სერბული ხელოვნება

სერბული ხელოვნება — სახვითი ხელოვნება რომელსაც ქმნიან სერბები ან იქმნება სერბეთში. შუა საუკუნეების მემკვიდრეობა მოიცავს ბიზნატიურ ხელოვნებას, რომელიც დაცულია არქიტექტურაში და მართლმადიდებლურ მონასტრებში ხატების სახით. ახალი დროის ადრეულ პერიოდში სერბული სახვითი ხელოვნება განიცდიდა დასავლეთის გავლენას, განსაკუთრებით ჰაბსბურგების პერიოდში გვიან XVIII საუკუნეში. თანამედროვე სერბული ხელოვნების ისტორია XIX საუკუნიდან იწყება.

შუა საუკუნეების სერბული ხელოვნება

შუა საუკუნეების სერბული არქიტექტურის ყველაზე გამორჩეული ნიმუშია სტუდენიცის მონასტერი. ამ მონასტერში დაცულია ბიზანტიური სტილის ფრესკები. იუნესკომ ეს მონასტერი მსოფლიოს კულტურული მემკვიდრეობის სიას 1986 წელს დაამატა. შემდგომში ის სხვა ისეთი მონასტრების მოდელი გახდა როგორებიცაა: სოპოჩანი და ვისოკი-დეჩანი.

• 
  თეთრი ანგელოზი, მილეშევას მონასტერი, 1235 წ.
• 
  იესოს ჯვრის ტარება, ვისოკი-დეჩანის მონასტერი, XIV საუკუნე.
• 
  მარიამის მიძინება, გრაჩანიცის მონასტერი, XIV საუკუნე.

ადრეული მოდერნის პერიოდი

ნიკოლა ნეშკოვიჩი, ავტოპორტრეტი

XV საუკუნეში ოსმალეთის მიერ სერბეთის დაპყრობამ ხელოვნების გავვითარებაზე უარყოფითად იმოქმედა. სერბ თავადაზნაურობას დაბალი პოზიციები ეკავა სახელმწიფო სტრუქტურებში, ხოლო ოსმალო ხელისუფლები ეკლესიას არ სყალობდნენ. იმ პერიოდის ყველაზე გამოჩენილი მხატვარია გიორგი მიტროფანოვიჩი. სერბულ ხელოვნებაში ბაროკოს გავლენა გამოჩნდა XVIII საუკუნის ბოლოდან, ნიკოლა ნეშკოვიჩის და თეოდორ კრაჩუნის ნამუშევრებში.

XIX საუკუნის მხატვრობა

XIX საუკუნეში განმანათლებლობის და რაციონალიზმის იდეებით შთაგონებული სერბული ხელოვნება სცილდება ბაროკოს და იღებს ვენის სახვითი ხელოვნების აკადემიის ეკლექტიკურ იდეებს. ამ პერიოდის მხატვრობაში პორტრეტი ხდება პოპულარული.

თანამედროვე სახვითი ხელოვნება

პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ბელგრადის ხატვის სკოლაში აღიზარდნენ ისეთი მხატვრები როგორიცაა: მილან კონჯოვიჩი და მარკო ჩელებონოვიჩი.

მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ სერბეთის ხელოვნებაში დომინანტური მიმდინარეობა გახდა სოციალისტური რეალიზმი, რაც იუგოსლავიაში კომუნისტური მმართველობის დამყარებამ განაპირობებდა.

XXI საუკუნის პირველი ნახევრის გამოჩენილი ახლაგაზრდა შემოქმედები არიან: იოვანკა სტანიჟევიჩი და სიმონიდა რაჟჯევიჩი.

ლიტერატურა

• Vojislav J. Đurić. (1995)Art in the Middle ages. The history of Serbian Culture. Rastko.
• Dejan Medaković. (1995)Art in the Eighteent and Nineteenth centuries. The history of Serbian Culture. Rastko.
• Miodrag B. Protić. (1995)Painting in the Twentieth century (The First epoch - 1900-1950). The history of Serbian Culture. Rastko.
• Miodrag B. Protić. (1995)Painting in the Twentieth century (The Second Epoch - after 1950). The history of Serbian Culture. Rastko.
• Miodrag B. Protić. (1995)Painting and sculpture in the twentieth century. The history of Serbian Culture. Rastko.
• Koviljka Smiljković. (1995)Naive art. The history of Serbian Culture. Rastko.
• Miroslav Fruht. (1995)Design and Applied art. The history of Serbian Culture. Rastko.

რესურსები ინტერნეტში

• Sv. Luka: Old Serbian icons დაარქივებული 2019-06-10 საიტზე Wayback Machine.
• ART Ads დაარქივებული 2011-06-22 საიტზე Wayback Machine.
• ART Gallery
• Sell Paintings