ედგარ დეგა: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
Reverted 1 edit by 188.129.165.84 (talk). (TW)
ხაზი 1: ხაზი 1:
ედგარ დეგა იყო მაგარი მხატვარი
{{ინფოდაფა მხატვარი
| ფონი =
| სახელი = ედგარ დეგა
| მშობსახელი = Edgar Degas
| სურათი = Edgar Germain Hilaire Degas 061.jpg
| სურათის ზომა =
| სათაური = ედგარ დეგა, ავტოპორტრეტი, 1855
| სრული სახელი = ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა
| დაბ. თარიღი = [[19 ივნისი]], [[1834]]
| დაბ. ადგილი =
| გარდაცვლილობის თარიღი = [[27 სექტემბერი]], [[1917]]
| გარდაცვლილობის ადგილი =
| ეროვნება = [[ფრანგები|ფრანგი]]
| სფერო = [[ფერწერა]], [[სკულპტურა]]
| მომზადება =
| მიმდინარეობა = [[იმპრესიონიზმი]]
| ცნობილი ნამუშევრები = ბელელიების ოჯახი, 1858–1867<br /> პატარა ბალერინა, (სკულპტურა)1879-1881
| პარტნიორები =
| მასზე გავლენა მოახდინა =
| მან გავლენა მოახდინა =
| ჯილდოები =
}}


'''ედგარ დეგა''' ({{lang-fr|Edgar Degas}}), სრული სახელი '''ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა''' (Hilaire-Germain-Edgar Degas) (დ. [[19 ივნისი]], [[1834]], — გ. [[27 სექტემბერი]], [[1917]]) — ცნობილი [[ფრანგები|ფრანგი]] მხატვარი და სკულპტურისტი.
<nowiki>ჩასვით დაუფორმატებელი

* მონიშნული სიის ელემენტი
== ბიოგრაფია ==
<br />

<big><small>დიდი ტექსტი</small><sup><sub>ზეხაზური ტექსტი</sub>
დეგა დაიბადა ბანკირის ოჯახში, ის იზრდებოდა ისეთ გარემოში, სადაც ხელოვნებას დიდად აფასებდნენ. ლიცეუმი რომ დაამთავრა ჩაირიცხა „ნატიფი ხელოვნების სკოლაში“. ამასთან ლუი-ლამოტის სახელოსნოში მუშაობს, რომელიც ენგრის ერთერთი საუკეთესო მოწაფე იყო.
{| class="wikitable"
დეგა [[იტალია|იტალიის]] ხშირი სტუმარი იყო, რაც [[ჟან ოგიუსტ დომენიკ ენგრი|ენგრის]] გავლენას მოწმობს, ამასთან [[ნეაპოლი|ნეაპოლში]] ცხოვრობდა დეგას ბევრი ნათესავი. 1857—1858 წლებში მან [[იტალია|იტალიის]] XV—XVI საუკუნის სურათების ასლები გადმოიღო. მისი კუმირები გახდნენ მანტენია და ვერონეზე.
|-

! სათაურის ტექსტი !! სათაურის ტექსტი !! სათაურის ტექსტი
საფრანგეთში იგი უკვე ნახატის გაწაფულ ოსტატად დაბრუნდა. მისი ადრეული პერიოდის პორტრეტები გამოირჩევა [[რეალიზმი|რეალიზმით]]. (მაგ. „ბელელების ოჯახი“, რომელზეც გამოსახულია მამიდა, ბიძა და ორი მამიდაშვილი). 1867 წელს მან დახატა თავისი დისა და ძიძის პორტრეტები — „ცოლ-ქმარი მორბილი“, ნახატი „ენგრისტულია.“
|-
ენგრის ტრადიციებს მიეკუთვნება მისი ისტორიული სურათები. სალონური მხატვერბისგან განსხვავებით იგი უარს ამბობს ანტიკური ცხოვრების იდეალიზაციაზე. დეგა გამოხატავს სურათებს ისე, როგორც ის შეიძლება ყოფილიყო რეალურად. (მაგ. „დედოფალი სემირამიდა ჩამოდის ბაბილონში“ და „სპარტანელი გოგოები იწვევენ შეჯიბრებაში სპარტანელ ბიჭებს“).
| მაგალითი || მაგალითი || მაგალითი

