სიუდად-რეალი
| ქალაქი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
სიუდად-რეალი ესპ. Ciudad Real | |||||
 | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
 ესპანეთი | ||||
| ავტონომიური გაერთიანება | კასტილია-ლა-მანჩა | ||||
| პროვინცია | სიუდად-რეალის პროვინცია | ||||
| კომარკა | კამპო-დე-კალატრავის კომარკა | ||||
| კოორდინატები | 38°59′00″ ჩ. გ. 3°55′00″ დ. გ. / 38.98333° ჩ. გ. 3.91667° დ. გ. | ||||
| მმართველი | Eva María Masías[1] | ||||
| ფართობი | 285 კვადრატული კილომეტრი | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 628±1 მეტრი, 657 მეტრი | ||||
| მოსახლეობა | 75 909 (2024)[2] | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+1[3] და UTC+2[3] | ||||
| საფოსტო ინდექსი | 13001–13005 | ||||
| საავტომობილო კოდი | CR | ||||
| ოფიციალური საიტი | https://ciudadreal.es | ||||
   | |||||
.svg)
სიუდად-რეალი (ესპ. Ciudad Real) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი ესპანეთში, შედის კასტილია-ლა-მანჩის ავტონომიური გაერთიანების სიუდად-რეალის პროვინციის კამპო-დე-კალატრავის კომარკის შემადგენლობაში. სიუდად-რეალის პროვინციის დედაქალაქი. ფართობი — 285 კმ². მოსახლეობა — 75 504 კაცი (2020 წ.).
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ქალაქი დაარსდა 1255 წელს სახელწოდებით „ვილა რეალი“ („სამეფო ქალაქი“) ალფონსო X-ის მეფობის დროს. მეფემ მას უბოძა ქარტია, რომელიც კუენკას მოდელს მიჰყვებოდა.[4] ის არ დაარსებულა ცარიელ ადგილზე, არამედ აშენდა პოსუელო-დე-სან-ხილზე, პატარა დასახლებაზე, რომელიც ალარკოსის მიწებს ეკუთვნოდა. როგორც სამეფო დომენის დამოუკიდებელი ანკლავი კალატრავის სამხედრო ორდენის ტერიტორიაზე, თავდაპირველად განვითარება გაჭირდა. ვილა-რეალის გავლენით შეშფოთებულმა კალატრავის ორდენის ხელმძღვანელებმა ახლომდებარე მიგელტურაში კონკურენტი ბაზარი დააარსეს, რათა ქალაქის ეკონომიკური საქმიანობისთვის ხელი შეეშალათ.
ებრაელები მალევე დასახლდნენ ვილა-რეალში. საშუალო ზომის ებრაული თემის არსებობა უკვე 1290 წელს დასტურდება დოკუმენტებით, ვილა-რეალის დაარსებიდან მხოლოდ სამი ათწლეულის შემდეგ.
დაძაბულობა ვილა-რეალსა და კალატრავის ორდენს შორის კულმინაციას მიაღწია 1323 წლისთვის, რაც შეიარაღებულ კონფლიქტში გადაიზარდა.
1346 წელს ვილა-რეალმა კასტილიის კორტესს უმასპინძლა.[5]
ადგილობრივი ებრაული თემი („ალხამა“) დიდწილად განადგურდა 1391 წლის დარბევების შედეგად. ანტისემიტიზმის ადგილობრივი მიზეზი გამყარებული იყო ებრაელების მიერ კალატრავას ორდენთან XIV საუკუნის განმავლობაში დადებული გარიგებებით და მათი, როგორც მევახშეების ადგილობრივი რეპუტაციით.[6]
კასტილიის მეფე ხუან II-მ 1420 წელს ვილა-რეალს ქალაქის სტატუსი მიანიჭა და ის „სიუდად-რეალად“ („სამეფო ქალაქად“) გადაიქცა.[7] იმ დროისთვის ქალაქს სავარაუდოდ 2000-ზე მეტი მცხოვრები არ ჰყავდა და მიუხედავად იმისა, რომ ერთხელ კორტესს უმასპინძლა, რეგიონში მთავარი ქალაქი მაინც ალმაგრო იყო.[8]
კათოლიკე მონარქების დროს იბერიის სამეფოების გაერთიანების შემდეგ, სიუდად-რეალი 1691 წელს ლა-მანჩის პროვინციის დედაქალაქი გახდა. ამ ფაქტმა ხელი შეუწყო მის ეკონომიკურ განვითარებას, რაც რამდენიმე მნიშვნელოვანი შენობის მშენებლობით გამოიხატა. 1755 წლის ლისაბონის მიწისძვრამ ამ შენობების დიდი ნაწილი გაანადგურა. 1809 წელს, ნახევარკუნძულის ომის დროს, ფრანგულმა ჯარებმა დაამარცხეს ესპანური არმია და დაიკავეს ქალაქი, ადგილობრივი საავადმყოფო კი თავიანთ შტაბ-ბინად და ყაზარმად გამოიყენეს.
