სვენტეი-ანი
| სვენტეი-ანი | |
|---|---|
| |
| კოორდინატები: 50°27′33″ ჩ. გ. 18°10′06″ ა. გ. / 50.45917° ჩ. გ. 18.16833° ა. გ. | |
| ქვეყანა |  პოლონეთი
|
| სიმაღლე | 408 მ |
| მთის მასივი | სილეზიის მაღლობი |
  | |
სვენტეი-ანი ან წმინდა ანას მთა (გერმ. St. Annaberg) — მთა (ანაბერგი) ზემო სილეზიაში, პოლონეთი. ეს არის ფრანცისკანის მონასტრის ადგილმდებარეობა წმინდა ანას სასწაულებრივი ქანდაკებით, რომელიც მნიშვნელოვანი ლოკაციაა რომის კათოლიკური პილიგრიმობისთვის. ეს იყო სტრატეგიული ადგილმდებარეობა, რომელიც მნიშვნელოვანი იყო როგორც გერმანელი, ასევე პოლონელი ნაციონალისტებისთვის და 1921 წელს იგი იყო ანაბერგის ბრძოლის ადგილი, რომელსაც მესამე რაიხში პატივი მიაგეს თინგშტეტის (ამფითეატრი) და მავზოლეუმის მშენებლობით. თეატრი რჩება, მაგრამ ნაცისტური მავზოლეუმი განადგურდა და შეიცვალა ძეგლით. სვენტეი-ანის პოლონეთის ეროვნული მემკვიდრეობის საბჭომ და პოლონეთის პრეზიდენტმა გამოაცხადეს პოლონეთის ერთ-ერთ ოფიციალურ ისტორიულ ძეგლად.
გეოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთა არის მესამეული ბაზალტის ვულკანური კონუსი, სილეზიის ვულკანური სარტყლის ყველაზე აღმოსავლეთით მდებარე.[1][2][3] მისი სიმაღლეა 406 მეტრი (1,332 ფუტი).[4][5]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გორა სალოცავებს წარმოადგენდა წინაქრისტიანულ ხანაში.[6][7]
იგი ადრე ჩელმბერგის სახელით იყო ცნობილი; დაახლოებით 1100 წელს გორაზე აშენდა წმინდა სამლოცველო[8] და იგი გახდა ცნობილი როგორც გეორგენბერგი (წმინდა გიორგის გორა);
1561 წლის სილეზიის რუკაზე ასახულია "S. Georgenberg ”, 1712 წლის რუკა” Georgenberg ”. 1516 წელს ფონ გასჩინის კეთილშობილმა ოჯახმა, რომელიც XV საუკუნის შუა წლებში პოლონეთიდან გადავიდა სილეზიაში, ჩელბერგზე აღმართა წმინდა ანასადმი მიძღვნილი ეკლესია.[8] გორა პოპულარულ დანიშნულების ადგილად იქცა, განსაკუთრებით 1560 წელს წმინდა ანას ხის ქანდაკების შეწირვის შემდეგ, რომელიც შეიცავს სიწმინდეებს, რომელიც დღესაც ეკლესიაშია. გრაფი მელჩიორ ფერდინანდ ფონ გასჩინს სურდა, რომ გორაკი ფრანცისკანელთა სასახლედ ქცეულიყო და შვედეთი-პოლონეთის ომის დროს გადაწყვიტა რომ რეზიდენცია უსაფრთხოებისთვის გადაეტანა სილეზიაში. 22 ფრანცისკანელი, პატერ ფრანსეზეკ რიჩოვსკის მეთაურობით, 1655 წლის 1 ნოემბერს იქ გადავიდა.[9] გრაფმა ააშენა ხის მონასტერი, შემდეგ ის ჩაანაცვლეს ქვით ნაგები ეკლესიით, რომელიც 1656 წლის 6 აგვისტოს დაიწყო.[10] ეკლესიამ მოიზიდა მომლოცველთა რიცხვი და გამოიწვია ის, რომ გორაკი ცნობილი გახდა, როგორც წმინდა ანას გორა. მომლოცველთა საერთო საცხოვრებლებისა და სხვა ინფრასტრუქტურის გარდა, მე -19 საუკუნეში სამი გამომცემლობა დაარსდა მომლოცველთა საჭიროებების შესასრულებლად, ფრანც ჯელნიკის, მაიკლ როგიერისა და ადოლფ მარციაგოს მიერ.[11] 1864 წელს 400 000მა მომლოცველმა მოინახულა ეკლესია.
პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ, 1921 წლის 20 მარტს ჩატარდა ხმის მიცემა იმის დასადგენად, დარჩებოდა თუ არა სილეზიის ნაწილები, რომლებიც პრუსიას ეკუთვნოდა გერმანიის იმპერიას თუ შეუერთდებოდა აღდგენილი პოლონეთს. ანაბერგის სამრევლოში, ისევე როგორც ზემო სილეზიის უმეტეს ნაწილში, უმრავლესობამ ხმა მისცა გერმანიას, მაგრამ ადგილობრივი ადმინისტრაციული ოლქი (Landkreis Groß Strehlitz) ერთ-ერთი იყო იმ რეგიონებში, სადაც უმრავლესობა ემხრობოდა პოლონეთთან კავშირის დამყარებას. მაისის დასაწყისში დაიწყო სილეზიის მესამე აჯანყება, ვაველბერგის ჯგუფის პოლონური შენაერთებით, პოლონეთის მთავრობის სურვილის საწინააღმდეგოდ, ცდილობდნენ გაერთიანებულიყვნენ პოლონეთთან იმ რეგიონებისათვის, რომლებმაც მისცეს ხმა. 4 მაისს მათ აიღეს ანაბერგი, რომელსაც გარდა გერმანული სილეზიელებისათვის მონასტრის კულტურული მნიშვნელობისა, სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა, რადგან იგი დომინირებდა ოდერის ხეობაში.[12] 21–23 მაისს, ანაბერგის ბრძოლაში, ზემო სილეზიის Selbstschutz– ისა და ბავარიელი Freikorps Oberland– ის არაოფიციალური გერმანიის ძალებმა, გენერალ-ლეიტენანტის, ბერნჰარდ ფონ ჰულსენის მეთაურობით, აღადგინეს გორა[13][14][15]. ორივე მხარემ დიდი დანაკარგები განიცადა.
ბრძოლას დაემატა მისი არსებული როლი, რომელიც განასახიერებს სილეზიის კათოლიკურ იდენტობას ძირითადად პროტესტანტულ პრუსიაში, ანაბერგი გახდა გერმანიის რეგიონალური ნაციონალიზმის მძლავრი სიმბოლო; ამ როლში ის მონაწილეობს 1927 წლის პროპაგანდისტულ ფილმში Land unterm Kreuz.[16]
გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
-
მე -18 საუკუნის ფრანცისკანის მონასტრის გამოსახვა -
ლურდეს გროტო -
გეთსიმანიის სამლოცველო გოლგოთაში -
ამფითეატრიდან ნანახი აჯანყების ძეგლი -
მაღაროელის ქანდაკება ქავარი დუნიკოვსკის ძეგლში
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Camillus Bolczyk. St. Annaberg—Kurze Geschichte des berühmten Wallfahrtsortes im Herzen Oberschlesiens. 2nd ed. Carlowitz-Breslau: Antonius, 1937. OCLC 174424578
- Lidia Chodyniecka. Bazalt z góry Świętej Anny. Prace Mineralogiczne 8. Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Mineralogicznych. Warsaw: Wydawnictwa Geologiczne, 1967. OCLC 500910850 (Polish, with Russian and English summaries)
- Wolfgang Plat. "Der Annaberg—Góra Świętej Anny". Österreichische Osthefte 33.1 (1991) pp. 5–26
- Erich Mende. Der Annaberg und das deutsch-polnische Verhältnis. Deutschlandpolitische Schriftenreihe 9. Bonn: Bonn Bund der Vertriebenen, Vereinigte Landsmannschaften und Landesverbände, 1991. OCLC 9783925103483
- Albert Lipnicki. Wokół Góry Św. Anny: krótka monografia gminy Leśnica / Um den Sankt Annaberg: eine kurze Monographie der Gemeinde Leschnitz / Around St. Anna's mountain: short monograph of the Leśnica Commune. Leśnica: Urząd Miasta w Leśnicy, 1996. ISBN 9788390462905.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- წმინდა ანას მთა: წმინდა ანას სამოტრეცეზიის სიწმინდე დაარქივებული 2015-04-02 საიტზე Wayback Machine. (პოლონური)
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Review: "Dr. Partsch's 'Silesia,—A Geographical Study'", The Geographical Journal, Royal Geographical Society, 7 (1896) 417–20, p. 419: "the Annaberg (1350 feet), the most easterly cone of Tertiary basalt in Europe."
