სოფენეს სამეფო

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
სოფენეს სამეფო
Ծոփքի թագավորություն

სამეფო
Flag of None.svg
ძვ. წ. III საუკუნეძვ. წ. 94 Artaxiad standard2.svg
 
Flag of None.svg
Maps of the Armenian Empire of Tigranes.gif
დედაქალაქი არკატიატკერტი
ენა სომხური
მმართველობის ფორმა მონარქია
დინასტია ერვანდუნები

სოფენეს სამეფო (სომხ. Ծոփքի Թագավորութիւն) — უძველესი სომხური სამეფო[1][2][3], რომელიც ძვ. წ. III საუკუნიდან ძვ. წ. 94 წლამდე არსებობდა, სანამ ტიგრან II-მ არ დაამარცხა და საკუთარ იმპერიას არ შეუერთა[3]. სოფენეს სამეფოს ერთ-ერთი განშტოება იყო კომაგენეს სამეფო[1].

წარმოშობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფენე ურარტუს სამეფოს ნაწილი იყო ძვ. წ. VIII-VII საუკუნეებში. მას შემდეგ რაც არგიშთი I-მა რეგიონი თავის სამეფოს შეუერთა ძვ. წ. VIII საუკუნის დასაწყისში, მისი მცხოვრებლების დიდი ნაწილი ახლად აშენებულ ქალაქ ერებუნში გადაასახლა.

შემდგომში, ძვ. წ. 600-იანი წლებიდან სოფენე ერვანდუნების სომხური სამეფოს პროვინცია გახდა.

ძვ. წ. 330-იან წლებში ალექსანდრე მაკედონელის ლაშქრობებისა და აქემენიანთა იმპერიის დაშლის შემდგომ, იგი სომხეთის ერთ-ერთი პირველი რეგიონი გახდა, რომელშიც საბერძნეთის გავლენა იგრძნობოდა, რის გამოც გავრცელებული იყო ბერძნული კულტურის ნიშნები. სოფენე დიდი სომხეთის შემადგენლობაშიც შედიოდა. ძვ. წ. III საუკუნეში სელევკიდების იმპერიამ ხელი შეუწყო სოფენეს დიდი სომხეთის იმპერიისგან გამოყოფას და ახალი სამეფოს ჩამოყალიბებას. სოფენეს სამეფოს ერვანდუნების დინასტია მართავდა[1].

სამეფოს დედაქალაქი არკატიატკერტი იყო, რომელიც მდინარე ტიგროსის ჩრდილოეთით მდებარეობდა, თუმცა მისი უდიდესი დასახლება არშამაშატი იყო, რომელიც სამეფოს სამხრეთით მდებარეობდა. არშამაშატი ძვ. წ. III საუკუნეში დაარსდა და ახ. წ. XIII საუკუნემდე არსებობდა[4]. სამეფოს სომხები მართავდნენ, თუმცა მოსახლეობა ეთნიკურად განსხვავებული იყო. ძირითადად აქ სომხური და სემიტური წარმოშობის ხალხი ცხოვრობდა[5].

გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Sames coin 260 BC.png
Arsames I coin 240 BC.jpg
Arsames II 230 BC Coin.png
Xerxes of Armenia coin 220 BC.jpg
სამესის მონეტა ძვ. წ. 260 არშამ I-ის მონეტა ძვ. წ. 240 არშამ II-ის მონეტა ძვ. წ. 230 ქსერქსეს მონეტა ძვ. წ. 220
Abdissares coin 210 BC.jpg
Zariadres coin 190 BC.png
Arkathias coin 190-175 BC.jpg
Morphilig coin 150 BC.jpg
აბდისარესის მონეტა ძვ. წ. 210 ზარიადრესის მონეტა ძვ. წ. 190 არკატიუსის მონეტა ძვ. წ. 175 მორფილიგის მონეტა ძვ. წ. 150

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 1.0 1.1 1.2 Toumanoff, Cyril(1963) Studies in Christian Caucasian History, Georgetown University Press
  2. Traditio, By Institute of Research and Study in Medieval Canon Law Summary(1943)Contributor Johannes Quasten, Stephan Kuttner, Fordham University Press
  3. 3.0 3.1 Bedoukian, Paul (1985). Coinage of the Armenia Kingdoms of Sophene and Commagene. Los Angeles: Armenian Numismatic Society, გვ. 30 pages. ISBN 0-9606842-3-9. 
  4. T. A. Sinclair, "Eastern Turkey, an Architectural and Archaeological survey, volume 3, pages 112, 196, 358.
  5. T. A. Sinclair, "Eastern Turkey, an Architectural and Archaeological survey, volume 3, pages 359.