ქართლი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

14:17, 20 ივლისი 2015-ის ვერსია

ტერმინს „ქართლი“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ ქართლი (მრავალმნიშვნელოვანი).

ქართლი — მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში. სახელწოდება მომდინარეობს იმ მთისაგან, სადაც ლეონტი მროველის ცნობით დაემკვიდრა ქართველთა ლეგენდარული ეთნარქი — ქართლოსი. მთა „ქართლი“ იქცა ქალაქ „ქართლად“ (მოიცავდა მცხეთას და წიწამურს), შემდეგ შეიქმნა „დიდი ქართლი“, აქედან კი სახელწოდება მთელ მხარეზე გავრცელდა.

ეთნიკურ-გეოგრაფიულად ელინისტური ხანიდან მოყოლებული ქართლი ორ ნაწილად იყოფოდა: ზენა სოფელი და ქვენა სოფელი. სავარაუდოდ ამ ერთეულთა შორის მიჯნა მტკვარზე გადიოდა. მოგვიანებით, ისტორიული ქართლი გეოგრაფიული მდებარეობისა და უმთავრესი მდინარის მტკვრის დინების მიხედვით სამ ნაწილად იყო გაყოფილი:

ზემო ქართლი — ისტორიული მხარე, მოიცავდა მტკვრის ზედა დინებას, დაწყებული მის სათავეებიდან — ტაშისკარამდე (კოლა, არტაანი, სამცხე, ჯავახეთი და თორი), პლუს ჭოროხის ბასეინს სრულად (ტაო-კლარჯეთი). გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებს, ეთნარქები — ოძრხოსის და ჯავახოსის მიწებს. ტერმინი შეესაბამება გვიანდელი ხანის „მესხეთს“.
შიდა ქართლი — ისტორიული მხარე მტკვრის შუა დინებაზე, თავდაპირველად ცენტრით უფლისციხე დღესდღეობით ცენტრით ქალაქ გორით. თავდაპირველად აერთიანებდა მტკვრის შუაწელის ტერიტორიებს ტაშისკარიდან თბილისის ჩათვლით. მხარის ჩრდილოეთ ნაწილში საბჭოთა ხელისუფლების წლებში შეიქმნა სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი.
ქვემო ქართლი — ისტორიული მხარე მტკვრის ქვემო დინებაზე. თავდაპირველად იგი მოიცავდა თრიალეთის ქედის სამხრეთი მდინარეების (ხრამი და ალგეთი) აუზის ტერიტორიებს. შემოფარგლული იყო ერთის მხრივ მდინარე მტკვრით, მეორეს მხრივ თრიალეთის ქედით, მესამეს მხრივ აბოცის მთებით და მეოთხეს მხრივ დებედა-არაქსის წყალგამყოფი ზოლით. გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებდა ეთნარქები — გარდაბოსისა და გაჩიოსის ტერიტორიებს. მოგვიანებით გარდაბნის ტერიტორიას დაემატა მტკვრის მარცხენა სანაპიროც ქალაქ რუსთავის ჩათვლით.

ქართლის ტერიტორია ძვ.წ. IV საუკუნიდან ქართლის (იბერიის) სამეფოში შედიოდა, რომლის დედაქალაქი ჯერ მცხეთა იყო, შემდეგ თბილისი. X საუკუნეში იგი გაერთიანებული ქართული სახელმწიფო ცენტრი გახდა. XV-XVIII საუკუნეებში აქ ჩამოყალიბდა ქართლის სამეფო (მოგვიანებით, ქართლ-კახეთის სამეფო), რომელიც 1801 წელს ინკორპორირებულ იქნა რუსეთის იმპერიის მიერ.

დღევანდელი ადმინისტრაციულ-პოლიტიკური დაყოფით ისტორიული ქართლის ტერიტორია შედის შიდა ქართლის, ქვემო ქართლის, მცხეთა-მთიანეთის და სამცხე-ჯავახეთის მხარეებში.

