არაბთა სახალიფო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
| ხაზი 105: | ხაზი 105: | ||
მეორე ხალიფამ [[უმარ I]]-მა ([[634]]-[[644]] წწ.), მიიღო „ამირა ალ-მუმინინას“ („მართლმორწმუნე ამირას“) წოდება, რითაც ხაზი გაესვა ხალიფის საერო ფუნქციას. ამიერიდან ხალიფები ამ ტიტულით იწოდებოდნენ. პირველმა ხალიფებმა დაასრულეს მუჰამედის მიერ დაწყებული არაბული ტომების გაერთიანება და წარმატებით მიჰყვეს ხელი დაპყრობით ომებს, რომელთა ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი [[აბუ ბაქრი]]ს, [[უმარ I]]-ისა და [[უსმან იბნ აფანი|უსმანის]] ([[644]]-[[656]] წწ.) ხანაზე მოდის. ორი ათეული წლის მანძილზე არაბებმა დაიპყრეს [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]] აღმოსავლური და [[აფრიკა|აფრიკის]] პროვინციები: [[სირია]], [[პალესტინა]], [[ეგვიპტე]] და [[ჩრდილოეთი აფრიკა]], მთლიანად დაიმორჩილეს [[ირანი]] და ბოლო მოუღეს [[სასანიანები|სასანიანთა]] [[სასანიანთა იმპერია|ირანის იმპერიას]], ამავე ხანებში დაიპყრეს [[აზერბაიჯანი]], [[სომხეთი]] და [[საქართველო]]. |
მეორე ხალიფამ [[უმარ I]]-მა ([[634]]-[[644]] წწ.), მიიღო „ამირა ალ-მუმინინას“ („მართლმორწმუნე ამირას“) წოდება, რითაც ხაზი გაესვა ხალიფის საერო ფუნქციას. ამიერიდან ხალიფები ამ ტიტულით იწოდებოდნენ. პირველმა ხალიფებმა დაასრულეს მუჰამედის მიერ დაწყებული არაბული ტომების გაერთიანება და წარმატებით მიჰყვეს ხელი დაპყრობით ომებს, რომელთა ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი [[აბუ ბაქრი]]ს, [[უმარ I]]-ისა და [[უსმან იბნ აფანი|უსმანის]] ([[644]]-[[656]] წწ.) ხანაზე მოდის. ორი ათეული წლის მანძილზე არაბებმა დაიპყრეს [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]] აღმოსავლური და [[აფრიკა|აფრიკის]] პროვინციები: [[სირია]], [[პალესტინა]], [[ეგვიპტე]] და [[ჩრდილოეთი აფრიკა]], მთლიანად დაიმორჩილეს [[ირანი]] და ბოლო მოუღეს [[სასანიანები|სასანიანთა]] [[სასანიანთა იმპერია|ირანის იმპერიას]], ამავე ხანებში დაიპყრეს [[აზერბაიჯანი]], [[სომხეთი]] და [[საქართველო]]. |
||
დაპყრობითი ომები დროებით შეაფერხა შინაპოლიტიკურმა კრიზისმა და სამოქალაქო ომმა ხალიფების უსმანისა და [[ალი იბნ აბუ ტალიბი|ალის]] ([[656]]-[[661]] წწ.) დროს, რაც მარჯვედ გამოიყენეს [[ომაიანები|ომაიანთა]] გვაროვნულმა არისტოკრატიამ და [[661]] წელს ხელთ იგდეს ძალაუფლება. |
|||
== ომაიანების ხალიფები (661-750) == |
== ომაიანების ხალიფები (661-750) == |
||
04:28, 28 აგვისტო 2013-ის ვერსია
{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}
| არაბთა სახალიფო خلافة إسلامية | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 არაბთა სახალიფო 750 წელს | ||||
| დედაქალაქი | 630—656 მედინა 656 — 661 მექა 661 — 754 დამასკი 754 — 762 ელ-კუფა 762 — 836 ბაღდადი 836 — 892 სამარა 892 — 1258 ბაღდადი | |||
| ენა | არაბული | |||
| მოსახლეობა | არაბები, სპარსელები, კოპტები, ბერბერები, თურქმენები, ქართველები, სომხები, ესპანელები, ტაჯიკები, პორტუგალიელები, ავღანელები. | |||
| მართლმორწმუნე ხალიფა | ||||
| - 632-634 | აბუ ბაქრი | |||
| ომაიანების ხალიფა | ||||
| - 661-680 | მუავია I | |||
| აბასიანების ხალიფა | ||||
| - 750-754 | აბუ ლ-აბას ალ-საფაჰი | |||
| - 1242-1258 | ალ-მუსთასიმი (ბოლო) | |||
არაბთა სახალიფო — არაბულ-მუსლიმანური სახელმწიფო, რომელსაც მართავდა ხალიფა (632-1258 წწ.) არაბთა სახალიფოს საფუძველი გახდა მუჰამედის მიერ VII საუკუნის 20-იან წლებში ქალაქ მედინაში დაარსებული მუსლიმანური თემი (უმა), სადაც გაერთიანება ხდებოდა ერთი რელიგიისადმი - ისლამისადმი კუთვნილების მიხედვით. უმა იყო თეოკრატიული ორგანიზაცია, რომელშიც მუჰამედი სასულიერო და საერო მეთაური იყო.
მართლმორწმუნე ხალიფები (632-661)
632 წელს მუჰამედის გარდაცვალების შემდეგ, მუსლიმანური თემის მეთაურად აირჩიეს აბუ ბაქრი (632-634 წწ.), რომელმაც მიიღო „ხალიფა რასულ ალ-ლაჰის“ („ალაჰის მოციქულის მოადგილე“) წოდება. საფუძველი ჩაეყარა არაბთა სამხედრო-თეოკრატიულ სახელმწიფოს (632-661 წწ.), რომლის მმართველ ხალიფებს „ალ-ხალიფა ალ-რაშიდუნას“ (მართლმორწმუნე ხალიფებს) უწოდებდნენ.
მეორე ხალიფამ უმარ I-მა (634-644 წწ.), მიიღო „ამირა ალ-მუმინინას“ („მართლმორწმუნე ამირას“) წოდება, რითაც ხაზი გაესვა ხალიფის საერო ფუნქციას. ამიერიდან ხალიფები ამ ტიტულით იწოდებოდნენ. პირველმა ხალიფებმა დაასრულეს მუჰამედის მიერ დაწყებული არაბული ტომების გაერთიანება და წარმატებით მიჰყვეს ხელი დაპყრობით ომებს, რომელთა ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი აბუ ბაქრის, უმარ I-ისა და უსმანის (644-656 წწ.) ხანაზე მოდის. ორი ათეული წლის მანძილზე არაბებმა დაიპყრეს ბიზანტიის აღმოსავლური და აფრიკის პროვინციები: სირია, პალესტინა, ეგვიპტე და ჩრდილოეთი აფრიკა, მთლიანად დაიმორჩილეს ირანი და ბოლო მოუღეს სასანიანთა ირანის იმპერიას, ამავე ხანებში დაიპყრეს აზერბაიჯანი, სომხეთი და საქართველო.
დაპყრობითი ომები დროებით შეაფერხა შინაპოლიტიკურმა კრიზისმა და სამოქალაქო ომმა ხალიფების უსმანისა და ალის (656-661 წწ.) დროს, რაც მარჯვედ გამოიყენეს ომაიანთა გვაროვნულმა არისტოკრატიამ და 661 წელს ხელთ იგდეს ძალაუფლება.