სექსუალური ორიენტაცია

სექსუალური ორიენტაცია აღწერს კაცების, ქალების, ორივეს ან არცერთის მიმართ ემოციურ, რომანტიკულ და/ან სექსუალური მიმზიდველობას. „ამერიკის ფსიქოლოგიური ასოციაციის“ მიხედვით სექსუალური ორიენტაცია ასევე გამოხატავს „პიროვნული და სოციალური იდენტობის განცდას, რომელიც დამყარებულია იმ მიზიდულობებზე, მათ გამომხატველ ქცევებსა და იმ ჯგუფის მიკუთვნებულობაზე, რომლის წევრებიც ამ ემოციებს იზიარებენ“.[2]  მკვლევართა შორის არსებული კონსენსუსის თანახმად სექსუალური ორიენტაცია არა არის არჩევანი.[3] არ არსებობს სექსუალური ორიენტაციის გამომწვევი მარტივი, ერთი მიზეზი, არამედ კვლევები გვიჩვენებენ, რომ ესაა გენების, ჰორმონებისა და გარემოს გავლენათა კომბინაცია[4]  ისინი ემხრობიან ბიოლოგიაზე დაფუძნებულ თეორიებს, რომლებიც გენეტიკურ და სციალურ ფაქტორებზე მიუთითებენ. სექსუალური ორიენტაცია, როგორც წესი, სამი სახის ტერმინით გამოიხატება: ჰეტეროსექსუალობა, ჰომოსექსუალობადა ბისექსუალობა (ასექსუალობა ზოგი მკვლევარის მიერ მიიჩნევა სექსუალური ორიენტაციის მეოთხე კატეგორიად). ადამიანის სექსუალობის ფსიქოლოგიური და ფილოსოფიური გაგება, ანუ ჰეტეროსექსუალურ-ჰომოსექსუალური კონტინუუმი(განგრძობითი სპექტრი), სექსუალურ ორიენტაციას ათავსებს ჰეტეროსექსუალურ-ჰომოსექსუალურ კონტინუუმს შორის. კონცეპტი ძირითადად ეფუძნება ალფრედ კინსის 1940 წლის კვლევას სექსუალურობაზე; კინსის რესპონდენდთა მნიშვნელოვანმა რიცხვმა განაცხადა თავისი ბისექსუალობის შესახებ, ჰეტეროსექსუალობასთან/ჰომოსექსუალობასთან შედარებით, რაც ადრე იყო ნავარაუდევი. ამ კონტინუუმს დიდი გავლენა ჰქონდა 1970 და 1980-იანი წლების ფემინისტურ და გეი მოძრაობებზე, რადგან მეცნიერები და მოძრაობების ლიდერები ცდილობდნენ განესხვავებინათ სქესი (მაგ. მამაკაცად ან ქალად ყოფნა) გენდერისა და სექსუალობის სოციალური, კულტურული და ფსიქოლოგიური ასპექტებისგან. კინსლის შკალას ღირსებებად ითვლება ის, რომ რომ მან ამოაგდო სექსუალური ორიენტაციის დიქოტომიური კლასიფიკაცია და დაუშვა ადამიანური სექსუალობის ახალი პერსპექტივები. მიუხედავად ამისა, შკალამ კრიტიკაც დაიმსახურა, რადგან იგი მაინც არ იყო ჭეშმარიტი კონტინუუმი. მიუხედავათ იმისა რომ შვიდი კატეგორია , სექსუალური ორიენტაციის უფრო ზუსტ დიფერენციაციას იძლევა ვიდრე დიქოტომიური შკალა, მაინც რთულია იმის გარკვევა თუ რომელ კატეგორიას შეესაბამება ინდივიდი.

სექსუალური ორიენტაციის სახეობები

• ჰეტეროსექსუალური ორიენტაცია - მხოლოდ ან განსაკუთრებულად საპირისპირო სქესით გატაცება. (ჰეტეროსექსუალი)
• ბისექსუალობა - როგორც საკუთარი, ასევე საპირისპირო სქესით გატაცება; არა აუცილებლად ერთ დონეზე და არა აუცილებლად ერთდროულად.
• ჰომოსექსუალობა - მხოლოდ ან განსაკუთრებით საკუთარი სქესით გატაცება (გეი, ლესბოსელი, ჰომოსექსუალი)
• პანსექსუალობა - საზღვრებს შორის მოქცეული სქესის გარდა სხვა „გარდამავალი“ სქესით გატაცებაც. (პანსექსუალი)

ლიტერატურა

შესავალი ლგბტ ფსიქოლოგიაში, რედ.: შორენა გაბუნია, ირაკლი ვაჭარაძე; არასამთავრობო ორგანიზაცია „იდენტობა“.