აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ r2.7.2+) (ბოტის დამატება: cs:Východoevropská rovina |
No edit summary |
||
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
[[File:Karte der Landschaften der Osteuropäischen Ebene.png|thumb|აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე]] |
[[File:Karte der Landschaften der Osteuropäischen Ebene.png|thumb|აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე]] |
||
'''აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე''' ({{lang-ru|Восточно-Европейская равнина}}, ასევე ცნობილი, როგორც '''რუსეთის ვაკე''') — მსოფლიოში სიდიდით მეორე , ამაზონის ვაკის შემდეგ, ვაკე, ძირითადად მოიცავს [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპის]] უდიდეს ნაწილს. წარმოადგენს ევროპული ვაკის ნაწილს. [[ჩრდილოეთი]]თ გარს აკრავს [[თეთრი ზღვა|თეთრი]] და [[ბარენცის ზღვა|ბარენცის]] [[ზღვა|ზღვები]], [[სამხრეთი]]თ — [[შავი ზღვა|შავი]], [[აზოვის ზღვა|აზოვისა]] და [[კასპიის ზღვა|კასპიის]] [[ზღვა|ზღვები]], ჩრდილო-დასავლეთით — [[სკანდინავიის მთები]], [[დასავლეთი]]თ და სამხრეთ-დასავლეთით — [[ცენტრალური ევროპა|ცენტრალური ევროპის]] მთათა სისტემები (სუდეტები, [[კარპატები]] და სხვ.), სამხრეთ-აღმოსავლეთით — [[კავკასია]] და კრიმის მთები, [[აღმოსავლეთი]]თ — [[ურალის მთები]] და მისი გაგრძელება მუგოჯარი. [[ჩრდილოეთი]]დან [[სამხრეთი]]სკენ გადაჭიმულია 2750 კილომეტრზე, ხოლო [[დასავლეთი]]დან [[აღმოსავლეთი|აღმოსავლეთისკენ]] — 2500 კმ-ზე. |
'''აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე''' ({{lang-ru|Восточно-Европейская равнина}}, ასევე ცნობილი, როგორც '''რუსეთის ვაკე''') — მსოფლიოში სიდიდით მეორე , ამაზონის ვაკის შემდეგ, ვაკე, ძირითადად მოიცავს [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპის]] უდიდეს ნაწილს. წარმოადგენს ევროპული ვაკის ნაწილს. [[ჩრდილოეთი]]თ გარს აკრავს [[თეთრი ზღვა|თეთრი]] და [[ბარენცის ზღვა|ბარენცის]] [[ზღვა|ზღვები]], [[სამხრეთი]]თ — [[შავი ზღვა|შავი]], [[აზოვის ზღვა|აზოვისა]] და [[კასპიის ზღვა|კასპიის]] [[ზღვა|ზღვები]], ჩრდილო-დასავლეთით — [[სკანდინავიის მთები]], [[დასავლეთი]]თ და სამხრეთ-დასავლეთით — [[ცენტრალური ევროპა|ცენტრალური ევროპის]] მთათა სისტემები (სუდეტები, [[კარპატები]] და სხვ.), სამხრეთ-აღმოსავლეთით — [[კავკასია]] და კრიმის მთები, [[აღმოსავლეთი]]თ — [[ურალის მთები]] და მისი გაგრძელება მუგოჯარი. [[ჩრდილოეთი]]დან [[სამხრეთი]]სკენ გადაჭიმულია 2750 კილომეტრზე, ხოლო [[დასავლეთი]]დან [[აღმოსავლეთი|აღმოსავლეთისკენ]] — 2500 კმ-ზე. |
||
==გეოგრაფია== |
|||
აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე გადაჭიმულია ჩრდილოედიან სამხრეთისკენ 2750 კილომეტრზე, ხოლო დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ — 2500 კილომეტრზე. მას ევროპის აღმოსავლეთი ნაწილი უჭირავს. ამ უზარმაზარ ფართობზე ბუნებრივი პირობების დიდი მრავალფეროვნებაა. ეს გამოწვეულია ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ მზიდ რადიაციის ზრდითა და აორთქლების გაძლიერებით. ამასთან დაკავშირებით ბუნებრივი ზონები იცვლება ტუნდრიდან ჩრდილოეთში კასპიისპირა დაბლობის უდაბნოებამდე სამხრეთში. ვაკე რელიეფის, ხელსაყრელი კლიმატური პირობების, ნაყოფიერი სტეპებისა და ვრცელი ტყეების გამო ეს ტერიტორიები ძველთაგანვე ათვისებული იყო. არქეოლოგიური მონაცემების მიხედვით, 3-4 ათასი წლის წინათ მიმდებარე ტერიტორიებზე არა მარტო მომთაბარე ტომები, არამედ მიწათმოქმედი ხალხიც ცხოვრობდა. |