|-
1860 წელს ის [[ლუვრის მუზეუმი (პარიზი)|ლუვრში]] აკეთებდა ძველი მხატვრების ასლებს და გაიცნო [[ედუარ მანე]], ის კაფე „გერბუას“ ხშირი სტუმარი ხდება.
| მაგალითი || მაგალითი || მაგალითი
1873 წლის შემდეგ დეგას შემოქმედებაში ახალი სტილი ჩამოყალიბდა. მას აინტერესებდა თანამედროვე ცხოვრება ყველა მის გამოვლინებაში. ის პლენერზე არ მუშაობდა და არ უყვარდა პეიზაჟები.
|-
1862 წლიდან დეგა დაინტერესდა დოღით და ამ თემაზე უამრავი სურათი შექმნა. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 040.jpg|right|thumb|300px|დოღზე, 1877—1880]]
| მაგალითი || მაგალითი || მაგალითი

|}
1880 წლიდან დეგა იწყებს ხატვას პასტელში, ამის მიზეზი გახდა მისი პროგრესირებადი [[კონუქტივიდი]], რომლითაც ის საფრანგეთ-პრუსიის ომში დაავადდა.
</sup></big> ტექსტი აქ</nowiki>
1886 წლიდან იმპრესიონისტების უკანასკნელი გამოფენის შემდეგ სიკვდილამდე, მისი სურათები აღარსად გამოფენილა. ის ძალიან კარჩაკეტილი ხდება და მცირერიცხოვანი მეგობრების ვიზიტით კმაყოფილდება. [[ფაილი:Glyptoteket Degas1.jpg|left|thumb|პატარა ბალერინა, დეგას ცნობილი სკულპტურა]]

სიბერეში დეგამ დაკარგა მხედველობა და იძულებული შეიქმნა უარი ეთქვა ფერწერაზე. იგი ქმნის პატარა ზომის თიხისა და ცვილის ქანდაკებებს და მათ „ბრმის ხელობას“ უწოდებს. მისი სიკვდილის შემდეგ ისინი ბრინჯაოში ჩამოასხეს და 1918 წელს გაიტანეს გამოფენაზე.
დეგა გარდაიცვალა [[1917]] წლის [[27 სექტემბერი|27 სექტემბერს]].

== შემოქმედება და ტექნიკა ==

დეგა იყო კონსერვატორი პირად ცხოვრებაში, მას ოჯახი არასდროს ჰყოლია. ის თავისი სურათების სიუჟეტების სცენაში დიდი გამომგონებელი იყო. ის იყენებდა მოულოდნელ რაკურსებს და განსხვავებულ კადრებს. დეგა ცნობილია როგორც მოცეკვავე ქალების მხატვარი და არც ერთი სიუჟეტი იზიდავდა მას ასე ძლიერ. მოცეკვავე ქალების თემამ მისცა საშუალება საკუთარი სტილის შექმნისა. ის საათობით აკვირდებოდა ოპერასა და საცეკვაო კლასებში ბალერინების უმძიმეს შრომას. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 021.jpg|thumb|left|საცეკვაო კლასი, 1875]]
ბალერინების ჰაეროვანი ფიგურები მაყურებლის წინაშე გვევლინებიან ხან ნახევარ სიბნელეში, ხან განათებულ სცენაზე, დასვენების დროს და ა. შ. ამ თემატიკის სურათებია: „საცეკვაო კლასი“, „მოცეკვავეები სცენაზე“, „მოცეკვავეები ცისფრებში“, „ვარსკვლავი“, „რეპეტიცია ფოეში“ და ა. შ. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 032.jpg|thumb|ბანაობა ტაშტში, 1885—1886]]

ასეთივე ჭვრეტის შთაბეჭდილება გვიჩნდება დეგას მიერ შიშველი ნატურის გამოსახვისას. დეგას სიტყვებით მას პირველ რიგში აინტერესებს ფერები, მოძრაობა და მათი სხეულის აგებულება. აი როგორი სათაური მიუძღვნა მან 1886 წელს თავის პასტელების სერიას: „ჩოჩქოლი შიშველი ქალებისა, რომლებიც ბანაობენ, წყალს ივლებენ, შრებიან ან ტანს იმშრალებენ, თმას ივარცხნიან ან ავარცხნინებენ სხვას“. მან რამდენიმე ასეული პასტელი დახატა ამ თემაზე, ერთერთია „ბანაობა ტაშტში“ (1886 წ.)

