კუ-კლუქს-კლანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

19:23, 15 ნოემბერი 2011-ის ვერსია

კუ-კლუქს-კლანი, კკკ (ინგლ.Ku Klux Klan, KKK) — რამდენიმე რასისტული და ტერორისტული ორგანიზაციის სახელწოდება აშშ-ში, ძირითადად, ქვეყნის სამხრეთით. ამ ორგანიზაციას უკავშირებენ ლინჩის სასამართლოს გაჩენას.

სახელწოდება

ხშირად მიიჩნევენ, რომ სახელწოდება კუ-კლუქს-კლანი მიღებულია იარაღის გადატენვის შედეგად გამოცემული ხმისგან. სხვა ვერსიით, ის წარმოსდგება ძველბერძნული κύκλος — წრე, ბორბალი, და ინგლისური სიტყვისგან clan — სანათესაო თემი, კლანი (შოტლანდიელებსა და ირლანდიელებში).

ისტორია

წინაისტორია

ამერიკის სამხრეთში კკკ-ის გამოჩენამდე, არაერთი ტერორისტული დაჯგუფება მოქმედებდა, რომლებიც შავკანიან მოსახლეობაზე, ფედერაციის ჯარების ოფიცრებსა და ჯარისკაცებზე აწყობდნენ თავდასხმებს. სამხრეთში პლანტატორების მიერ შექმნილი ტერორის სისტემა ორგანიზებულობის უმაღლეს დონეზე იდგა. სამოქალაქო ომიდან მოყოლებული ასეთი ორგანიზაციების რამდენიმე დასახელება შემორჩა: „სოციალური კავშირი“, „ცისფერი ლოჟები“, „სამხრეთის ვაჟები“, „ცეცხლოვანი ჯვრები“, „თეთრი ლიგები“. ყველაზე პოპულარული იყო საზოგადოება „ოქროს წრის რაინდები“, რომელიც 115 ათას ადამიანს ითვლიდა. ორგანიზაციების უმეტესობა 1860-იანი წლების ბოლოს გაუქმდა, მეტწილად მკაცრი კანონებისა და სასტიკი პოლიტიკის შედეგად, რომელსაც სამოქალაქო ომის შემდეგ აშშ-ს ხელისუფლება სამხრეთში ატარებდა.

შექმნა

სამოქალაქო ომმა იმ დროის აშშ-ის მოსახლეობის შეხედულებებზე გადამწყვეტი ზეგავლენა იქონია. სამხრეთში დაწყებულმა რეკონსტრუქციამ (1865—1877) ძირფესვიანად შეცვალა შავ და თეთრკანიან მოსახლეობაში უკვე არსებული დამოკიდებულება.

1865 წლის 24 დეკემბერს, როდესაც სამხრეთმა წინააღმდეგობა შეწყვიტა, ტენესის შტატის ქალაქ პიულასკიში მოსამართლე თომას ლ. ჯონსმა და სამხრეთის არმიის ექვსმა ვეტერანმა საიდუმლო ორგანიზაციის ჩამოყალიბება განიზრახეს, რაც ადგილობრივი სასამართლოს შენობის მემორიალურ დაფაზე შემორჩენილი მინაწერით მტკიცდება. კუ-კლუქს-კლანის პირველი ექვსი დამაარსებლის სახელებია მაქქორდი, ლესტერი, კენედი, ქროუ, ჯოუნსი და რიდი. რიდის იდეა იყო დასახელება „კუ-კლოსის რაინდები“, მაგრამ მანამდე უკვე არსებობდა სახელწოდება „ოქროს წრის რაინდები“. მაშინ შოტლანდიელმა კენედიმ სიტყვა „კლანი“ შესთავაზა თანამდგომებს, რაც ნათესაობას, ოჯახს, ახლოგარემოცვას აღნიშნავდა.

რესურსები ინტერნეტში

"Ku Klux Klan", Southern Poverty Law Center.
"KKK", დეფამაციის საწინააღმდეგო ლიგა.
"Inside Today's KKK", multimedia. ჟურნალი Life. 13 აპრილი, 2009 წელი.
უხილავი იმპერია: კუ-კლუქს-კლანის ამბავი, 1866–1871 (1939), ფორესტის საისტორიო საზოგადოება, Inc., მაისი 1978 წელი.

