საფრანგეთის ეროვნული ჟანდარმერია
საფრანგეთის რესპუბლიკის ეროვნული ჟანდარმერია (ფრანგ. Gendarmerie nationale) — საფრანგეთის სამხედრო ფორმირება, რომელიც ორმაგი დაქვემდებარებით ფუნქციონირებს. ეს ორგანიზაცია ერთდროულად ეკუთვნის როგორც შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ასევე თავდაცვის სამინისტროს, რაც მას განსაკუთრებულ სტატუსს ანიჭებს ქვეყნის სამართალდამცავ სისტემაში[1].
ორმაგი ფუნქციები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების ნაწილის სახით, ჟანდარმერია ასრულებს სამხედრო პოლიციის მოვალეობებს, იცავს ზურგის დაცვის დანაყოფებსა და სტრატეგიულ ობიექტებს. ხოლო შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინტერესებიდან გამომდინარე, ის აკონტროლებს შინაგან ჯარებს, სახელმწიფო უსაფრთხოების დანაყოფებს, უზრუნველყოფს რესპუბლიკის პრეზიდენტისა და მთავრობის წევრების უსაფრთხოებას, იცავს სასამართლო შენობებს, მნიშვნელოვან ობიექტებს (ატომური ელექტროსადგურების ჩათვლით) და ახორციელებს საგზაო პოლიციის ფუნქციებს[2].
მცირე დასახლებებში, სადაც მოსახლეობა 20 ათასამდეა, რეგიონული ჟანდარმერიის დანაყოფები ასრულებენ ფართო სამართალდამცავ ფუნქციებს, მათ შორის საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებებს. ორგანიზაცია ფლობს საკუთარ კვლევით ინსტიტუტს, რომელიც ახორციელებს სასამართლო-სამედიცინო და კრიმინალისტიკურ ექსპერტიზას.
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჟანდარმერიის ისტორია შუა საუკუნეებიდან მომდინარეობს, როდესაც საფრანგეთის სამეფოში ცხენოსანი პოლიციის გვარდია ასრულებდა ზედამხედველობის ფუნქციებს. სამეფო სამხედრო პოლიციის მარშალებმა მიიღეს ფართო ადმინისტრაციული უფლებამოსილებები მრავალ დასახლებასა და დეპარტამენტში, გარდა უდიდესი პროვინციებისა და დედაქალაქ პარიზისა.
თავდაპირველად, სამხედრო მარშალები ზედამხედველობას უწევდნენ ჯარებს და ებრძოდნენ დანაშაულებრივ საქმიანობას. ასწლიანი ომის დროს მათ არაოფიციალურად „საველე ჟანდარმერია“ ეწოდებოდათ. მე-16 საუკუნიდან დაწყებული, ცენტრალურმა მთავრობამ სამხედრო პოლიციას გაუფართოვა მანდატი - ისინი უკვე არა მხოლოდ ჯარს აკონტროლებდნენ, არამედ ჩვეულებრივ მოსახლეობასაც მეთვალყურეობას უწევდნენ. 1720 წლისთვის თითოეულ პროვინციაში არსებობდა სამხედრო მარშალების ბრიგადები.
1791 წელს რევოლუციურმა მთავრობამ საბოლოოდ გააუქმა სამეფო მარშალების ინსტიტუტი და შექმნა ეროვნული ჟანდარმერია, რათა აკონტროლოს წესრიგის დაცვა შეიარაღებულ ძალებსა და სახელმწიფოში. მონარქიის დროს ჟანდარმები წარმოადგენდნენ მეფის პირად დაცვას, ხოლო რევოლუციის შემდეგ გადაიბარეს გაუქმებული სამხედრო მარშალების ფუნქციები.
ჟანდარმერიის სპეციალური ჯგუფები განთავსდნენ სამხედრო ნაწილებში, სადაც ისინი ასრულებდნენ სამხედრო პოლიციის ფუნქციებს. ბრძოლების ზონებში ისინი აბრუნებდნენ დაჭრილებსა და დაღუპულებს. ჟანდარმები ასევე ეხმარებოდნენ ადგილობრივ ხელისუფლებას მაწანწალების, პატიმრებისა და კონტრაბანდისტების დაჭერაში, სამხედრო სამსახურის უზრუნველყოფაში და საჭიროების შემთხვევაში — შეიარაღებული მხარდაჭერით.
ივლისის რევოლუციის შემდეგ ჟანდარმერია მუნიციპალურმა გვარდიამ ჩაანაცვლა, მაგრამ 1854 წელს ნაპოლეონ III-მ აღადგინა. ამ დროისთვის ეროვნული ჟანდარმერია შედგებოდა 91 საპოლიციო ასეულისგან, რომლებიც გაერთიანებული იყო შინაგან საქმეთა სამინისტროს შინაგანი ჯარების 27 პოლკში.
XX საუკუნის დასაწყისში ეროვნული ჟანდარმერია დაიყო დეპარტამენტის დანაყოფებად - შინაგან საქმეთა სამინისტროს მობილური ბატალიონები და კაპიტალის დანაყოფები. პირველი რესპუბლიკის ჟანდარმერია ითვლიდა 25 პოლკს, ცხენოსანი პოლიციის 50 ესკადრილიას, სამხედრო პოლიციის 100 კომპანიას და 2000 რაიონულ ბრიგადას. ასევე შედიოდა საზღვაო ჟანდარმერიის დანაყოფები სამხედრო პორტებისა და საზღვაო არსენალების დასაცავად.
რევოლუციური ჟანდარმერიის 32-ე დივიზიამ წარმატებით მიიღო მონაწილეობა ჰონდშოტის ბრძოლაში (1793), სადაც დადასტურდა ჟანდარმერიის დანაყოფების საბრძოლო მზადება[3]. კონსულობისა და ნაპოლეონის იმპერიის დროს რევოლუციურმა ჟანდარმერიამ მიიღო შეიარაღებული ძალების შტოს მმართველი ორგანოები, რამაც მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი მის მაღალ ეფექტურობას დეზერტირებისა და სამხედრო პერსონალის მიერ ჩადენილი სერიოზული დანაშაულების წინააღმდეგ ბრძოლაში.
დღეს ეროვნული ჟანდარმერია ასევე ახორციელებს სამაშველო ოპერაციებს, განსაკუთრებით მთიან რაიონებში, რაც მის მრავალფეროვან ფუნქციებს კიდევ უფრო აფართოებს.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Современное состояние и перспективы развития Национальной жандармерии Франции
- ↑ Полеты на вертолетах в горной местности: особенности и ограничения
- ↑ Pascal Brouillet. De la maréchaussée à la Gendarmerie : histoire et patrimoine (фр.) / Service historique de la Gendarmerie nationale. — 2003. — P. 49..