ანდრია სახაროვი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
მ clean up, replaced: აგრძელებს მუშაობას → განაგრძობს მუშაობას using AWB |
||
ხაზი 24: | ხაზი 24: | ||
ანდრია სახაროვი დაიბადა მოსკოვში [[1921|1921 წლის]] [[21 მაისი|21 მაისს]]. [[1938|1938 წელს]] ჩააბარა [[მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]]. [[1941]] წლის ევაკუაციის შემდეგ, სამამულო ომის პერიოდში [[აშხაბადი|აშხაბადში]] გადავიდა და სწავლაც იქვე დაამთავრა. უნივერსიტეტის შემდეგ ის ულიანოვსკის ლაბორატორიაში გაამწესეს სამუშაოდ. [[1945|1945 წელს]] [[მოსკოვი|მოსკოვში]] ბრუნდება სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკის ინსტიტუტში თეორიულ ფაკულტეტზე სწავლის გასაგრძელებლად. [[1947|1947 წელს]] დაიცვა სადოქტორო ხარისხი. |
ანდრია სახაროვი დაიბადა მოსკოვში [[1921|1921 წლის]] [[21 მაისი|21 მაისს]]. [[1938|1938 წელს]] ჩააბარა [[მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]]. [[1941]] წლის ევაკუაციის შემდეგ, სამამულო ომის პერიოდში [[აშხაბადი|აშხაბადში]] გადავიდა და სწავლაც იქვე დაამთავრა. უნივერსიტეტის შემდეგ ის ულიანოვსკის ლაბორატორიაში გაამწესეს სამუშაოდ. [[1945|1945 წელს]] [[მოსკოვი|მოსკოვში]] ბრუნდება სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკის ინსტიტუტში თეორიულ ფაკულტეტზე სწავლის გასაგრძელებლად. [[1947|1947 წელს]] დაიცვა სადოქტორო ხარისხი. |
||
[[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დასრულების შემდეგ სახაროვი კოსმოსურ გამოსხივებას სწავლობს. [[1948]] წელს ის მონაწილეობს [[საბჭოთა ატომური ბომბი]]ს პროექტზე [[იგორ კურჩატოვი]]ს ხელმძღვანელობით. პირველი საბჭოთა ატომური მოწყობილობის ტესტირება განხორციელდა [[1949]] წლის [[29 აგვისტო]]ს. |
[[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დასრულების შემდეგ სახაროვი კოსმოსურ გამოსხივებას სწავლობს. [[1948]] წელს ის მონაწილეობს [[საბჭოთა ატომური ბომბი]]ს პროექტზე [[იგორ კურჩატოვი]]ს ხელმძღვანელობით. პირველი საბჭოთა ატომური მოწყობილობის ტესტირება განხორციელდა [[1949]] წლის [[29 აგვისტო]]ს. |
||
[[1950|1950 წელს]] საროვში გადასვლის შემდეგ სახაროვი აქტიურ როლს ასრულებს შემდეგ ეტაპზე - წყალბადის ბომბის დამუშავებაზე. ამ მოწყობილობის პირველი ტესტირება 1953 წლის 12 აგვისტოს მოხდა. ამავე წელს სახაროვი მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს იღებს და მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ხდება. ამავე წელსვე ენიჭება პირველი [[სოციალისტური შრომის გმირი]]ს ორდენი. |
[[1950|1950 წელს]] საროვში გადასვლის შემდეგ სახაროვი აქტიურ როლს ასრულებს შემდეგ ეტაპზე - წყალბადის ბომბის დამუშავებაზე. ამ მოწყობილობის პირველი ტესტირება 1953 წლის 12 აგვისტოს მოხდა. ამავე წელს სახაროვი მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს იღებს და მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ხდება. ამავე წელსვე ენიჭება პირველი [[სოციალისტური შრომის გმირი]]ს ორდენი. |
||
სახაროვი |
სახაროვი განაგრძობს მუშაობას საროვში, [[წყალბადის ბომბი]]ს დამუშავების დასრულებაზე, რომლის ტესტირება [[1955|1955 წელს]] მოეწყო. მასვე ეკუთვნის იდეა კონტროლირებადი ატომური რეაქტორისა „ტოკამაკი“, რომელიც დღემდე რჩება ამ სფეროში ნამუშევრების უმრავლესობის ბაზისად. |