თარგი:Link FA თარგი:Link FA თარგი:Link FA თარგი:Link FA თარგი:Link FA

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
-[[ფაილი:Klan-in-gainesville.jpg|thumb|კუ-კლუქს-კლანი 1923 წელს]]
+[[ფაილი:Klan-in-gainesville.jpg|მინი|კუ-კლუქს-კლანი 1923 წელს]]
-'''კუ-კლუქს-კლანი''', კკკ ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Ku Klux Klan, KKK) — რამდენიმე [[რასიზმი|რასისტული]] და [[ტერორიზმი|ტერორისტული]] ორგანიზაციის სახელწოდება [[აშშ]]-ში, ძირითადად, ქვეყნის სამხრეთით. ამ ორგანიზაციას უკავშირებენ [[ლინჩის სასამართლო]]ს გაჩენას.
+'''კუ-კლუქს-კლანი''', '''კკკ''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Ku Klux Klan, KKK) — რამდენიმე [[რასიზმი|რასისტული]] და [[ტერორიზმი|ტერორისტული]] ორგანიზაციის სახელწოდება [[აშშ]]-ში, ძირითადად, ქვეყნის სამხრეთით. ამ ორგანიზაციას უკავშირებენ [[ლინჩის სასამართლო]]ს გაჩენას.
-== ისტორია ==
+== სახელწოდება ==
 ხშირად მიიჩნევენ, რომ სახელწოდება ''კუ-კლუქს-კლანი ''  მიღებულია იარაღის გადატენვის შედეგად გამოცემული ხმისგან. სხვა ვერსიით, ის წარმოსდგება [[ძველბერძნული ენა|ძველბერძნული]] κύκλος — წრე, ბორბალი, და [[ინგლისური ენა|ინგლისური]] სიტყვისგან clan — სანათესაო თემი, კლანი ([[შოტლანდიელები|შოტლანდიელებსა]] და [[ირლანდიელები|ირლანდიელებში]]).
+== ისტორია ==
-== წინაისტორია ==
+=== წინაისტორია ===
-ამერიკის სამხრეთში კკკ-ის გამოჩენამდე, არაერთი ტერორისტული დაჯგუფება მოქმედებდა, რომლებიც შავკანიან მოსახლეობაზე, ფედერაციის ჯარების ოფიცრებსა და ჯარისკაცებზე  აწყობდნენ თავდასხმებს. სამხრეთში პლანტატორების მიერ შექმნილი ტერორის სისტემა ორგანიზებულობის უმაღლეს დონეზე იდგა. სამოქალაქო ომიდან მოყოლებული ასეთი ორგანიზაციების რამდენიმე დასახელება შემორჩა: "სოციალური კავშირი", "ცისფერი ლოჟები", "სამხრეთის ვაჟები", "ცეცხლოვანი ჯვრები", "თეთრი ლიგები". ყველაზე პოპულარული იყო საზოგადოება "ოქროს წრის რაინდები", რომელიც 115 ათას ადამიანს ითვლიდა. ორგანიზაციების უმეტესობა [[1860]]-იანი წლების ბოლოს გაუქმდა, მეტწილად მკაცრი  კანონებისა და  სასტიკი პოლიტიკის შედეგად, რომელსაც [[ამერიკის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომის]] შემდეგ აშშ-ს ხელისუფლება სამხრეთში ატარებდა.
+ამერიკის სამხრეთში კკკ-ის გამოჩენამდე, არაერთი ტერორისტული დაჯგუფება მოქმედებდა, რომლებიც შავკანიან მოსახლეობაზე, ფედერაციის ჯარების ოფიცრებსა და ჯარისკაცებზე  აწყობდნენ თავდასხმებს. სამხრეთში პლანტატორების მიერ შექმნილი ტერორის სისტემა ორგანიზებულობის უმაღლეს დონეზე იდგა. [[აშშ-ის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომიდან]] მოყოლებული ასეთი ორგანიზაციების რამდენიმე დასახელება შემორჩა: „სოციალური კავშირი“, „ცისფერი ლოჟები“, „სამხრეთის ვაჟები“, „ცეცხლოვანი ჯვრები“, „თეთრი ლიგები“. ყველაზე პოპულარული იყო საზოგადოება „ოქროს წრის რაინდები“, რომელიც 115 ათას ადამიანს ითვლიდა. ორგანიზაციების უმეტესობა [[1860]]-იანი წლების ბოლოს გაუქმდა, მეტწილად მკაცრი  კანონებისა და  სასტიკი პოლიტიკის შედეგად, რომელსაც სამოქალაქო ომის შემდეგ აშშ-ს ხელისუფლება სამხრეთში ატარებდა.
