სწორფრთიანები: განსხვავება გადახედვებს შორის

სწორფრთიანები
	;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	ცხოველები
ლათინური სახელი
	Orthoptera ანუ saltatoria
ITIS	102160
NCBI	6993
EOL	683
FW	56641

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

11:26, 28 იანვარი 2015-ის ვერსია

სწორფრთიანები (ლათ. Orthoptera ანუ saltatoria) — იმ მწერების რიგი, რომელთაც ახასიათებს არასრული გარდაქმნა. აქვთ მოგრძო, გვერდებიდან შებრტყელებული სხეული, მღრღნელი პირის ორგანოები. სწორფრთიანების უმეტესობას აქვს ორი წყვილი ფრთა, ზედა ვიწროა და მკვრივი, გამოხატულად დაძარღვული, უკანა — ფართო, სიფრიფანა, მარაოსებრ იკეცება. ზოგს ფრთები დამოკლებული ან სულ არ აქვს. უკანა კიდურები სახტომია. მუცელი 10-ნაწევრიანია, ბოლოვდება დაუნაწევრებელი დანამატებით — ცერკებით. ზოგი სახეობის დედლებში — კვერცხსადებით.

კლასიფიკაცია

სწორფრთიანების რიგი იყოფა ორ ქვერიგად — გრძელულვაშებიანებად (Dolichosera, ანუ Ensifera, კუტკალიები, ჭრიჭინები), რომელთაც აქვთ გრძელი ანტენები და კვერცხსადებები, და მოკლეულვაშიანებად (Brachicera ანუ Caelifera, კალიები), რომელთაც აქვთ მოკლე ულვაშები და კვერცხსადები. რიგში ოცი ათასამდე სახეობაა, რომლებიც ფართოდ არიან გავრცელებული ევრაზიის კონტინენტზე, ყოფილ სსრკ-ში 700-ზე მეტი სახეობა აღირიცხებოდა. განსაკუთრებით მრავალფეროვანია სწორფრთიანები სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში (ყირიმი, კავკასია). სწორფრთიანების უმეტესობა მცენარეებით იკვებება, ზოგი მტაცებელი ან ნაირჭამიაა. ზოგი სწორფრთიანები, მაგალითად კალიები, სასოფლო-სამეურნეო კულტურების საშიში მავნებელია. საქართველოში თითქმის ყველგან გვხვდება მწვანე, ჩვეულებრივი, გრძელი, რუხლაქებიანი, თეთრშუბლა და სხვა ნაირჭამია კუტკალიები, რომლებიც აზიანებენ ციტრუსებს, ჩაის ბუჩქებს, თამბაქოს, ხორბალს და სხვა სახეობის კულტურებს. კალიებიდან ჩვენში ყველაზე საშიშია მავნებელია ეგვიპტური კალია, გვხვდება აგრეთვე იტალიური კალია, უდაბნოს კალია და სხვა, რომელთაც განსაკუთრებით დიდი ზიანი მოაქვთ აღმოსავლეთ საქართველოს რაიონებისთვის. ჭრიჭინებიდან საქართველოში შედარებით მავნე სახეობებია ველის, სახლის, მინდვრის, ვაზის ჭრიჭინები, აგრეთვე მახრა ანუ ბოსტანა და სხვა, რომლებიც გავრცელებული არიან მთელ საქართველოში და ზიანს აყენებენ სასოფლო-სამეურნეო კულტურებს.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 627.

@@ ხაზი 21: / ხაზი 21: @@
 == კლასიფიკაცია ==
-სწორფრთიანების რიგი იყოფა ორ ქვერიგად — [[გრძელულვაშებიანები|გრძელულვაშებიანებად]] (Dolichosera, ანუ Ensifera, [[კუტკალიები]], [[ჭრიჭინები]]), რომელთაც აქვთ გრძელი ანტენები და კვერცხსადებები, და [[მოკლეულვაშიანები|მოკლეულვაშიანებად]] (Brachicera ანუ Caelifera, [[კალიები]]), რომელთაც აქვთ მოკლე ულვაშები და კვერცხსადები. რიგში ოცი ათასამდე [[სახეობა |სახეობა]]ა, რომლებიც ფართოდ არიან გავრცელებული [[ევრაზია|ევრაზიის კონტინენტზე]], ყოფილ [[სსრკ]]-ში 700-ზე მეტი სახეობა აღირიცხებოდა. განსაკუთრებით მრავალფეროვანია სწორფრთიანები სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში ([[ყირიმი]], [[კავკასია]]).
+სწორფრთიანების რიგი იყოფა ორ ქვერიგად — [[გრძელულვაშებიანები|გრძელულვაშებიანებად]] (Dolichosera, ანუ Ensifera, [[კუტკალიები]], [[ჭრიჭინები]]), რომელთაც აქვთ გრძელი ანტენები და კვერცხსადებები, და [[მოკლეულვაშიანები|მოკლეულვაშიანებად]] (Brachicera ანუ Caelifera, [[კალიები]]), რომელთაც აქვთ მოკლე ულვაშები და კვერცხსადები. რიგში ოცი ათასამდე [[სახეობა]]ა, რომლებიც ფართოდ არიან გავრცელებული [[ევრაზია|ევრაზიის კონტინენტზე]], ყოფილ [[სსრკ]]-ში 700-ზე მეტი სახეობა აღირიცხებოდა. განსაკუთრებით მრავალფეროვანია სწორფრთიანები სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში ([[ყირიმი]], [[კავკასია]]).
 სწორფრთიანების უმეტესობა [[მცენარეები]]თ იკვებება, ზოგი მტაცებელი ან ნაირჭამიაა. ზოგი სწორფრთიანები, მაგალითად [[კალიები]], სასოფლო-სამეურნეო კულტურების საშიში მავნებელია. [[საქართველო]]ში თითქმის ყველგან გვხვდება მწვანე, ჩვეულებრივი, გრძელი, რუხლაქებიანი, თეთრშუბლა და სხვა ნაირჭამია კუტკალიები, რომლებიც აზიანებენ [[ციტრუსები|ციტრუსებს]], [[ჩაი|ჩაის ბუჩქებს]], [[თამბაქო]]ს, [[ხორბალი|ხორბალს]] და სხვა სახეობის კულტურებს. კალიებიდან ჩვენში ყველაზე საშიშია მავნებელია [[ეგვიპტური კალია]], გვხვდება აგრეთვე [[იტალიური კალია]], [[უდაბნოს კალია]] და სხვა, რომელთაც განსაკუთრებით დიდი ზიანი მოაქვთ აღმოსავლეთ საქართველოს რაიონებისთვის. ჭრიჭინებიდან საქართველოში შედარებით მავნე სახეობებია [[ველის ჭრიჭინა|ველის]], [[სახლის ჭრიჭინა|სახლის]], [[მინდვრის ჭრიჭინა|მინდვრის]], [[ვაზის ჭრიჭინები]], აგრეთვე [[მახრა]] ანუ [[ბოსტანა]] და სხვა, რომლებიც გავრცელებული არიან მთელ საქართველოში და ზიანს აყენებენ სასოფლო-სამეურნეო კულტურებს.
@@ ხაზი 29: / ხაზი 29: @@
 [[კატეგორია:სწორფრთიანები]]
 [[კატეგორია:მავნებლები]]
-{{Link FA|nl}}