ორდოვიციული სისტემა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია]

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

შიდახაზური

16:14, 13 იანვარი 2015-ის ვერსია

ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი), პალეოზოური ჯგუფის რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს კამბრიულ სისტემას (პერიოდს) და წინ უსწრებს სილურულ სისტემას (პერიოდს). აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ სისტემად (პერიოდად) გამოყვეს 1960 წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ქვედა სექცია (ეპოქა).

ორდოვიციული სისტემის (პერიოდის) საზღვრები, სექციები (ეპოქები) და სართულები (საუკუნეები) საყოველთაოდ არ არის მიღებული. ყველაზე მეტად გავრცელებულია მისი დანაწილება სამ სექციად (ეპოქად) და ექვს სართულად (საუკუნედ). ორდოვიციული სისტემის ნალექები მონაწილეობს თითქმის ყველა ბაქნის დანალექი საფრის აგებულებაში (ბაქნებზე ზღვის მაქსიმალური ტრანსგრესია შუა ორდოვიციულ ეპოქაზე მოდის) და ფართოდაა გავრცელებული ნაოჭა სისტემებში, სადაც ტერიგენულ და კარბონატულ ნალექებთან ერთად ვხვდებით ლავებისა და ტუფეების სახით. ორდოვიციული სისტემის ბოლოს აღინიშნება კალედონიური დანაოჭების ტაკონური ოროფაზისი.

ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. ზღვებში გვხვდება უხერხემლოთა თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, უპირველეს ყოვლისა კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია ლურჯ-მწვანე, მწვანე და წითელი წყალმცენარეები. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.

ორდოვიციული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა

პერიოდი (სისტემა)	ეპოქა (სექციები)	საუკუნე (სართული)
ორდოვიციული სისტემა	ზედა ორდოვიციული	ეშგილური (აშჯილური)
	შუა ორდოვიციული (Таконский)	კარადოკული
		Лланделовский
		ლანვირნული
	ქვემო ორდოვიციული	არენიგული
	ქვემო ორდოვიციული	ტრემადოკული

სისტემა, პერიოდი	სექცია, ეპოქა	სართული, საუკუნე	საუკუნე (Ma)
მომდევნო	მომდევნო	მომდევნო	უფრო ახალგაზრდა
ორდოვიციული სისტემა	ზედა ორდოვიციული	Hirnantium	443,7–445,6
		Katium	445,6–455,8
		Sandbium	455,8–460,9
	შუა ორდოვიციული	Darriwilium	460,9–468,1
	შუა ორდოვიციული	Dapingium	468,1–471,8
	ქვედა ორდოვიციული	Floium	471,8–478,6
	ქვედა ორდოვიციული	ტრემადოკული	478,6–488,3
წინა	წინა	წინა	უფრო ძველი
პალეოგენური სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა, სტრატიგრაფიის საერთაშორისო კომისიის მიხედვით^[1]

ლიტერატურა

ჯანელიძე ა., ისტორიული გეოლოგიის მოკლე კურსი, თბ., 1963;
ქსე, ტ. 7, გვ. 567, თბ., 1984

↑ ICS Timescale Chart.

[1] ICS Timescale Chart.

[1]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 '''ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი)''', [[პალეოზოური ჯგუფი]]ს რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს [[კამბრიული სისტემა|კამბრიულ სისტემას (პერიოდს)]] და წინ უსწრებს [[სილურული სისტემა|სილურულ სისტემას (პერიოდს)]]. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ [[სისტემა (გეოლოგია)|სისტემად (პერიოდად)]] გამოყვეს [[1960]] წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ქვედა [[სექცია (გეოლოგია)|სექცია (ეპოქა)]].
 ორდოვიციული სისტემის (პერიოდის) საზღვრები, [[სექცია (გეოლოგია)|სექციები (ეპოქები)]] და [[სართული (გეოლოგია)|სართულები (საუკუნეები)]] საყოველთაოდ არ არის მიღებული. ყველაზე მეტად გავრცელებულია მისი დანაწილება სამ სექციად (ეპოქად) და ექვს სართულად (საუკუნედ). ორდოვიციული სისტემის ნალექები მონაწილეობს თითქმის ყველა ბაქნის დანალექი საფრის აგებულებაში (ბაქნებზე ზღვის მაქსიმალური ტრანსგრესია შუა ორდოვიციულ ეპოქაზე მოდის) და ფართოდაა გავრცელებული ნაოჭა სისტემებში, სადაც ტერიგენულ და კარბონატულ ნალექებთან ერთად ვხვდებით ლავებისა და ტუფეების სახით. ორდოვიციული სისტემის ბოლოს აღინიშნება კალედონიური დანაოჭების ტაკონური ოროფაზისი.
-ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. [[ზღვა|ზღვებში]] გვხვდება [[უხერხემლოები|უხერხემლოთა]] თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, პირველ რიგში კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია [[ლურჯ-მწვანე წყალმცენარეები|ლურჯ-მწვანე]], [[მწვანე წყალმცენარეები|მწვანე]] და [[წითელი წყალმცენარეები]]. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.
+ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. [[ზღვა|ზღვებში]] გვხვდება [[უხერხემლოები|უხერხემლოთა]] თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, უპირველეს ყოვლისა კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია [[ლურჯ-მწვანე წყალმცენარეები|ლურჯ-მწვანე]], [[მწვანე წყალმცენარეები|მწვანე]] და [[წითელი წყალმცენარეები]]. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.
 == ორდოვიციული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა ==
 {| class=standard border="1" cellspacing="0" cellpadding="3"
@@ ხაზი 10: / ხაზი 10: @@
 ! [[სართული (გეოლოგია)|საუკუნე]] (სართული)
 |-
-| rowspan="6" | [[ორდოვიციული სისტემა]]
+| rowspan="6" | ორდოვიციული სისტემა
 | rowspan="1" | [[ზედა ორდოვიციული ეპოქა|ზედა ორდოვიციული]]
 | [[ეშგილური სართული|ეშგილური (აშჯილური)]]