რესურსები ინტერნეტში

პავლე ინგოროყვა: ისტორიული ჭეშმარიტების დამახინჯება საქართველოს სამხრეთი მხარეების (მესხეთისა და სამხრეთ ქართლის) ისტორიის საკითხებში

@@ ხაზი 5: / ხაზი 5: @@
 ეთნიკურ-გეოგრაფიულად ელინისტური ხანიდან მოყოლებული ქართლი ორ ნაწილად იყოფოდა: ზენა სოფელი და ქვენა სოფელი. სავარაუდოდ ამ ერთეულთა შორის მიჯნა მტკვარზე გადიოდა. მოგვიანებით, ისტორიული ქართლი გეოგრაფიული მდებარეობისა და უმთავრესი მდინარის მტკვრის დინების მიხედვით სამ ნაწილად იყო გაყოფილი:
-# '''[[ზემო ქართლი]]''' - მხარე მტკვრის ზემო დინებაზე. მასში შედიოდა [[ტაო]], [[კლარჯეთი]], [[კოლა]], [[არტაანი]], [[შავშეთი]], [[სამცხე]], [[ჯავახეთი]], [[თორი]]. ტერმინი შეესაბამება გვიანდელი ხანის “მესხეთს”.
+# '''[[ზემო ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე, მოიცავდა [[მტკვარი|მტკვრის]] ზედა დინებას, დაწყებული მის სათავეებიდან — [[ტაშისკარი|ტაშისკარამდე]] ([[კოლა]], [[არტაანი]], [[სამცხე]], [[ჯავახეთი]] და [[თორი]]), პლუს [[ჭოროხი]]ს ბასეინს სრულად ([[ტაო-კლარჯეთი]]). გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებს, ეთნარქები — [[ოძრხოსი]]ს და [[ჯავახოსი]]ს მიწებს. ტერმინი შეესაბამება გვიანდელი ხანის „მესხეთს“.
-# '''[[შიდა ქართლი]]''' - მხარე მტკვრის შუა დინებაზე, ცენტრით ქალაქ გორში. მხარის ჩრდილოეთ ნაწილში საბჭოთა ხელისუფლების წლებში შეიქმნა [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]].
+# '''[[შიდა ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე მტკვრის შუა დინებაზე, თავდაპირველად ცენტრით უფლისციხე დღესდღეობით ცენტრით ქალაქ გორით. თავდაპირველად აერთიანებდა მტკვრის შუაწელის ტერიტორიებს ტაშისკარიდან თბილისის ჩათვლით. მხარის ჩრდილოეთ ნაწილში საბჭოთა ხელისუფლების წლებში შეიქმნა [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]].
+# '''[[ქვემო ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე [[მტკვარი|მტკვრის]] ქვემო დინებაზე. თავდაპირველად იგი მოიცავდა [[თრიალეთის ქედი]]ს სამხრეთი მდინარეების (ხრამი და ალგეთი) აუზის ტერიტორიებს. შემოფარგლული იყო ერთის მხრივ მდინარე მტკვრით, მეორეს მხრივ თრიალეთის ქედით, მესამეს მხრივ აბოცის მთებით და მეოთხეს მხრივ დებედა-არაქსის წყალგამყოფი ზოლით. გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებდა ეთნარქები — [[გარდაბოსი]]სა და [[გაჩიოსი]]ს ტერიტორიებს. მოგვიანებით გარდაბნის ტერიტორიას დაემატა მტკვრის მარცხენა სანაპიროც ქალაქ [[რუსთავი]]ს ჩათვლით.
-# '''[[ქვემო ქართლი]]''' - მხარე მტკვრის ქვემო დინებაზე, ცენტრით ქალაქ რუსთავში. იგი მოიცავს  ისტორიულ მხარეებს: [[სკვირეთი]], [[თრიალეთი]], [[სომხითი]], [[საბარათიანო]], [[დბანისხევი]] და სხვა.
 ქართლის ტერიტორია ძვ.წ. IV საუკუნიდან ქართლის (იბერიის) სამეფოში შედიოდა, რომლის დედაქალაქი ჯერ მცხეთა იყო, შემდეგ თბილისი. X საუკუნეში იგი გაერთიანებული ქართული სახელმწიფო ცენტრი გახდა. XV-XVIII საუკუნეებში აქ ჩამოყალიბდა ქართლის სამეფო (მოგვიანებით, ქართლ-კახეთის სამეფო), რომელიც 1801 წელს ინკორპორირებულ იქნა რუსეთის იმპერიის მიერ.