ესტონეთი

ესტონეთის რესპუბლიკა Eesti Vabariik ესტონეთი
დროშა გერბი
ჰიმნი: ” Mu isamaa, mu õnn ja rõõm ”
ესტონეთის მდებარეობა
დედაქალაქი (და უდიდესი ქალაქი)		ტალინი 59°26′ ჩ. გ. 24°45′ ა. გ.
ოფიციალური ენა		ესტონური
მთავრობა		საპარლამენტო რესპუბლიკა
-	პრეზიდენტი	ტოომას ჰენდრიკ ილვესი
-	პრ.-მინისტრი	ანდრუს ანსიპი
ფართობი
-	სულ	45,226 კმ2 (132-ე)
-	წყალი (%)	4.56
მოსახლეობა
-	2007 შეფასებით	1,342,409 (151-ე)
-	2000 აღწერა	1,376,743
-	სიმჭიდროვე	29 ად კაცი/კმ2 (173-ე)
მშპ (მუპ)		2007 შეფასებით
-	სულ	$26.85 მილიარდი (106-ე)
-	ერთ მოსახლეზე	$21,860 (37-ე)
აგი (2007)		0.860 (მაღალი) (44-ე)
ვალუტა		ესტონური კრონი (EEK)
დროის სარტყელი		EET (UTC +2სთ.)
-	ზაფხულის (DST)	EET (UTC +3სთ.) (UTC)
ქვეყნის კოდი		EST
Internet TLD		.ee
სატელეფონო კოდი		372

სახელწოდება

• ოფიციალური: ესტონეთის რესპუბლიკა.
• ეროვნული: Eesti Vabariik.
• ეტიმოლოგია: სახელი მომდინარეობს გერმანულიდან Eistland, Astland, “აღმოსავლეთის გზა“. სხვა ვერსიით იგი ლიტვურ მდინარეს უკავშირდება. სკანდინავურ საგებში ნასენებია Estland და Eisr, ხოლო ლათინურ ქრონიკებში - Estia, Hestia, Estonia.

გეოგრაფია

ქვეყანა მდებარეობს ევროპის ჩრდილო-აღმოსავლეთში, ბალტიის ზღვის სანაპიროზე. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია რუსეთი და ლატვია. ფართობი - 45.226 კვ.კმ. კონტინენტური ნაწილის გარდა, ესტონეთს უჭირავს ბალტიის ზღვის სიდიდით მეორე არქიპელაგი (ოლანდის არქიპელაგის შემდეგ). კერძოდ: მოონზუნდის კუნძულები. ორი უდიდესი კუნძულით: საარემაა და ჰიიუმაა. მათ გარდა, ამ არქიპელაგში ასობით მომცრო კუნძული შედის. შიდა წყლებიდან უმთავრესი სტრატეგიული რესურსია ტბა პეიპსი იარვი. რომელიც აღმოსავლეთ საზღვრის დიდ ნაწილს წარმოადგენს ესტონეთს და რუსეთის ფედრაციას შორის. (ქართულში ეს ტბა უფრო ცნობილია მისი რუსული სახელწოდებით: ჩუდის ტბა). პეიპსი იარვიდან გამოედინება მდ. ნარვა. რომელიც ამ ტბას ბალტიის ზღვასთან აერთებს, ჩაედინება რა თავად ბალტიის ზღვაში.

სახელმწიფო

• სახელმწიფო სისტემა : განვითარებადი დემოკრატია.
• სახელმწიფოს მეთაური : პრეზიდენტი ტოომას ჰენდრიკ ილვესი (Toomas Hendrik Ilves) (2006).
• მთავრობის მეთაური  : პრემიერ-მინისტრი
• საკანონმდებლო ორგანო : ერთპალატიანი პარლამენტი -რიიგიკოგუ (Riigikogu) (101 წევრი).
• ადმინისტრაციული დაყოფა : 15 ოლქი (maakond).

დემოგრაფია

• მოსახლეობა - 1.408 ათასი (2003), მათ შორის – ესტონელები 65%, რუსები 28%, უკრაინელები 2,5%, ბელორუსები 1,5%, ფინელები 1%.
• სახელმწიფო ენა : ესტონური. გავრცელებული ენები : რუსული, უკრაინული, ფინური.
• რელიგია - ქრისტიანობა.
• დედაქალაქი - ტალინი (379 ათასი).
• ქალაქები - ტარტუ (100), კოხტლა-იარვე (41), ნარვა (60 ათასი), პიარნუ (38). სხვა ქალაქებიდან აღსანიშნავია: ჰააფსალუ, ვილიანდი.

ეკონომიკა

• რესურსები - ნავთობი, ტორფი, ფოსფორიტი, თიხა, კირქვა, სილა, დოლომიტი, სასოფლო-სამეურნეო მიწები, ზღვის ტალახი.
• ექსპორტი - კვების პროდუქტები, ქიმიური მრეწველობის პროდუქცია.
• ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 4.140 $.
• ვალუტა - ესტონური კრონა (EEK).

ისტორია

დაწვრილებით იხ. ესტონეთის ისტორია.

1988 წელს მიიღეს ახალი კონსტიტუცია, რომლითაც განისაზღვრა ქვეყნის სუვერენიტეტი. 1991 წელს მიიღო სრული დამოუკიდებლობა, რაც აღიარებულ იქნა გაეროს მიერ. 2002 წლის ბოლოს ესტონეთის უახლეს ისტორიაში ორი მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა - ქვეყანამ მიიღო ოფიციალური მიწვევა ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანებაზე, 2004 წლის აპრილში კი ამ ორგანიზაციათა სრულუფლებიანი წევრი გახდა. საბჭოთა მემკვიდრეობა თავის კვალს დღესაც ამჩნევს ქვეყნის ცხოვრებას - რუსულენოვანი მოსახლეობა პრაქტიკულად მოქალაქეობის არმქონეა. ამის მიზეზია, ის ფაქტი რომ ერთი ნაწილი ვერ აბარებენ გამოცდას სახელმწიფო ენის ცოდნაზე, ხოლო მეორე ნაწილი ვერ ხედავს აუცილებლობას ესტონეთის მოქალაქეობის მიღებისა.

მემკვიდრეობა

• არქიტექტურა:
  • ტალინი - ისტორიული ცენტრი, რატუშა (XV ს.), ოლევისტეს გილდია (XV ს.), დომინიკანელთა მონასტერი (XIII ს.), მიხეილის ტაძარი (XIII ს.), წმ. ბრიგიტას ტაძარი (XV ს.);
  • ტარტუ - რატუშა (XVIII ს.), წმ. პეტრესა და პავლეს ტაძარი (XIII ს.);
  • ნარვა -XV ს-ის ციხე-სიმაგრე;
• ლიტერატურა - ესტონური ეპოსი კალევიპოეგი (1857-61).

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ესტონეთი