+=== შექმნა ===
+[[ფაილი:KKK-Flag.svg|მინი|კუ-კლუქს-კლანის დროშა]]
+სამოქალაქო ომმა იმ დროის აშშ-ის მოსახლეობის შეხედულებებზე გადამწყვეტი ზეგავლენა იქონია. სამხრეთში დაწყებულმა  რეკონსტრუქციამ (1865—1877) ძირფესვიანად შეცვალა შავ და თეთრკანიან მოსახლეობაში უკვე არსებული დამოკიდებულება.
-== ორგანიზაციის შექმნის წინაპირობა ==
-სამოქალაქო ომმა იმდროის აშშ მოსახლეობის შეხედულებებზე გადამწყვეტი ზეგავლენა იქონია. სამხრეთში დაწყებულმა  რეკონსტრუქციამ (1865—1877) ძირფესვიანად შეცვალა შავ და თეთრკანიან მოსახლეობაში უკვე არსებული დამოკიდებულება.
-==კუ-კლუქს-კლანის შექმნა ==
-[[ფაილი:KKK-Flag.svg|thumb|კუ-კლუქს-კლანის დროშა]]
 [[1865]] წლის 24 დეკემბერს, როდესაც სამხრეთმა წინააღმდეგობა შეწყვიტა, [[ტენესი]]ს შტატის ქალაქ [[პიულასკი]]ში მოსამართლე თომას ლ. ჯონსმა და სამხრეთის არმიის ექვსმა ვეტერანმა საიდუმლო ორგანიზაციის ჩამოყალიბება განიზრახეს, რაც ადგილობრივი სასამართლოს შენობის მემორიალურ დაფაზე შემორჩენილი მინაწერით მტკიცდება. კუ-კლუქს-კლანის პირველი ექვსი დამაარსებლის სახელებია  მაქქორდი, ლესტერი, კენედი, ქროუ, ჯოუნსი და რიდი.
-რიდის იდეა იყო დასახელება "კუ-კლოსის რაინდები", მაგრამ  მანამდე უკვე არსებობდა სახელწოდება ""ოქროს წრის რაინდები". მაშინ შოტლანდიელმა კენედიმ სიტყვა "კლანი" შესთავაზა თანამდგომებს, რაც ნათესაობას, ოჯახს, ახლოგარემოცვას აღნიშნავდა.
+რიდის იდეა იყო დასახელება „კუ-კლოსის რაინდები“, მაგრამ  მანამდე უკვე არსებობდა სახელწოდება „ოქროს წრის რაინდები“. მაშინ შოტლანდიელმა კენედიმ სიტყვა „კლანი“ შესთავაზა თანამდგომებს, რაც ნათესაობას, ოჯახს, ახლოგარემოცვას აღნიშნავდა.
+== რესურსები ინტერნეტში ==
+* [http://www.splcenter.org/get-informed/intelligence-files/ideology/ku-klux-klan "Ku Klux Klan", Southern Poverty Law Center].
-==გარებმულები==
+* [http://www.adl.org/learn/ext_us/KKK.asp?xpicked=4&item=18 "KKK", დეფამაციის საწინააღმდეგო ლიგა].
-* [http://www.splcenter.org/get-informed/intelligence-files/ideology/ku-klux-klan "Ku Klux Klan", Southern Poverty Law Center]
+* [http://www.life.com/image/first/in-gallery/25151/life-goes-inside-todays-kkk "Inside Today's KKK", multimedia]. ჟურნალი ''Life''. 13 აპრილი, 2009 წელი.
-* [http://www.adl.org/learn/ext_us/KKK.asp?xpicked=4&item=18 "KKK", დეფამაციის საწინააღმდეგო ლიგა]
+* [http://www.foresthistory.org/research/Biltmore_Project/OHIs/HornOHI.pdf ''უხილავი იმპერია: კუ-კლუქს-კლანის ამბავი, 1866–1871'' (1939), ფორესტის საისტორიო საზოგადოება, Inc., მაისი 1978 წელი].
-* [http://www.life.com/image/first/in-gallery/25151/life-goes-inside-todays-kkk "Inside Today's KKK", multimedia, [[Life (magazine)|''Life'' magazine]], 13 აპრილი 2009 წელი.]
-* [http://www.foresthistory.org/research/Biltmore_Project/OHIs/HornOHI.pdf ''უხილავი იმპერია: კუ-კლუქს-კლანის ამბავი, 1866–1871'' (1939), ფორესტის საისტორიო საზოგადოება, Inc., მაისი 1978 წელი]
 [[კატეგორია:რასიზმი]]