საჰაკდუხტის წარწერა
საჰაკდუხტის წარწერა — ძველი ქართული წარწერა, სავარაუდოდ, V საუკუნისა. 1925 წელს გიორგი ბოჭორიძემ რაჭაში, სოფელ ზნაკვაში, ერთ ოჯახში მიაგნო ხატს, რომელიც წამოღებული იყო ზნაკვის ჯვარისას ეკლესიიდან.
წარწერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხატის წინა კარზე მოთავსებული იყო რვასტრიქონიანი წარწერა:
- წ~ო გ~ლ საკჳრველ
- თმოქმედო შენდ
- ა შევედრებუ
- ლი მჴლი შენი ს
- აჰაკდუხტ
- დაჲცევ ყოვლ
- ლისაგან ბო
- როტისა
ანუ: „წმიდაო გრიგოლ საკჳრველთმოქმედო, შენდა შევედრებული მჴევალი შენი საჰაკდუხტ დაჲცევ ყოვლისაგან ბოროტისა“.[1]
დახასიათება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პალეოგრაფიული ნიშნებით წარწერა ენათესავება უძველეს ქართულ წერილობით ძეგლებს: ბ და ყ თავშეკრულია, ხოლო შ და ჳ თავგახსნილი. ო ძლიერ ჰგავს ბერძნულ Ο-ს.[2]
საინტერესოა „დაჲცევ“ ფორმა. ჲ აქ ასახავს [ჲ] ალოფონს V-C პოზიციაში (ხმოვანსა და თანხმოვანს შორის), რაც არის ამ ტიპის შემთხვევათა ყველაზე ადრინდელი ნიმუში.
დათარიღება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1927 წელს გ. ბოჭორიძემ წარწერა VI საუკუნით დაათარიღა,[3], 1930 წელს კი V საუკუნით.[4] ა. შანიძის აზრითაც, ძეგლი V საუკუნისა შეიძლება იყოს.[5]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- კორნელი დანელია, ზურაბ სარჯველაძე. ქართული პალეოგრაფია. თბ., 1997, გვ. 24