მაგმური ქანები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Igneous rock Santoroni Greece.jpg|right|thumb|250px|მაგმური ქანები]] |
[[ფაილი:Igneous rock Santoroni Greece.jpg|right|thumb|250px|მაგმური ქანები]] |
||
'''მაგმური ქანები''' — [[მაგმა|მაგმის]] გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი [[ქანი (გეოლოგია)|ქანები]]. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს : ეფუზიურს (ვულკანურს, ამონთხეულს), როდესაც [[ლავა|ლავის]] სახით ამონთხეული მაგმა დედამიწის ზედაპირზე ცივდება |
'''მაგმური ქანები''' — [[მაგმა|მაგმის]] გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი [[ქანი (გეოლოგია)|ქანები]]. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს : |
||
* ეფუზიურს (ვულკანურს, ამონთხეულს), როდესაც [[ლავა|ლავის]] სახით ამონთხეული მაგმა დედამიწის ზედაპირზე ცივდება; |
|||
* ინტრუზიულს (სიღრმულს), როდესაც [[მაგმა]] [[დედამიწის ქერქი]]ს სიღრმეში ცივდება. |
|||
ვულკანური ქანები ლავის სწრაფი გაცივების გამო წვრილკრისტალურია, ხშირ შემთხვევაში ჭარბად |
ვულკანური ქანები ლავის სწრაფი გაცივების გამო წვრილკრისტალურია, ხშირ შემთხვევაში ჭარბად შეიცავს |
||
მინას. ინტრუზიული ქანები [[დედამიწის ქერქი]]ს სიღრმეში მაგმის ნელი გაცივების გამო სრულკრისტალური და მსხვილმარცვლოვანია. |
მინას. ინტრუზიული ქანები [[დედამიწის ქერქი]]ს სიღრმეში მაგმის ნელი გაცივების გამო სრულკრისტალური და მსხვილმარცვლოვანია. |
||
11:15, 12 აპრილი 2011-ის ვერსია
მაგმური ქანები — მაგმის გაცივებისა და დაკრისტალების შედეგად წარმოქმნილი ქანები. მაგმის გაცივების პირობების მიხედვით არჩევენ მაგმური ქანების ორ ძირითად ტიპს :
- ეფუზიურს (ვულკანურს, ამონთხეულს), როდესაც ლავის სახით ამონთხეული მაგმა დედამიწის ზედაპირზე ცივდება;
- ინტრუზიულს (სიღრმულს), როდესაც მაგმა დედამიწის ქერქის სიღრმეში ცივდება.
ვულკანური ქანები ლავის სწრაფი გაცივების გამო წვრილკრისტალურია, ხშირ შემთხვევაში ჭარბად შეიცავს მინას. ინტრუზიული ქანები დედამიწის ქერქის სიღრმეში მაგმის ნელი გაცივების გამო სრულკრისტალური და მსხვილმარცვლოვანია.
მაგმური ქანები, ჩვეულებრივ, სილიკატური შედგენილობისაა, მათი მთავარი კომპონენტის - SiO2-ის შემცველობის მიხედვით განარჩევენ ულტრაფუძე ქანებს, ფუძე ქანებს, საშუალო მჟავიანობის ქანებს, მჟავა ქანებს; ზოგი მკვლევარი გამოჰყობს აგრეთვე ულტრამჟავა ქანებს, რომლებიც შეიცავენ 75 % მეტ SiO2-ს.
ტუტე ელემენტების (Na,K) შემცველობის მიხედევით, ქანების ჩამოთვლილ ჯგუფებში, განასხვავებენ ნორმალური და ტუტე რიგის მაგმურ ქანებს. მაგმურ ქანებთან დაკავშირებულია სხვადასხვაგვარი სასარგებლო წიაღისეული. მაგალითად : მჟავა ქანებთან გვხვდება კალა, ვოლფრამი, ოქრო; ფუძესთან - საპილენძი, ტიტანი; ულკტრაფუძესთან - პლატინა, ნიკელი, ქრომიო; ტუტესთან - აპატიტი, იშვიათად მიწათა ელემენტები და სხვ.
იხილეთ ასევე
ლიტერატურა
- შენგელია დ., ქსე, ტ. 6, გვ. 325, თბ., 1983;
- Заварицкий А. Н., Изверженные горные породы, М., 1955.