||
== სახაროვი და მისი საბჭოთა კავშირის ახალი კონსტიტუცია == |
== სახაროვი და მისი საბჭოთა კავშირის ახალი კონსტიტუცია == |
||
ხაზი 34: | ხაზი 34: | ||
ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ [[1989|1989 წლის]] #31 გამოცემიდან: |
ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ [[1989|1989 წლის]] #31 გამოცემიდან: |
||
{{ციტატა|სსრკ სახალხო დეპუტატმა აკადემიკოსმა ანდრია დიმიტრის ძე სახაროვმა ჩვენ დაგვიტოვა სსრკ კონსტიტუციის ახალი პროექტი. მასში განხორციელებულია კონფედერაცია, რომელიც სახაროვის აზრით, გაანთავისუფლებს ჩვენი ქვეყნის პერსპექტივაში ბევრ წუხარებასა და უბედურებას, მათ შორის უკიდურეს გამწვავებულ საერთოეროვნულ კონფლიქტებს. იდეის არსი შემდგომში მდებარეობს: აუცილებელია იმპერიის ძალადობრივი გაერთიანების უარყოფა (თანასწორობის პრინციპთან ერთად), სუვერენიტეტი, ხალხის თვითგამორკვევა, წარდგენილ იქნას თანასწორი უფლებები კავშირებსა და ავტონომიურ რესპუბლიკებში, ავტონომიურ მხარეებსა და ნაციონალურ ოკრუგებში...}} |
{{ციტატა|სსრკ სახალხო დეპუტატმა აკადემიკოსმა ანდრია დიმიტრის ძე სახაროვმა ჩვენ დაგვიტოვა სსრკ კონსტიტუციის ახალი პროექტი. მასში განხორციელებულია კონფედერაცია, რომელიც სახაროვის აზრით, გაანთავისუფლებს ჩვენი ქვეყნის პერსპექტივაში ბევრ წუხარებასა და უბედურებას, მათ შორის უკიდურეს გამწვავებულ საერთოეროვნულ კონფლიქტებს. იდეის არსი შემდგომში მდებარეობს: აუცილებელია იმპერიის ძალადობრივი გაერთიანების უარყოფა (თანასწორობის პრინციპთან ერთად), სუვერენიტეტი, ხალხის თვითგამორკვევა, წარდგენილ იქნას თანასწორი უფლებები კავშირებსა და ავტონომიურ რესპუბლიკებში, ავტონომიურ მხარეებსა და ნაციონალურ ოკრუგებში...}} |
||
კიდევ ერთი ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ [[1989|1989 წლის]] #31 გამოცემიდან: |
კიდევ ერთი ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ [[1989|1989 წლის]] #31 გამოცემიდან: |
13:24, 7 თებერვალი 2015-ის ვერსია
ანდრია (ანდრეი) დიმიტრის ძე სახაროვი (რუს. Сахаров, Андрей Дмитриевич; დ. 21 მაისი 1921, მოსკოვი — გ. 14 დეკემბერი, 1989, მოსკოვი) — საბჭოთა ფიზიკოსი, დისიდენტი და ადამიანთა უფლებების აქტივისტი. 1975 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი მშვიდობის დარგში.[9]
ბიოგრაფია და სამეცნიერო მოღვაწეობა
ანდრია სახაროვი დაიბადა მოსკოვში 1921 წლის 21 მაისს. 1938 წელს ჩააბარა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. 1941 წლის ევაკუაციის შემდეგ, სამამულო ომის პერიოდში აშხაბადში გადავიდა და სწავლაც იქვე დაამთავრა. უნივერსიტეტის შემდეგ ის ულიანოვსკის ლაბორატორიაში გაამწესეს სამუშაოდ. 1945 წელს მოსკოვში ბრუნდება სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკის ინსტიტუტში თეორიულ ფაკულტეტზე სწავლის გასაგრძელებლად. 1947 წელს დაიცვა სადოქტორო ხარისხი.
მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ სახაროვი კოსმოსურ გამოსხივებას სწავლობს. 1948 წელს ის მონაწილეობს საბჭოთა ატომური ბომბის პროექტზე იგორ კურჩატოვის ხელმძღვანელობით. პირველი საბჭოთა ატომური მოწყობილობის ტესტირება განხორციელდა 1949 წლის 29 აგვისტოს.