- ↑ Henning Sørensen, The Alkaline Rocks, London/New York: Wiley, 1974, ISBN 9780471813835, p. 260.
- ↑ Sidney Osborne, The Upper Silesian Question and Germany's Coal Problem, London: Allen and Unwin, 1920, OCLC 405809, p. 150: "The Annaberg, about 1300 feet high, situate[d] approximately ten miles southwest of Gross Strehlitz, contains beds of basalt, and it is a noteworthy fact that it is the most eastern point in Europe where basalt can be found."
- ↑ "Schlesien (Preußisch-)", Brockhaus' Konversations-Lexikon Volume 14 Rudera—Soccus, 14th ed. Leipzig: Brockhaus, 1908, OCLC 311499621 p. 499
- ↑ Erdmute Nieke, Religiöse Bilderbogen aus Neuruppin: Eine Untersuchung zur Frömmigkeit im 19. Jahrhundert, Europäische Hochschulschriften Series 23: Theology, Volume 865, Frankfurt: Lang, 2008, ISBN 9783631571569, p. 87 (in German)
- ↑ Juliane Haubold, "Der Gipfel der Symbolik: Der Sankt Annaberg als Verkörperung Oberschlesiens", in Wiedergewonnene Geschichte: zur Aneignung von Vergangenheit in den Zwischenräumen Mitteleuropas, ed. Peter Oliver Loew, Christian Pletzing and Thomas Serrier, Veröffentlichungen des Deutschen Polen-Instituts Darmstadt 22, Wiesbaden: Harrassowitz, 2006, ISBN 9783447052979, pp. 347–62, p. 348
- ↑ J. Chmielus, "Der St. Annaberg bei Groß-Strehlitz", in Bunte Bilder aus dem Schlesierlande Volume 2, Schlesischer Pestalozzi-Verein, Breslau: Woywod, 1903, OCLC 174544987, pp. 399–404, p. 400 says this is "probable".
- ↑ 8.0 8.1 Chmielus, p. 400.
- ↑ Lucius Teichmann, Die Franziskanerklöster in Mittel- und Ostdeutschland, 1223-1993 (ehemaliges Ostdeutschland in den Reichsgrenzen von 1938), Studien zur katholischen Bistums- und Klostergeschichte 37, Leipzig: Benno, 1995, ISBN 9783895430213, p. 96 (in German)
- ↑ Chmielus, p. 401.
- ↑ Nieke, p. 88.
- ↑ Carlos Caballero Jurado, The German Freikorps 1918–23, Elite Series 76, Oxford: Osprey, 2001, ISBN 9781841761848, p. 32.
- ↑ Christian Raitz von Frentz, A Lesson Forgotten: Minority Protection Under the League of Nations: The Case of the German Minority in Poland, 1920–1934, Arbeiten zur Geschichte Osteuropas 8, Münster: Lit / New York: St. Martin's, 1999, ISBN 9780312231118, pp. 76–77.
- ↑ Norman Davies, God's Playground: A History of Poland, Volume 2 1795 to the Present, 1981, rev. ed. Oxford: Oxford University / New York: Columbia University, ISBN 9780231128193, p. 373.
- ↑ Bernhard von Hülsen, Der Kampf um Oberschlesien: Oberschlesien und sein Selbstschutz, Stuttgart: Berger, [1922], OCLC 24240469, pp. 22–27 (in German)
- ↑ Haubold, p. 349.