თეოდორ ჰერცლი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
r2.7.2) (ბოტის დამატება: arz:تيودور هرتزل
r2.7.3) (ბოტის დამატება: ckb:تیۆدۆر هێرتسل; cosmetic changes
ხაზი 3: ხაზი 3:


== ბიოგრაფია ==
== ბიოგრაფია ==
ჰერცლი დაიბადა [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტში]], [[უნგრეთის სამეფო]]ში, [[ებრაელები|ებრაულ]] ოჯახში, რომელიც [[ზემუნი|ზემუნიდან]] იყო (მაშინდელი [[უნგრეთის სამეფო]], დღეს — [[სერბეთი]]). 18 წლის ასაკში ჰერცლი ოჯახთან ერთად [[ვენა|ვენაში]] ([[ავსტრია-უნგრეთი]]) გადავიდა. აქ ჰერცლი სამართალს სწავლობდა, თუმცა გატაცებული იყო ჟურნალისტიკითა და ლიტერატურით. იგი მუშაობდა ''[[Neue Freie Presse]]''-ეს ჟურნალისტად [[პარიზი|პარიზში]], [[ლონდონი|ლონდონსა]] და [[სტამბოლი|სტამბოლში]]. შემდგომ გახდა ამავე გაზეთის ლიტერატურული რედაქტორი და დაწერა რამდენიმე დრამა [[ვენეცია|ვენეციის]] თეატრისთვის.
ჰერცლი დაიბადა [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტში]], [[უნგრეთის სამეფო]]ში, [[ებრაელები|ებრაულ]] ოჯახში, რომელიც [[ზემუნი]]დან იყო (მაშინდელი [[უნგრეთის სამეფო]], დღეს — [[სერბეთი]]). 18 წლის ასაკში ჰერცლი ოჯახთან ერთად [[ვენა]]ში ([[ავსტრია-უნგრეთი]]) გადავიდა. აქ ჰერცლი სამართალს სწავლობდა, თუმცა გატაცებული იყო ჟურნალისტიკითა და ლიტერატურით. იგი მუშაობდა ''[[Neue Freie Presse]]''-ეს ჟურნალისტად [[პარიზი|პარიზში]], [[ლონდონი|ლონდონსა]] და [[სტამბოლი|სტამბოლში]]. შემდგომ გახდა ამავე გაზეთის ლიტერატურული რედაქტორი და დაწერა რამდენიმე დრამა [[ვენეცია|ვენეციის]] თეატრისთვის.


[[1896]] წელს ჰერცელმა გამოაქვეყნა წიგნი "[[ებრაელების სახელმწიფო]]" ([[გერმანული ენა|გერმ.]] Der Judenstaat). ამ წიგნში ჰერცელმა ებრაელების პრობლემის პრაქტიკული მოგვარების მეთოდი განსაზღვრა. ეს წიგნი გახდა საფუძველი "პოლიტიკურ სიონისმის", რომლის მიხედვით ჯერ მისაღები იყო საერთაშორისო აღიარება ფაქტის, რომ ებრაელების ქვეყანა იყო [[პალესტინა|ერეც ისრაელი]] და მხოლოდ მას შემდეგ უნდა მომხდარიყო ებრაელების დასახლება პალესტინაში. ეს იდეა ეწინააღმდეგებოდა [[მენახემ უსიშკინი]]ს "პრაქტიკულ სიონიზმს", რომელიც პალესტინის ებრაელებით დასახლებას ყოველგვარი წინაპირობის გარეშე ქადაგებდა.
[[1896]] წელს ჰერცელმა გამოაქვეყნა წიგნი "[[ებრაელების სახელმწიფო]]" ([[გერმანული ენა|გერმ.]] Der Judenstaat). ამ წიგნში ჰერცელმა ებრაელების პრობლემის პრაქტიკული მოგვარების მეთოდი განსაზღვრა. ეს წიგნი გახდა საფუძველი "პოლიტიკურ სიონისმის", რომლის მიხედვით ჯერ მისაღები იყო საერთაშორისო აღიარება ფაქტის, რომ ებრაელების ქვეყანა იყო [[პალესტინა|ერეც ისრაელი]] და მხოლოდ მას შემდეგ უნდა მომხდარიყო ებრაელების დასახლება პალესტინაში. ეს იდეა ეწინააღმდეგებოდა [[მენახემ უსიშკინი]]ს "პრაქტიკულ სიონიზმს", რომელიც პალესტინის ებრაელებით დასახლებას ყოველგვარი წინაპირობის გარეშე ქადაგებდა.
ხაზი 12: ხაზი 12:
[[1897]] ჰერცელმა შეკრიბა პირველი სიონისტური ორგანიზაციები [[მსოფლიო სიონისტური კონგრესი|მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე]] [[ბაზელი|ბაზელში]], [[შვეიცარია]]. კონგრესის მიზნი იყო ხოვევეი სიონის თანამშრომლობის ქარტიის მიღება. აქ წარმოთქვა ჰერცელმა მისი განთქმული სიტყვა, სადაც პირველად მოიხსენია სიტყვა [[სიონიზმი]]. მასვე ეკუთვნის ფრაზა: ”ბაზელში დავაარსე ებრაელების სახელმწიფო”. ამ კონგრესში ასევე დაარსდა [[მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაცია]], რომელსაც ჰერცლის იდეები უნდა განეხორციელებინა.
[[1897]] ჰერცელმა შეკრიბა პირველი სიონისტური ორგანიზაციები [[მსოფლიო სიონისტური კონგრესი|მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე]] [[ბაზელი|ბაზელში]], [[შვეიცარია]]. კონგრესის მიზნი იყო ხოვევეი სიონის თანამშრომლობის ქარტიის მიღება. აქ წარმოთქვა ჰერცელმა მისი განთქმული სიტყვა, სადაც პირველად მოიხსენია სიტყვა [[სიონიზმი]]. მასვე ეკუთვნის ფრაზა: ”ბაზელში დავაარსე ებრაელების სახელმწიფო”. ამ კონგრესში ასევე დაარსდა [[მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაცია]], რომელსაც ჰერცლის იდეები უნდა განეხორციელებინა.