1950 წელს საროვში გადასვლის შემდეგ სახაროვი აქტიურ როლს ასრულებს შემდეგ ეტაპზე - წყალბადის ბომბის დამუშავებაზე. ამ მოწყობილობის პირველი ტესტირება 1953 წლის 12 აგვისტოს მოხდა. ამავე წელს სახაროვი მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს იღებს და მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ხდება. ამავე წელსვე ენიჭება პირველი სოციალისტური შრომის გმირის ორდენი.
სახაროვი განაგრძობს მუშაობას საროვში, წყალბადის ბომბის დამუშავების დასრულებაზე, რომლის ტესტირება 1955 წელს მოეწყო. მასვე ეკუთვნის იდეა კონტროლირებადი ატომური რეაქტორისა „ტოკამაკი“, რომელიც დღემდე რჩება ამ სფეროში ნამუშევრების უმრავლესობის ბაზისად.
სახაროვი და მისი საბჭოთა კავშირის ახალი კონსტიტუცია
სახაროვმა შეიმუშავა საბჭოთა კავშირის „ახალი კონსტიტუცია“ - რომელიც მიმართული იყო საბჭოთა კავშირის „გარდაქმნისა“ და მისი განახლებულ საკანონმდებლო ბაზაზე შენარჩუნებისათვის[10]
ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ 1989 წლის #31 გამოცემიდან:
კიდევ ერთი ამონაწერი ჟურნალ „ოგონიოკის“ 1989 წლის #31 გამოცემიდან:
სახაროვი საქართველოზე
სახაროვს ეკუთვნის 1989 წელს მის ინტერვიუში წარმოთქმული ფრაზა:
კიდევ ერთი ამონაწერი „ოგონიოკიდან“:[11]
„საქართველოც მცირე იმპერიაა, როგორც საბჭოთა კავშირი და თუ ქართველ ხალხს აქვს უფლება განთავისუფლდეს იმპერიისგან, მაშინ სხვა ერებსაც, დამოუკიდებლად მათი რიცხოვნობისა, აქვთ თავისუფლების უფლება...“
|
რესურსები ინტერნეტში
- სახაროვის არქივი — სტატიები, წიგნები, ინტერვიუ, ფოტოსურათები და სხვა მასალები
- სახაროვის სახელობის საზოგადოებრივი ცენტრისა და მუზეუმის ვებ-გვერდი (სარკე საიტი)
- იგი ჩვენს შორის ცხოვრობდა... - მოგონებები სახაროვზე
- ვიტალი გინზბურგი სახაროვის ფენომენის შესახებ
- როი მედვედევი სოლჟენიცინი და სახაროვი
სქოლიო
- ↑ Homeland heroes — 2000.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1975/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://www.fi.edu/en/laureates/andrei-sakharov
- ↑ http://www.fondation-del-duca.fr/prix-mondial
- ↑ https://aps.org/programs/honors/prizes/szilard.cfm
- ↑ https://www.cavavub.be/nl/eredoctoraten
- ↑ Biography, by American Institute of Physics
- ↑ http://www.yabloko.ru/Themes/History/sakharov_const.html
- ↑ http://archive.svoboda.org/programs/vg/2005/vg.052005.asp
თარგი:ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცების დარგში 1951-1975
- სტალინური პრემიის ლაურეატები
- ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებაში
- ლენინის ორდენის კავალრები
- სოციალისტური შრომის გმირები
- ლენინური პრემიის ლაურეატები
- ყამირი მიწების ათვისებისათვის მედლით დაჯილდოებულები
- შრომის ვეტერანის მედლით დაჯილდოებულები
- 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში მამაცური შრომისათვის მედლით დაჯილდოებულები
- ვლადიმერ ლენინის დაბადების 100 წლისთავის აღსანიშნავი მედლით დაჯილდოებულები
- 1941–1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 30 წლის მედლით დაჯილდოებულები
- 1941–1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 40 წლის მედლით დაჯილდოებულები
- რუსი ფიზიკოსები
- ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებისათვის
- დაბადებული 1921
- გარდაცვლილი 1989