ხერხემალი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია]

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

შიდახაზური

16:29, 1 თებერვალი 2015-ის ვერსია

{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}

ხერხემალი — ხერხემლიანი ცხოველებისა და ადამიანის საღერძე ჩონჩხის ძირითადი ნაწილი. ევოლუციურ პროცეში ხერხემალმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა, რასაც მოჰყვა ხერხემლის რამდენიმე განყოფილებად დიფერენცირება. თევზების ხერხემალი შედგება 2 განყოფილებისაგან:ტანისა და კუდისაგან. ხმელეთის ხერხემლიანების ხერხემალში 4—5 განყოფილებაა:კისრის, მკერდის, წელის (ზოგ ჯგუფს არა აქვს), გავისა და კუდის. კისრის განყოფილებაში ამფიბიებს აქვთ 1 მალა; ქვეწარმავლებს საშუალოდ — 8; ფრინველებს — 11-იდან 25-მდე; ძუძუმწოვრებს ძირითადად — 7 (ზოგჯერ 6 —10). ამნიონებიანების კისრის პირველ ორ მალას — ატლასასა და აქსისს — აქვს განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც უზრუნველყოფს თავის როგორც დახრას, ისე ბრუნვას. ზოგ ქვეწარმავალს (მაგ. ჰატერია) ატლასის წინ აქვს კიდევ ერთი მალა — პროატლასი. მკერდის განყოფილების მალებს აქვთ კარგად განვითარებული ნეკნები, რათა უმრავლესობა ესახსრება მკერდის ძვალს და ქმნის გულმკერდს (ამფიბიებს არ გააჩნიათ). ძუძუმწოვრებში მკერდის მალების რაოდენობა იცვლება 9-იდან 24-მდე (უფრო ხშირად 12—15). წელის განყოფილებისათვის დამახასიათებელია რუდიმენტული ნეკნები და, როგორც წესი, უფრო მოძრავია, ვიდრე მკერდის განყოფილება. ძუძუმწოვრების წელის მალების რაოდენობაა 2-იდან 9-მდე. ამფიბიებსა და ქვეწარმავლების ხერხემალში მკერდისა და წელის განყოფილება აშკარად გამოყოფილი არ არის.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 471.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/Beqabai|Beqabai]]|2=2015 წლის 1 თებერვალი}}
-[[ფაილი:Gray 111 - Vertebral column-coloured.png|მინი|]]
+[[ფაილი:Gray 111 - Vertebral column-coloured.png|მინი|ადამიანის ხერხემალი:
+ყავისფერი—კისრის ნაწილი
+ლურჯი—გულ-მკერდის ნაწილი
+ყვითელი—წელის ნაწილი
+მწვანე—გავის ნაწილი
+იისფერი—კუდუსუნი
+]]
 '''ხერხემალი''' — [[ხერხემლიანები|ხერხემლიანი]] ცხოველებისა და [[ადამიანი]]ს საღერძე [[ჩონჩხი]]ს ძირითადი ნაწილი. [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] პროცეში ხერხემალმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა, რასაც მოჰყვა ხერხემლის რამდენიმე განყოფილებად დიფერენცირება.
-[[თევზები]]ს ხერხემალი შედგება 2 განყოფილებისაგან:[[ტანი]]სა და [[კუდი]]საგან. ხმელეთის ხერხემლიანების ხერხემალში 4—5 განყოფილებაა:კისრის, მკერდის, წელის (ზოგ ჯგუფს არა აქვს), გავისა და კუდის. კისრის განყოფილებაში [[ამფიბიები|ამფიბიებს]] აქვთ 1 [[მალა]]; [[ქვეწარმავლები|ქვეწარმავლებს]] საშუალოდ — 8; [[ფრინველები|ფრინველებს]] — 11-იდან 25-მდე; ძუძუმწოვრებს ძირითადად — 7 (ზოგჯერ 6 —10). [[ამნიონებიანები]]ს კისრის პირველ ორ მალას — ატლასასა და აქსისს — აქვს განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც უზრუნველყოფს [[თავი]]ს როგორც დახრას, ისე ბრუნვას. ზოგ ქვეწარმავალს (მაგ. [[ჰატერია]]) ატლასის წინ აქვს კიდევ ერთი მალა — პროატლასი.
+[[თევზები]]ს ხერხემალი შედგება 2 განყოფილებისაგან:[[ტანი]]სა და [[კუდი]]საგან. ხმელეთის ხერხემლიანების ხერხემალში 4—5 განყოფილებაა:კისრის, მკერდის, წელის (ზოგ ჯგუფს არა აქვს), გავისა და კუდის. კისრის განყოფილებაში [[ამფიბიები|ამფიბიებს]] აქვთ 1 [[მალა]]; [[ქვეწარმავლები|ქვეწარმავლებს]] საშუალოდ — 8; [[ფრინველები|ფრინველებს]] — 11-იდან 25-მდე; ძუძუმწოვრებს ძირითადად — 7 (ზოგჯერ 6 —10). [[ამნიონებიანები]]ს კისრის პირველ ორ მალას — ატლასასა და აქსისს — აქვს განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც უზრუნველყოფს [[თავი]]ს როგორც დახრას, ისე ბრუნვას. ზოგ ქვეწარმავალს (მაგ. [[ჰატერია]]) ატლასის წინ აქვს კიდევ ერთი მალა — პროატლასი. მკერდის განყოფილების მალებს აქვთ კარგად განვითარებული [[ნეკნები]], რათა უმრავლესობა ესახსრება მკერდის ძვალს და ქმნის [[გულმკერდი|გულმკერდს]] (ამფიბიებს არ გააჩნიათ). ძუძუმწოვრებში მკერდის მალების რაოდენობა იცვლება 9-იდან 24-მდე (უფრო ხშირად 12—15). წელის განყოფილებისათვის დამახასიათებელია [[რუდიმენტული ნეკნები]] და, როგორც წესი, უფრო მოძრავია, ვიდრე მკერდის განყოფილება. ძუძუმწოვრების წელის მალების რაოდენობაა 2-იდან 9-მდე. ამფიბიებსა და [[ქვეწარმავლები|ქვეწარმავლების]] ხერხემალში მკერდისა და წელის განყოფილება აშკარად გამოყოფილი არ არის.
 ==ლიტერატურა==