ფარდობითობის თეორია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ clean up, removed: {{Link FA|de}} using AWB |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Albert Einstein 1979 USSR Stamp.jpg|thumb|250px|<math>E=mc^2</math>]] |
[[ფაილი:Albert Einstein 1979 USSR Stamp.jpg|thumb|250px|<math>E=mc^2</math>]] |
||
| ⚫ | '''ფარდობითობის თეორია''' — ფიზიკური თეორია, რომელიც შეისწავლის [[სივრცე|სივრცისა]] და [[დრო|დროის]] თვისებებს. ფარდობითობის თეორია [[კვანტური მექანიკა|კვანტურ მექანიკასთან]] ერთად თანამედროვე [[ფიზიკა|ფიზიკის]] საფუძველია. იგი ჩამოყალიბდა იმ ღრმა წინააღმდეგობათა გადალახვის შედეგად, რომლებიც წარმოიშვა კლასიკურ ფიზიკაში მექანიკური და ელექტრომაგნიტური მოვლენების თეორიების, როგორც ერთმანეთთან, ისე ექსპერიმენტთან შეთანხმების დროს. ამ წინააღმდეგობათა დასაძლევად აუცილებელი გახდა კლასიკური ფიზიკის ფუნდამენტური ცნებებისა და დებულებების შეცვლა. ეს ცვლილებები განსაკუთრებით შეეხო ჩვენს წარმოდგენებს სივრცესა და დროზე და მათთან [[მატერია|მატერიის]] კავშირს. ფარდობითობის თეორიამ გამოაშკარავა მოძრავი ობიექტის სივრცული და დროითი მახასიათებლების დამოკიდებულება [[ათვლის სისტემა|ათვლის სისტემის]] მიმართ ამ ობიექტის [[სიჩქარე|სიჩქარეზე]] და შემოიღო სივრცისა და დროის ერთიანი ოთხგანზომილებიანი კონტინუუმი – სივრცე–დრო. ყველა პროცესისათვის სივრცულ–დროითი კანონზომიერებანი ერთნაირია, რაც საშუალებას გვაძლევს ვილაპარაკოთ სივრცე–დროის თვისებებზე. [[ფარდობითობის ზოგადი თეორია]], ანუ [[გრავიტაცია|გრავიტაციის]] თეორია, სივრცულ–დროით თვისებებს შეისწავლის გრავიტაციულ ველში. ფარდობითობის სპეციალური თეორია ამ თვისებებს ისეთი მიახლოებით იკვლევს, როდესაც შესაძლებელია გრავიტაციული ეფექტების უგულებელყოფა. მაშასადამე, ეს თეორია ფარდობითობის ზოგადი თეორიის კერძო შემთხვევაა. ფარდობითობის სპეციალური თეორიას ხშირად [[აინშტაინი, ალბერტ|აინშტაინის]] ფარდობითობის თეორიას, ან მოკლედ ფარდობითობის თეორიას უწოდებენ. |
||
| ⚫ | |||
== იხილეთ აგრეთვე == |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== ლიტერატურა == |
|||
| ⚫ | '''ფარდობითობის თეორია''' |
||
*{{cite book |author=Bergmann, Peter G. |title=Introduction to the Theory of Relativity |publisher=Dover Publications |date=1976 |isbn=0-486-63282-2}} |
|||
*{{cite book|last=Brian|first=Denis|title=Einstein: a life|date=1995|publisher=J. Wiley|location=New York|isbn=0471114596}} |
|||
*{{cite book|last=Einstein|first=Albert|title=Relativity: The Special and General Theory|date=2005|publisher=Pi Press|location=New York|isbn= 0131862618|edition=The masterpiece science ed.|others=Translated by Robert W. Lawson}} |
|||
*{{cite book|last=Einstein|first=Albert|title=Albert Einstein, Autobiographical Notes|date=1979|publisher=Open Court Publishing Co.|location=La Salle, Ill.|isbn=0875483526|edition=A Centennial ed.|author2=trans. Schilpp |author3=Paul Arthur }} |
|||
*{{cite book|last=Einstein|first=Albert|title=Einstein's Essays in Science|date=2009|publisher=Dover Publications|location=Mineola, N.Y.|isbn=9780486470115|edition=Dover ed.|others=Translated by Alan Harris}} |
|||
*{{cite book|last=Einstein|first=Albert|title=The Meaning of Relativity|date=1956|origyear=1922|publisher=Princeton University Press|edition=5}} |
|||
*{{cite book|last=Ohanian|first=Hans C.|title=Einstein's Mistakes: The Human Failings of Genius|date=2008|publisher=W.W. Norton & Co.|location=New York|isbn=9780393062939|edition=1st ed.}} |
|||
*{{cite book|last=Lavenda|first=Bernard H.|title=A New Perspective On Relativity: An Odyssey in Non-Euclidean Geometries |date=2011|publisher=World Scientific|location=Singapore|isbn= 9814340499 |edition=1st ed.}} |
|||