1833 წლის ტერიტორიული დაყოფის შემდეგ სიუდად-რეალის პროვინციის შექმნისას, პროვინციის დედაქალაქის სტატუსს ეცილებოდნენ ქალაქები ალმაგრო და მანსანარესი, რომლებსაც XIX საუკუნის შუა პერიოდში მსგავსი მოსახლეობა ჰყავდათ. თუმცა, პროვინციის დედაქალაქის სიუდად-რეალიდან გადატანის მცდელობები წარუმატებელი აღმოჩნდა.
ქალაქის ცენტრის დიდი ნაწილი ესპანეთის სამოქალაქო ომის დროს განადგურდა.
გეოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ქალაქს აქვს ცივი ნახევრად მშრალი კლიმატი, ცივი ზამთრით (სიმაღლის გამო) და ცხელი ან ძალიან ცხელი მშრალი ზაფხულით.[9] კასტილია-ლა-მანჩის სხვა ქალაქების მსგავსად, ნალექები მთელი წლის განმავლობაში მწირია. მას აქვს იბერიის ნახევარკუნძულის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი წლიური ტემპერატურის ამპლიტუდა, რომელიც აღემატება 20.0°C-ს.
| ჰავის მონაცემები — Ciudad Real 628m (1991-2020), extremes (1920-present) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| თვე | იან | თებ | მარ | აპრ | მაი | ივნ | ივლ | აგვ | სექ | ოქტ | ნოე | დეკ | წლიური |
| რეკორდულად მაღალი °C | 20.4 | 25.0 | 30.0 | 35.1 | 38.6 | 42.7 | 44.2 | 42.6 | 40.0 | 33.2 | 28.0 | 20.2 | 44.2 |
| საშუალო მაღალი °C | 11.1 | 13.8 | 17.7 | 20.3 | 25.1 | 31.0 | 34.9 | 34.2 | 28.3 | 22.0 | 15.1 | 11.5 | 22.1 |
| საშუალო დღიური °C | 6.3 | 8.2 | 11.5 | 14.0 | 18.4 | 23.7 | 27.2 | 26.7 | 21.7 | 16.2 | 10.2 | 7.0 | 15.9 |
| საშუალო დაბალი °C | 1.5 | 2.6 | 5.2 | 7.7 | 11.6 | 16.4 | 19.5 | 19.2 | 15.1 | 10.4 | 5.3 | 2.5 | 9.8 |
| რეკორდულად დაბალი °C | −13.8 | −9.4 | −7.0 | −3.8 | 0.0 | 4.2 | 6.2 | 7.2 | 1.0 | −3.0 | −8.0 | −10.2 | −13.8 |
| საშუალო ნალექი (მმ) | 34.2 | 31.8 | 39.3 | 48.9 | 38.5 | 20.0 | 3.1 | 6.7 | 31.9 | 53.6 | 46.4 | 51.8 | 406.2 |
| ნალექიანი დღეები საშუალოდ | 6.1 | 5.5 | 5.6 | 7.5 | 6.0 | 2.9 | 0.6 | 1.0 | 3.9 | 6.7 | 6.7 | 6.7 | 59.2 |
| თოვლიანი დღეები საშუალოდ | 1 | 0.9 | 0.3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.3 | 2.5 |
| საშუალო ფარდობითი ტენიანობა (%) | 78 | 70 | 61 | 58 | 51 | 42 | 35 | 39 | 51 | 65 | 75 | 81 | 59 |
| საშუალო თვიური მზიანი საათები | 136 | 170 | 217 | 237 | 273 | 327 | 366 | 335 | 264 | 208 | 141 | 124 | 2 798 |
| შესაძლო მზის სინათლის პროცენტი | 45 | 56 | 58 | 60 | 62 | 73 | 81 | 79 | 71 | 60 | 47 | 42 | 61 |
| წყარო: Agencia Estatal de Meteorología (AEMET OpenData)[10][11] | |||||||||||||
| ჰავის მონაცემები — Ciudad Real 628m (1981-2010) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| თვე | იან | თებ | მარ | აპრ | მაი | ივნ | ივლ | აგვ | სექ | ოქტ | ნოე | დეკ | წლიური |
