მიწისქვეშა წყალი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

04:11, 16 მარტი 2013-ის ვერსია

მიწისქვეშა წყალი — დედამიწის ქერქის ზედა ნაწილის ქანებში თხევად, მყარ და აირად მდგომარეობაში მყოფი წყალი. მიწისქვეშა წყალი თავმოყრილია ფხვიერ, ფორიან და ნაპრალოვან ქანებში, აგრეთვე კარსტულ სიცარიეელებში. სიმძიმის ძალის გავლენით მოძრავ მიწისქვეშა წყალს ეწოდება გრავიტაციული ანუ თავისუფალი წყალი, ხოლო ქანებთან მოლეკულური ძალებით შეკავშირებულს — ბმული წყალი (ჰიგროსკოპული, აფსკური, კაპილარული და კრისტალიზაციური).

მიწისქვეშა წყლით გაჟღენთილ ქანთა ფენების (წყლიანი ჰორიზონტების) ერთობლიობა ქმნის წყლიან კომპლექსს. ქანებს წყალშეღწევადობისა და წყალგაცემის სხვადასხვა უნარი აქვს. წყალშეღწევადობის უნარის მიხედვით გამოყოფენ:

წყალშეღწევად (ფხვიერი და დანაპრალებული მასიური ქანები),
ნაწილობრივ წყალშეღწევად (წვრილმარცვლოვანი და თიხიანი ქვიშაქვები, ლიოსი, ტორფი, მერგელი);
წყალშეუღწევ (თიხები, დაუნაპრალებელი მასიური მაგმური, მეტამორფული ქანები და სხვ.) ქანებს.

ხმელეთის ზედაპირის ქვეშ არსებულ პირველ უახლოეს, მუდმივად არსებულ უდაწნეო წყლიან ჰორიზონტს ეწოდება გრუნტის წყლის ჰორიზონტი. უშუალოდ გრუნტის წყლის სარკის თავზე გავრცელებულია კაპილარული წყალი. ხმელეთის ზედაპირიდან გრუნტის წყლის სარკემდე არსებულ ზონას აერაციის ზონა ეწოდება. ამ ზონაში ხდება წყლის ჩაჟონვა ზედაპირიდან, ხოლო ფილტრაციის დაბალი უნარის მქონე ქანებში ჩნდება მიწისქვეშა წყლის დროებითი დანაგროვი, ე.წ. ლეჟერი (ზედა წყალი). გრუნტის წყლის ჰორიზონტი ქვევით მდებარე წყლიან ჰორიზონტებს, რომლებიც მისგან წყალშეუღწევი ქანებითაა გამოყოფილი, ეწოდება შრეთაშორისი წყლის ჰორიზონტები. წყალი აქ, ჩვეულებრივ, ჰიდროსტატიკური წნევის ქვეშ იმყოფება, ზოგჯერ კი უდაწნეოა. შრეთაშორისი მიწისქვეშა წყლის კვების არე განლაგებულია იქ, სადაც წყალშეუღწევადი ქანები ზედაპირზე შიშვლდება.

მიწისქვეშა წყალი ბუნებრივი ხსნარია, რომელიც 60-ზე მეტ ქიმიურ ელემენტს შეიცავს. მასში გვხვდება მიკროორგანიზმებიც. მიწისქვეშა წყალების გავრცელების კანონზომიერება განპირობებულია მრავალი გეოლოგიური და ფიზიკურ-გეოგრაფიული ფაქტორით. ბაქნებსა და კიდური როფების არეებში უმეტესად გავრცელებულია არტეზიული აუზები, ნაოჭა სისტემებში კი უფრო ხშირად ნაპრალური ტიპის მიწისქვეშა წყალი გვხვდება.

მიწისქვეშა წყალი დედამიწის წყლის რესურსების შემადგენელი ნაწილია, ამიტომ მის შესწავლას დიდი სახალხო-სამეურნეო მნიშვნელობა აქვს. მიწისქვეშა წყალი ერთ-ეთი მნიშვნელოვანი სასარგებლო წიაღისეულია.

იხილეთ აგრეთვე

რესურსები ინტერნეტში

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 44-45.
ოვჩინიკოვი ა.მ. ზოგადი ჰიდროგეოლოგია, თბ., 1964;
Вернадский В. И., История минералов земной коры, т. 2 — История природных вод, ч. 1, в. 1—3, Л., 1933—1936;
Коноплянцев А. А., Семенов С. М., Прогноз и картирование режима грунтовых вод, М., 1974.

@@ ხაზი 44: / ხაზი 44: @@
 [[კატეგორია:ჰიდროლოგია]]
-[[af:Grondwater]]
-[[ar:ماء جوفي]]
-[[az:Qrunt suları]]
-[[be:Падземныя воды]]
-[[be-x-old:Падземныя воды]]
-[[bg:Грунтови води]]
-[[ca:Mantell freàtic]]
-[[cs:Podzemní voda]]
-[[da:Grundvand]]
-[[de:Grundwasser]]
-[[en:Groundwater]]
-[[eo:Grundakvo]]
-[[es:Agua subterránea]]
-[[et:Põhjavesi]]
-[[eu:Lurpeko ur]]
-[[fa:آب‌های زیرزمینی]]
-[[fi:Pohjavesi]]
-[[fr:Eau souterraine]]
-[[he:מי תהום]]
-[[hi:भूजल]]
-[[hr:Podzemne vode]]
-[[id:Air tanah]]
-[[is:Grunnvatn]]
-[[it:Falda acquifera]]
-[[ja:地下水]]
-[[kk:Жер асты суы]]
-[[ko:지하수]]
-[[lt:Požeminis vanduo]]
 [[mk:Подземни води и извори]]
-[[mr:भूजल]]
-[[nl:Grondwater]]
-[[nn:Grunnvatn]]
-[[no:Grunnvann]]
 [[pl:Woda gruntowa]]
-[[pt:Água subterrânea]]
-[[ro:Ape subterane]]
-[[ru:Подземные воды]]
-[[rue:Підземна вода]]
-[[scn:Farda]]
-[[sh:Podzemne vode]]
-[[simple:Groundwater]]
-[[sk:Podzemná voda]]
-[[sl:Podtalnica]]
-[[sr:Подземне воде]]
-[[su:Cai taneuh]]
-[[sv:Grundvatten]]
-[[ta:நிலக்கீழ் நீர்]]
-[[te:భూగర్భ జలం]]
-[[th:น้ำบาดาล]]
-[[uk:Підземні води]]
-[[vi:Nước ngầm]]
-[[zh:地下水]]