*{{cite book|last=Ludyk|first=Günter|title=Einstein in Matrix Form|date=2013|publisher=Springer|location=Berlin|isbn= 9783642357978 |edition=1st ed.}} |
|||
*{{cite book|last=Russell|first=Bertrand|title=The ABC of Relativity|date=1969|publisher=Allen & Unwin|location=London|isbn=0045210012|edition=3rd rev. ed}} |
|||
*{{cite book|last=Stephen|first=Hawking|title=A Briefer History of Time|date=2005|publisher=Bantam Dell|location=New York, NY|isbn=9780553804362|author2=Mlodinow, Leonard }} |
|||
*{{cite book|title=My Einstein|date=2006|publisher=Pantheon Books|location=New York|isbn=0375423451|edition=1. ed.|editor=Brockman, John}} |
|||
| ⚫ | |||
{{ფიზიკა}} |
{{ფიზიკა}} |
||
{{ფიზიკის დარგები}} |
{{ფიზიკის დარგები}} |
||
06:34, 20 მარტი 2015-ის ვერსია
ფარდობითობის თეორია — ფიზიკური თეორია, რომელიც შეისწავლის სივრცისა და დროის თვისებებს. ფარდობითობის თეორია კვანტურ მექანიკასთან ერთად თანამედროვე ფიზიკის საფუძველია. იგი ჩამოყალიბდა იმ ღრმა წინააღმდეგობათა გადალახვის შედეგად, რომლებიც წარმოიშვა კლასიკურ ფიზიკაში მექანიკური და ელექტრომაგნიტური მოვლენების თეორიების, როგორც ერთმანეთთან, ისე ექსპერიმენტთან შეთანხმების დროს. ამ წინააღმდეგობათა დასაძლევად აუცილებელი გახდა კლასიკური ფიზიკის ფუნდამენტური ცნებებისა და დებულებების შეცვლა. ეს ცვლილებები განსაკუთრებით შეეხო ჩვენს წარმოდგენებს სივრცესა და დროზე და მათთან მატერიის კავშირს. ფარდობითობის თეორიამ გამოაშკარავა მოძრავი ობიექტის სივრცული და დროითი მახასიათებლების დამოკიდებულება ათვლის სისტემის მიმართ ამ ობიექტის სიჩქარეზე და შემოიღო სივრცისა და დროის ერთიანი ოთხგანზომილებიანი კონტინუუმი – სივრცე–დრო. ყველა პროცესისათვის სივრცულ–დროითი კანონზომიერებანი ერთნაირია, რაც საშუალებას გვაძლევს ვილაპარაკოთ სივრცე–დროის თვისებებზე. ფარდობითობის ზოგადი თეორია, ანუ გრავიტაციის თეორია, სივრცულ–დროით თვისებებს შეისწავლის გრავიტაციულ ველში. ფარდობითობის სპეციალური თეორია ამ თვისებებს ისეთი მიახლოებით იკვლევს, როდესაც შესაძლებელია გრავიტაციული ეფექტების უგულებელყოფა. მაშასადამე, ეს თეორია ფარდობითობის ზოგადი თეორიის კერძო შემთხვევაა. ფარდობითობის სპეციალური თეორიას ხშირად აინშტაინის ფარდობითობის თეორიას, ან მოკლედ ფარდობითობის თეორიას უწოდებენ.
იხილეთ აგრეთვე
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
ლიტერატურა
- Bergmann, Peter G. (1976). Introduction to the Theory of Relativity. Dover Publications. ISBN 0-486-63282-2.
- Brian, Denis (1995). Einstein: a life. New York: J. Wiley. ISBN 0471114596.
- Einstein, Albert (2005). Relativity: The Special and General Theory, Translated by Robert W. Lawson, The masterpiece science ed., New York: Pi Press. ISBN 0131862618.
- Einstein, Albert (1979). Albert Einstein, Autobiographical Notes, A Centennial ed., La Salle, Ill.: Open Court Publishing Co.. ISBN 0875483526.
- Einstein, Albert (2009). Einstein's Essays in Science, Translated by Alan Harris, Dover ed., Mineola, N.Y.: Dover Publications. ISBN 9780486470115.
- Einstein, Albert [1922] (1956). The Meaning of Relativity, 5, Princeton University Press.
- Ohanian, Hans C. (2008). Einstein's Mistakes: The Human Failings of Genius, 1st ed., New York: W.W. Norton & Co.. ISBN 9780393062939.
- Lavenda, Bernard H. (2011). A New Perspective On Relativity: An Odyssey in Non-Euclidean Geometries, 1st ed., Singapore: World Scientific. ISBN 9814340499.
- Ludyk, Günter (2013). Einstein in Matrix Form, 1st ed., Berlin: Springer. ISBN 9783642357978.
- Russell, Bertrand (1969). The ABC of Relativity, 3rd rev. ed, London: Allen & Unwin. ISBN 0045210012.
- Stephen, Hawking (2005). A Briefer History of Time. New York, NY: Bantam Dell. ISBN 9780553804362.
- (2006) რედ. Brockman, John: My Einstein, 1. ed., New York: Pantheon Books. ISBN 0375423451.
| ||||||||||||||||||||