==თეოდორ ჰერცლის ბიოგრაფიები==
== თეოდორ ჰერცლის ბიოგრაფიები ==
* {{Cite book| last = ფალკი| first = ავნერი| title = Herzl, King of the Jews: A Psychoanalytic Biography of Theodor Herzl | publisher = University Press of America | location = Washington | year = 1993 | isbn = 0819189251|authorlink=ავნერ ფალკი}}
* {{Cite book| last = ფალკი| first = ავნერი| title = Herzl, King of the Jews: A Psychoanalytic Biography of Theodor Herzl | publisher = University Press of America | location = Washington | year = 1993 | isbn = 0819189251|authorlink=ავნერ ფალკი}}
* {{Cite book| last = ელონი| first = ამოსი| title = Herzl | publisher = Holt, Rinehart and Winston | location = New York | year = 1975 | isbn = 003013126X | authorlink = ამოს ელონი}} Amos Elon has also written ''The Israelis: Founders and Sons'', and ''Jerusalem: City of Mirrors''. His biography of Herzl is also a portrait of Europe at the end of the 19th century.
* {{Cite book| last = ელონი| first = ამოსი| title = Herzl | publisher = Holt, Rinehart and Winston | location = New York | year = 1975 | isbn = 003013126X | authorlink = ამოს ელონი}} Amos Elon has also written ''The Israelis: Founders and Sons'', and ''Jerusalem: City of Mirrors''. His biography of Herzl is also a portrait of Europe at the end of the 19th century.
ხაზი 18: ხაზი 18:
*Alex Bein, Maurice Samuel (translator), (1941) ''Theodor Herzl: A Biography of the Founder of the Modern Zionism''
*Alex Bein, Maurice Samuel (translator), (1941) ''Theodor Herzl: A Biography of the Founder of the Modern Zionism''


==რესურსები ინტერნეტში==
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://muse.jhu.edu/journals/jewish_social_studies/v005/5.3avineri.html On Herzl's Diaries, Shlomo Avineri]
* [http://muse.jhu.edu/journals/jewish_social_studies/v005/5.3avineri.html On Herzl's Diaries, Shlomo Avineri]
*[http://www.shapell.org/manuscript.aspx?169181 Original Letters and Primary Sources from Theodor Herzl] Shapell Manuscript Foundation
*[http://www.shapell.org/manuscript.aspx?169181 Original Letters and Primary Sources from Theodor Herzl] Shapell Manuscript Foundation
ხაზი 40: ხაზი 40:
[[bs:Theodore Herzl]]
[[bs:Theodore Herzl]]
[[ca:Theodor Herzl]]
[[ca:Theodor Herzl]]
[[ckb:تیۆدۆر هێرتسل]]
[[cs:Theodor Herzl]]
[[cs:Theodor Herzl]]
[[da:Theodor Herzl]]
[[da:Theodor Herzl]]

20:21, 6 ივლისი 2012-ის ვერსია

თეოდორ ჰერცლი

თეოდორ ჰერცლი (ებრ. בנימין זאב הרצל (ბინიამინ ზეევ ჰერცლი) დ. 2 მაისი, 1860, - გ. 3 ივლისი, 1904, ), უნგრელი ჟურნალისტი, თანამედროვე პოლიტიკური სიონიზმის ფუძემდებელი.