== გალერეა ==
<gallery>
სურათი:Young Spartans National Gallery NG3860.jpg|სპარტანელი გოგოები იწვევენ საბრძოლად სპარტანელ ბიჭებს, 1860–1862
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 049.jpg|ბელელიების ოჯახი, 1858–1867
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 010.jpg|ორკესტრის მუსიკოსები, 1872
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 012.jpg|აბსენტი, 1876
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 019.jpg|კაფეში მომღერალი ქალი, 1878
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 029.jpg|ქალი აბაზანაში, სერიიდან "შიშველი ქალების ბანაობა", 1885
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 076.jpg|მოცეკვავეები ცისფრებში, 1898–1899
</gallery>

{{ესკიზი-ბიოგრაფია}}
{{იმპრესიონისტები}}

{{DEFAULTSORT:დეგა, ედგარ}}
[[კატეგორია:ფრანგი მხატვრები]]
[[კატეგორია:იმპრესიონისტი მხატვრები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1834]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1917]]
{{Link FA|ca}}

14:22, 24 თებერვალი 2014-ის ვერსია

ედგარ დეგა
Edgar Degas

ედგარ დეგა, ავტოპორტრეტი, 1855
სრული სახელი ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა
დაიბადა 19 ივნისი, 1834
დაბადების ადგილი პარიზი[1] [2]
გარდაიცვალა 27 სექტემბერი, 1917(1917-09-27)[3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] (83 წლის)
გარდაცვალების ადგილი პარიზი[1] [2]
ეროვნება ფრანგი
სფერო ფერწერა, სკულპტურა
მიმდინარეობა იმპრესიონიზმი
ჟანრი პორტრეტი[17] და საჟანრო ფერწერა[17]
ცნობილი ნამუშევრები ბელელიების ოჯახი, 1858–1867
პატარა ბალერინა, (სკულპტურა)1879-1881

ედგარ დეგა (ფრანგ. Edgar Degas), სრული სახელი ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა (Hilaire-Germain-Edgar Degas) (დ. 19 ივნისი, 1834, — გ. 27 სექტემბერი, 1917) — ცნობილი ფრანგი მხატვარი და სკულპტურისტი.

ბიოგრაფია

დეგა დაიბადა ბანკირის ოჯახში, ის იზრდებოდა ისეთ გარემოში, სადაც ხელოვნებას დიდად აფასებდნენ. ლიცეუმი რომ დაამთავრა ჩაირიცხა „ნატიფი ხელოვნების სკოლაში“. ამასთან ლუი-ლამოტის სახელოსნოში მუშაობს, რომელიც ენგრის ერთერთი საუკეთესო მოწაფე იყო. დეგა იტალიის ხშირი სტუმარი იყო, რაც ენგრის გავლენას მოწმობს, ამასთან ნეაპოლში ცხოვრობდა დეგას ბევრი ნათესავი. 1857—1858 წლებში მან იტალიის XV—XVI საუკუნის სურათების ასლები გადმოიღო. მისი კუმირები გახდნენ მანტენია და ვერონეზე.

საფრანგეთში იგი უკვე ნახატის გაწაფულ ოსტატად დაბრუნდა. მისი ადრეული პერიოდის პორტრეტები გამოირჩევა რეალიზმით. (მაგ. „ბელელების ოჯახი“, რომელზეც გამოსახულია მამიდა, ბიძა და ორი მამიდაშვილი). 1867 წელს მან დახატა თავისი დისა და ძიძის პორტრეტები — „ცოლ-ქმარი მორბილი“, ნახატი „ენგრისტულია.“ ენგრის ტრადიციებს მიეკუთვნება მისი ისტორიული სურათები. სალონური მხატვერბისგან განსხვავებით იგი უარს ამბობს ანტიკური ცხოვრების იდეალიზაციაზე. დეგა გამოხატავს სურათებს ისე, როგორც ის შეიძლება ყოფილიყო რეალურად. (მაგ. „დედოფალი სემირამიდა ჩამოდის ბაბილონში“ და „სპარტანელი გოგოები იწვევენ შეჯიბრებაში სპარტანელ ბიჭებს“).

1860 წელს ის ლუვრში აკეთებდა ძველი მხატვრების ასლებს და გაიცნო ედუარ მანე, ის კაფე „გერბუას“ ხშირი სტუმარი ხდება. 1873 წლის შემდეგ დეგას შემოქმედებაში ახალი სტილი ჩამოყალიბდა. მას აინტერესებდა თანამედროვე ცხოვრება ყველა მის გამოვლინებაში. ის პლენერზე არ მუშაობდა და არ უყვარდა პეიზაჟები.

