მაგმური ქანები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

10:27, 18 ნოემბერი 2011-ის ვერსია

მაგმური ქანები — მაგმის გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი ქანები. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს:

ეფუზიურს (ვულკანურს, ამონთხეულს), როდესაც ლავის სახით ამონთხეული მაგმა დედამიწის ზედაპირზე ცივდება;
ინტრუზიულს (სიღრმულს), როდესაც მაგმა დედამიწის ქერქის სიღრმეში ცივდება.

ვულკანური ქანები ლავის სწრაფი გაცივების გამო წვრილკრისტალურია, ხშირ შემთხვევაში ჭარბად შეიცავს მინას. ინტრუზიული ქანები დედამიწის ქერქის სიღრმეში მაგმის ნელი გაცივების გამო სრულკრისტალური და მსხვილმარცვლოვანია.

მაგმური ქანები, ჩვეულებრივ, სილიკატური შედგენილობისაა, მათი მთავარი კომპონენტის — SiO²-ის შემცველობის მიხედვით განარჩევენ ულტრაფუძე ქანებს, ფუძე ქანებს, საშუალო მჟავიანობის ქანებს, მჟავა ქანებს; ზოგი მკვლევარი გამოჰყობს აგრეთვე ულტრამჟავა ქანებს, რომლებიც შეიცავენ 75 % მეტ SiO²-ს.

ტუტე ელემენტების (Na,K) შემცველობის მიხედევით, ქანების ჩამოთვლილ ჯგუფებში, განასხვავებენ ნორმალური და ტუტე რიგის მაგმურ ქანებს. მაგმურ ქანებთან დაკავშირებულია სხვადასხვაგვარი სასარგებლო წიაღისეული. მაგალითად: მჟავა ქანებთან გვხვდება კალა, ვოლფრამი, ოქრო; ფუძესთან - სპილენძი, ტიტანი; ულტრაფუძესთან — პლატინა, ნიკელი, ქრომი; ტუტესთან — აპატიტი, იშვიათად მიწათა ელემენტები და სხვ.

იხილეთ აგრეთვე

ტუტე ქანები

რესურსები ინტერნეტში

ლიტერატურა

შენგელია დ., ქსე, ტ. 6, გვ. 325, თბ., 1983;
Заварицкий А. Н., Изверженные горные породы, М., 1955.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Igneous rock Santoroni Greece.jpg|right|thumb|250px|მაგმური ქანები]]
-'''მაგმური ქანები''' — [[მაგმა|მაგმის]] გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი [[ქანი (გეოლოგია)|ქანები]]. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს :
+'''მაგმური ქანები''' — [[მაგმა|მაგმის]] გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი [[ქანი (გეოლოგია)|ქანები]]. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს:
 * ეფუზიურს (ვულკანურს, ამონთხეულს), როდესაც [[ლავა|ლავის]] სახით ამონთხეული მაგმა დედამიწის ზედაპირზე ცივდება;
 * ინტრუზიულს (სიღრმულს), როდესაც [[მაგმა]] [[დედამიწის ქერქი]]ს სიღრმეში ცივდება.
@@ ხაზი 7: / ხაზი 7: @@
 მინას. ინტრუზიული ქანები [[დედამიწის ქერქი]]ს სიღრმეში მაგმის ნელი გაცივების გამო სრულკრისტალური და მსხვილმარცვლოვანია.
-მაგმური ქანები, ჩვეულებრივ, სილიკატური შედგენილობისაა, მათი მთავარი კომპონენტის - SiO<sup>2</sup>-ის შემცველობის მიხედვით განარჩევენ ულტრაფუძე ქანებს, ფუძე ქანებს, საშუალო მჟავიანობის ქანებს, მჟავა ქანებს; ზოგი მკვლევარი გამოჰყობს აგრეთვე ულტრამჟავა ქანებს, რომლებიც შეიცავენ 75 % მეტ SiO<sup>2</sup>-ს.
+მაგმური ქანები, ჩვეულებრივ, სილიკატური შედგენილობისაა, მათი მთავარი კომპონენტის — SiO<sup>2</sup>-ის შემცველობის მიხედვით განარჩევენ ულტრაფუძე ქანებს, ფუძე ქანებს, საშუალო მჟავიანობის ქანებს, მჟავა ქანებს; ზოგი მკვლევარი გამოჰყობს აგრეთვე ულტრამჟავა ქანებს, რომლებიც შეიცავენ 75 % მეტ SiO<sup>2</sup>-ს.
 ტუტე ელემენტების (Na,K) შემცველობის მიხედევით, ქანების ჩამოთვლილ ჯგუფებში, განასხვავებენ ნორმალური და ტუტე რიგის მაგმურ ქანებს.
 მაგმურ ქანებთან დაკავშირებულია სხვადასხვაგვარი [[სასარგებლო წიაღისეული]].
-მაგალითად : მჟავა ქანებთან გვხვდება [[კალა]], [[ვოლფრამი]], [[ოქრო]]; ფუძესთან - [[სპილენძი]], [[ტიტანი]]; ულტრაფუძესთან - [[პლატინა]], [[ნიკელი]], [[ქრომი]]; ტუტესთან - აპატიტი, იშვიათად მიწათა ელემენტები და სხვ.
+მაგალითად: მჟავა ქანებთან გვხვდება [[კალა]], [[ვოლფრამი]], [[ოქრო]]; ფუძესთან - [[სპილენძი]], [[ტიტანი]]; ულტრაფუძესთან — [[პლატინა]], [[ნიკელი]], [[ქრომი]]; ტუტესთან — აპატიტი, იშვიათად მიწათა ელემენტები და სხვ.
 == იხილეთ აგრეთვე ==