ბიოგრაფია

ჰერცლი დაიბადა ბუდაპეშტში, უნგრეთის სამეფოში, ებრაულ ოჯახში, რომელიც ზემუნიდან იყო (მაშინდელი უნგრეთის სამეფო, დღეს — სერბეთი). 18 წლის ასაკში ჰერცლი ოჯახთან ერთად ვენაში (ავსტრია-უნგრეთი) გადავიდა. აქ ჰერცლი სამართალს სწავლობდა, თუმცა გატაცებული იყო ჟურნალისტიკითა და ლიტერატურით. იგი მუშაობდა Neue Freie Presse-ეს ჟურნალისტად პარიზში, ლონდონსა და სტამბოლში. შემდგომ გახდა ამავე გაზეთის ლიტერატურული რედაქტორი და დაწერა რამდენიმე დრამა ვენეციის თეატრისთვის.

1896 წელს ჰერცელმა გამოაქვეყნა წიგნი "ებრაელების სახელმწიფო" (გერმ. Der Judenstaat). ამ წიგნში ჰერცელმა ებრაელების პრობლემის პრაქტიკული მოგვარების მეთოდი განსაზღვრა. ეს წიგნი გახდა საფუძველი "პოლიტიკურ სიონისმის", რომლის მიხედვით ჯერ მისაღები იყო საერთაშორისო აღიარება ფაქტის, რომ ებრაელების ქვეყანა იყო ერეც ისრაელი და მხოლოდ მას შემდეგ უნდა მომხდარიყო ებრაელების დასახლება პალესტინაში. ეს იდეა ეწინააღმდეგებოდა მენახემ უსიშკინის "პრაქტიკულ სიონიზმს", რომელიც პალესტინის ებრაელებით დასახლებას ყოველგვარი წინაპირობის გარეშე ქადაგებდა.

ჰერცლს ეკუთვნის კიდევ ერთი უტოპიური თხზულება -რომანი, "ალტნოილენდი" (გერმ.Altneuland) (ახალი ძველი მიწა). ამ წიგნში მისი თქმით პალესტინაში მცხოვრები არაბები გახდებოდნენ ებრაული ქვეყნის მოქალაქეები, თუმცა მას არ განუსაზღვრავს, რომ არაბები ებრაული მოძრაობის წინააღმდეგ გამოვიდოდნენ. ამ პერიოდში არ იყო ჩამოყალიბებული ძლიერი არაბული ნაციონალური მოძრაობა.

პირველი სიონისტური კონგრესი და სიონისტური ინსტიტუტები

1897 ჰერცელმა შეკრიბა პირველი სიონისტური ორგანიზაციები მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე ბაზელში, შვეიცარია. კონგრესის მიზნი იყო ხოვევეი სიონის თანამშრომლობის ქარტიის მიღება. აქ წარმოთქვა ჰერცელმა მისი განთქმული სიტყვა, სადაც პირველად მოიხსენია სიტყვა სიონიზმი. მასვე ეკუთვნის ფრაზა: ”ბაზელში დავაარსე ებრაელების სახელმწიფო”. ამ კონგრესში ასევე დაარსდა მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაცია, რომელსაც ჰერცლის იდეები უნდა განეხორციელებინა.

თეოდორ ჰერცლის ბიოგრაფიები

  • ფალკი, ავნერი (1993). Herzl, King of the Jews: A Psychoanalytic Biography of Theodor Herzl. Washington: University Press of America. ISBN 0819189251. 
  • ელონი, ამოსი (1975). Herzl. New York: Holt, Rinehart and Winston. ISBN 003013126X.  Amos Elon has also written The Israelis: Founders and Sons, and Jerusalem: City of Mirrors. His biography of Herzl is also a portrait of Europe at the end of the 19th century.
  • Alex Bein (1934) Theodor Herzl; Biographie. mit 63 Bildern und einer Ahnentafel. (გერმანული)
  • Alex Bein, Maurice Samuel (translator), (1941) Theodor Herzl: A Biography of the Founder of the Modern Zionism

რესურსები ინტერნეტში