|||
ამ ტერიტორიაზე მდებარეობს [[რუსეთი]]ს მნიშვნელოვანი ნაწილი, თითქმის მთელი [[უკრაინა]], [[ყაზახეთი]]ს დასავლეთი ნაწილი, [[ბელარუსი]], [[ლიტვა]], [[ლატვია]], [[ესტონეთი]], [[მოლდოვა]] და მთელი რიგი ავტონომიური რესპუბლიკები — [[კარელიის რესპუბლიკა|კარელიის]], [[კომის რესპუბლიკა|კომის]], [[უდმურტეთი]]ს, [[თათრეთი]]ს, [[ჩუვაშეთი]]ს, [[მარი ელი]]ს, [[ბაშკირეთი]]ს, [[მორდვეთი]]სა და [[ყალმუხეთი]]ს. |
|||
==ლიტერატურა== |
==ლიტერატურა== |
||
12:54, 10 თებერვალი 2013-ის ვერსია
{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}
აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე (რუს. Восточно-Европейская равнина, ასევე ცნობილი, როგორც რუსეთის ვაკე) — მსოფლიოში სიდიდით მეორე , ამაზონის ვაკის შემდეგ, ვაკე, ძირითადად მოიცავს აღმოსავლეთ ევროპის უდიდეს ნაწილს. წარმოადგენს ევროპული ვაკის ნაწილს. ჩრდილოეთით გარს აკრავს თეთრი და ბარენცის ზღვები, სამხრეთით — შავი, აზოვისა და კასპიის ზღვები, ჩრდილო-დასავლეთით — სკანდინავიის მთები, დასავლეთით და სამხრეთ-დასავლეთით — ცენტრალური ევროპის მთათა სისტემები (სუდეტები, კარპატები და სხვ.), სამხრეთ-აღმოსავლეთით — კავკასია და კრიმის მთები, აღმოსავლეთით — ურალის მთები და მისი გაგრძელება მუგოჯარი. ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ გადაჭიმულია 2750 კილომეტრზე, ხოლო დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ — 2500 კმ-ზე.
გეოგრაფია
აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე გადაჭიმულია ჩრდილოედიან სამხრეთისკენ 2750 კილომეტრზე, ხოლო დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ — 2500 კილომეტრზე. მას ევროპის აღმოსავლეთი ნაწილი უჭირავს. ამ უზარმაზარ ფართობზე ბუნებრივი პირობების დიდი მრავალფეროვნებაა. ეს გამოწვეულია ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ მზიდ რადიაციის ზრდითა და აორთქლების გაძლიერებით. ამასთან დაკავშირებით ბუნებრივი ზონები იცვლება ტუნდრიდან ჩრდილოეთში კასპიისპირა დაბლობის უდაბნოებამდე სამხრეთში. ვაკე რელიეფის, ხელსაყრელი კლიმატური პირობების, ნაყოფიერი სტეპებისა და ვრცელი ტყეების გამო ეს ტერიტორიები ძველთაგანვე ათვისებული იყო. არქეოლოგიური მონაცემების მიხედვით, 3-4 ათასი წლის წინათ მიმდებარე ტერიტორიებზე არა მარტო მომთაბარე ტომები, არამედ მიწათმოქმედი ხალხიც ცხოვრობდა.
ამ ტერიტორიაზე მდებარეობს რუსეთის მნიშვნელოვანი ნაწილი, თითქმის მთელი უკრაინა, ყაზახეთის დასავლეთი ნაწილი, ბელარუსი, ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, მოლდოვა და მთელი რიგი ავტონომიური რესპუბლიკები — კარელიის, კომის, უდმურტეთის, თათრეთის, ჩუვაშეთის, მარი ელის, ბაშკირეთის, მორდვეთისა და ყალმუხეთის.
ლიტერატურა
- Лебединский В.И., Вулканическая корона Великой равнины, М.: Наука, 1973. — გვ. 192 (Настоящее и будущее Земли и человечества) 14 000 ეგზ.
- Воробьёв В. М. Волоковые пути на Главном водоразделе Русской равнины. Учебное пособие. — Тверь: Славянский мир, 2007. — 180 с., ил.
რესურსები ინტერნეტში
- აღმოსავლეთ ევროპის ვაკე დიდ საბჭოთა ენციკლოპედიაში