1862 წლიდან დეგა დაინტერესდა დოღით და ამ თემაზე უამრავი სურათი შექმნა.

დოღზე, 1877—1880

1880 წლიდან დეგა იწყებს ხატვას პასტელში, ამის მიზეზი გახდა მისი პროგრესირებადი კონუქტივიდი, რომლითაც ის საფრანგეთ-პრუსიის ომში დაავადდა.

1886 წლიდან იმპრესიონისტების უკანასკნელი გამოფენის შემდეგ სიკვდილამდე, მისი სურათები აღარსად გამოფენილა. ის ძალიან კარჩაკეტილი ხდება და მცირერიცხოვანი მეგობრების ვიზიტით კმაყოფილდება.

პატარა ბალერინა, დეგას ცნობილი სკულპტურა

სიბერეში დეგამ დაკარგა მხედველობა და იძულებული შეიქმნა უარი ეთქვა ფერწერაზე. იგი ქმნის პატარა ზომის თიხისა და ცვილის ქანდაკებებს და მათ „ბრმის ხელობას“ უწოდებს. მისი სიკვდილის შემდეგ ისინი ბრინჯაოში ჩამოასხეს და 1918 წელს გაიტანეს გამოფენაზე. დეგა გარდაიცვალა 1917 წლის 27 სექტემბერს.

შემოქმედება და ტექნიკა

დეგა იყო კონსერვატორი პირად ცხოვრებაში, მას ოჯახი არასდროს ჰყოლია. ის თავისი სურათების სიუჟეტების სცენაში დიდი გამომგონებელი იყო. ის იყენებდა მოულოდნელ რაკურსებს და განსხვავებულ კადრებს. დეგა ცნობილია როგორც მოცეკვავე ქალების მხატვარი და არც ერთი სიუჟეტი იზიდავდა მას ასე ძლიერ. მოცეკვავე ქალების თემამ მისცა საშუალება საკუთარი სტილის შექმნისა. ის საათობით აკვირდებოდა ოპერასა და საცეკვაო კლასებში ბალერინების უმძიმეს შრომას.

საცეკვაო კლასი, 1875

ბალერინების ჰაეროვანი ფიგურები მაყურებლის წინაშე გვევლინებიან ხან ნახევარ სიბნელეში, ხან განათებულ სცენაზე, დასვენების დროს და ა. შ. ამ თემატიკის სურათებია: „საცეკვაო კლასი“, „მოცეკვავეები სცენაზე“, „მოცეკვავეები ცისფრებში“, „ვარსკვლავი“, „რეპეტიცია ფოეში“ და ა. შ.

ბანაობა ტაშტში, 1885—1886

ასეთივე ჭვრეტის შთაბეჭდილება გვიჩნდება დეგას მიერ შიშველი ნატურის გამოსახვისას. დეგას სიტყვებით მას პირველ რიგში აინტერესებს ფერები, მოძრაობა და მათი სხეულის აგებულება. აი როგორი სათაური მიუძღვნა მან 1886 წელს თავის პასტელების სერიას: „ჩოჩქოლი შიშველი ქალებისა, რომლებიც ბანაობენ, წყალს ივლებენ, შრებიან ან ტანს იმშრალებენ, თმას ივარცხნიან ან ავარცხნინებენ სხვას“. მან რამდენიმე ასეული პასტელი დახატა ამ თემაზე, ერთერთია „ბანაობა ტაშტში“ (1886 წ.)

გალერეა


თარგი:Link FA

  1. 1.0 1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118524291 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. 2.0 2.1 RKDartists
  3. Edgar Degas
  4. Kendall R. J. Encyclopædia Britannica
  5. SNAC — 2010.
  6. Itaú Cultural Enciclopédia Itaú CulturalSão Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  7. Discogs — 2000.
  8. Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  9. ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  10. Monnier G. Degas, (Hilaire Germain) Edgar // Grove Art Online / J. Turner[Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T021805
  11. Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  12. GeneaStar
  13. Roglo — 1997. — 9000000 ეგზ.
  14. Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  15. The Fine Art Archive — 2003.
  16. Annuaire prosopographique : la France savante
  17. 17.0 17.1 http://vocab.getty.edu/page/ulan/500115194