| საშუალო მაღალი °C | 10.9 | 13.7 | 17.9 | 19.7 | 24.1 | 30.5 | 34.5 | 33.7 | 28.4 | 21.5 | 15.1 | 11.4 | 21.8 |
| საშუალო დღიური °C | 6.0 | 8.0 | 11.4 | 13.4 | 17.5 | 23.2 | 26.7 | 26.1 | 21.6 | 15.8 | 10.1 | 6.9 | 15.6 |
| საშუალო დაბალი °C | 1.1 | 2.4 | 4.9 | 7.1 | 10.9 | 15.9 | 18.9 | 18.6 | 14.8 | 10.0 | 5.1 | 2.5 | 9.3 |
| საშუალო ნალექი (მმ) | 35.0 | 30.0 | 28.0 | 48.0 | 41.0 | 25.0 | 6.0 | 5.0 | 26.0 | 53.0 | 45.0 | 59.0 | 401 |
| ნალექიანი დღეები საშუალოდ | 5.9 | 5.7 | 4.7 | 7.8 | 6.3 | 3.4 | 0.8 | 1.0 | 3.6 | 6.4 | 6.4 | 7.4 | 59.4 |
| თოვლიანი დღეები საშუალოდ | 1 | 0.9 | 0.2 | 0.1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.3 | 2.5 |
| საშუალო ფარდობითი ტენიანობა (%) | 78.0 | 71.0 | 61.0 | 59.0 | 55.0 | 46.0 | 40.0 | 43.0 | 54.0 | 67.0 | 76.0 | 81.0 | 61.0 |
| საშუალო თვიური მზიანი საათები | 133 | 157 | 213 | 226 | 260 | 313 | 352 | 323 | 247 | 190 | 135 | 114 | 2 663 |
| წყარო: Agencia Estatal de Meteorología[12][13] | |||||||||||||
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ https://www.abc.es/espana/castilla-la-mancha/abci-ciudad-real-maria-masias-nueva-alcaldesa-ciudad-real-202106181345_noticia.html
- ↑ National Statistics Institute Municipal Register of Spain of 2024 — 2024.
- ↑ 3.0 3.1 https://www.worlddata.info/europe/spain/timezones.php
- ↑ Villegas Díaz, Luis Rafael (1983). „Calatrava y Ciudad Real: unas notas sobre las relaciones entre la Ciudad y la Orden (siglos XIII-XV)“ (PDF). Cuadernos de Estudios Medievales y de Ciencias y Técnicas Historiográficas (8–9): 218. ISSN 1132-7553.
- ↑ „El archivo de Toledo expone cuadernos de Cortes de los años 1346 a 1563“. La Vanguardia. 11 September 2017.
- ↑ Anaya Fernández, Antonio Tomás (2012). „Ciudad Real. Núcleo urbano medieval“ (PDF). Cuadernos de Estudios Manchegos. 37: 65. ISSN 0526-2623.
- ↑ Real, La Tribuna de Ciudad. (2019-07-26) Un impulso de 600 años para ciudad real es. ციტირების თარიღი: 2020-02-05
- ↑ Bachiller, Carmen. (2 February 2020) El curioso origen de Ciudad Real que se fraguó en Toledo es. ციტირების თარიღი: 2020-02-05
- ↑ Meteorología, Agencia Estatal de. Evolución de los climas de Köppen en España en el periodo 1951-2020 - Agencia Estatal de Meteorología - AEMET. Gobierno de España es. ციტირების თარიღი: 2023-09-06
- ↑ AEMET OpenData es. Agencia Estatal de Meteorologia.
- ↑ Valores extremos. Ciudad Real.
- ↑ Valores Normales. Ciudad Real.
- ↑ Valores extremos. Ciudad Real.