მაგმა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

10:31, 19 ოქტომბერი 2011-ის ვერსია

მაგმა (ბერძნ. magma – სქელი საცხი) — სილიკატური (ზოგჯერ სულფიდური) შედგენილობის გამდნარი მასა, რომელიც წარმოიქმნება დედამიწის ქერქში ან ზედა მანტიაში. ზოგჯერ საკმაოდ დიდი რაოდენობით შეიცავს ადვილადქროლად კომპონენტებს, გაცივების შედეგად მაგმა წარმოქმნის მაგმურ ქანებს.

მკვლევართა უმრავლესობის აზრით, მაგმის მთავარი ტიპებია: ულტრაფუძე, ფუძე (ბაზალტური) და მჟავა (გრანიტული); უფრო იშვიათია ტუტე მაგმა, ულტრაფუძე მაგმა და ფუძე მაგმა. წარმოიქმნება ზედა მანტიის ნივთიერების დნობის შედეგად, მჟავა მაგმა – დედამიწის „გრანიტული“ ფენის სელექციური დნობის, ანატექსისისა და პალინგენეზისის შედეგად. ფუძე ან მჟავა მაგმის დიფერენციაციისა და შემცველი ქანების ასიმილაციის შედეგად წარმოიქმნება ტუტე მაგმა. მაგმური მდნარის გენერაციის ფაქტორებია: რადიოგენური სითბო, სიღრმული ნაპრალების გაჩენის შედეგად წნევის ერთბაშად შემცირება და სხვ.

მაგმის ტემპერატურა, ქიმიური შედგენილობის შესაბამისად, ცვალებადობს 600-1200°C ფარგლებში. ვულკანურ მხარეებში მაგმა აღწევს დედამიწის ზედაპირს და ამოინთხევა ლავის სახით. დედამიწის სიღრმეში გაცივებული მაგმა წარმოქმნის ინტრუზივებს.

იხილეთ აგრეთვე

ლავა

ლიტერატურა

ქსე, ტ. 6, გვ. 324, თბ., 1983.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Pahoehoe toe.jpg|thumb|right|330px|ლავური ნაკადი (მაგმა). [[ჰავაი]]]]
-'''მაგმა''' ([[ბერძნული ენა|ბერძნ]]. magma - სქელი საცხი) — სილიკატური (ზოგჯერ სულფიდური) შედგენილობის გამდნარი მასა, რომელიც წარმოიქმნება [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქში]] ან ზედა მანტიაში. ზოგჯერ საკმაოდ დიდი რაოდენობით შეიცავს
+'''მაგმა''' ([[ბერძნული ენა|ბერძნ]]. magma – სქელი საცხი) — სილიკატური (ზოგჯერ სულფიდური) შედგენილობის გამდნარი მასა, რომელიც წარმოიქმნება [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქში]] ან ზედა მანტიაში. ზოგჯერ საკმაოდ დიდი რაოდენობით შეიცავს
 ადვილადქროლად კომპონენტებს, გაცივების შედეგად მაგმა წარმოქმნის მაგმურ ქანებს.
-მკვლევართა უმრავლესობის აზრით, მაგმის მთავარი ტიპებია : ულტრაფუძე, ფუძე (ბაზალტური) და მჟავა
+მკვლევართა უმრავლესობის აზრით, მაგმის მთავარი ტიპებია: ულტრაფუძე, ფუძე (ბაზალტური) და მჟავა
-(გრანიტული); უფრო იშვიათია ტუტე მაგმა, ულტრაფუძე მაგმა და ფუძე მაგმა. წარმოიქმნება ზედა მანტიის ნივთიერების დნობის შედეგად, მჟავა მაგმა - დედამიწის „''გრანიტული''“ ფენის სელექციური დნობის, ანატექსისისა და პალინგენეზისის შედეგად. ფუძე ან მჟავა მაგმის დიფერენციაციისა და შემცველი ქანების ასიმილაციის შედეგად წარმოიქმნება ტუტე მაგმა.
+(გრანიტული); უფრო იშვიათია ტუტე მაგმა, ულტრაფუძე მაგმა და ფუძე მაგმა. წარმოიქმნება ზედა მანტიის ნივთიერების დნობის შედეგად, მჟავა მაგმა – დედამიწის „''გრანიტული''“ ფენის სელექციური დნობის, ანატექსისისა და პალინგენეზისის შედეგად. ფუძე ან მჟავა მაგმის დიფერენციაციისა და შემცველი ქანების ასიმილაციის შედეგად წარმოიქმნება ტუტე მაგმა.
+მაგმური მდნარის გენერაციის ფაქტორებია: რადიოგენური სითბო, სიღრმული ნაპრალების გაჩენის შედეგად წნევის ერთბაშად შემცირება და სხვ.
-მაგმური მდნარის გენერაციის ფაქტორებია : რადიოგენური სითბო, სიღრმული ნაპრალების გაჩენის შედეგად წნევის ერთბაშად შემცირება და სხვ.
-მაგმის [[ტემპერატურა]], ქიმიური შედგენილობის შესაბამისად, ცვალებადობს 600-1200° C ფარგლებში. ვულკანურ მხარეებში მაგმა აღწევს [[დედამიწა|დედამიწის ზედაპირს]] და ამოინთხევა [[ლავა|ლავის]] სახით.
+მაგმის [[ტემპერატურა]], ქიმიური შედგენილობის შესაბამისად, ცვალებადობს 600-1200°C ფარგლებში. ვულკანურ მხარეებში მაგმა აღწევს [[დედამიწა|დედამიწის ზედაპირს]] და ამოინთხევა [[ლავა|ლავის]] სახით.
 დედამიწის სიღრმეში გაცივებული მაგმა წარმოქმნის [[ინტრუზივები|ინტრუზივებს]].