჰმა, რომელიც ოსმალეთთან ომისათვის ემზადებოდა, ისინი იმედით გამოისტუმრა.
აჯანყებულებმა დახმარება სთხოვეს ქართლის მეფეს გიორგი X-ს, რომელმაც მათ პაპუნა ამილახვარი მიაშველა ზემო ქართლის ჯარით. ბრძოლა გაიმართა 22 ოქტომბერს ბელაქნისწყალზე, სადაც კონსტანტინე I-ის ლაშქარი დამარცხდა, ხოლო თვითონ ბრძოლაში დაიღუპა.
კახეთის აჯანყებამ აიძულა შაჰი დათმობაზე წასულიყო. მან 1606 წელს კახეთის მეფედ ქრისტიანი თეიმურაზი დაამტკიცა.
ლიტერატურა
- ბერძენიშვილი ნ., საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 4, თბ., 1967;
- საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თვ., 1973;
- ნარსია გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 447.