სან-სებასტიანოს კატაკომბები
სან-სებასტიანოს კატაკომბები(იტალ. Catacombe di San Sebastiano) — მიწისქვეშა სასაფლაო რომში, იტალიაში, რომელიც მდებარეობს ვია აპია ანტიკას გასწვრივ, არდეატინოს კვარტალში. ეს არის ერთ-ერთი ძალიან იშვიათი ქრისტიანული დასაკრძალავი ადგილი, რომელიც ყოველთვის ხელმისაწვდომი იყო. ყოფილი ოთხი სართულიდან პირველი ახლა თითქმის მთლიანად განადგურებულია.
ტოპონიმი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ძველ დროში კატაკომბები უბრალოდ ცნობილი იყო სახელით in catacumbas, ბერძნული ტერმინი, შედგენილი ორი სიტყვისგან, katà და kymbe, რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს „სიღრუესთან ახლოს“. სინამდვილეში, აპიანის გზის გასწვრივ, სასაფლაოსთან ახლოს, ნიადაგის თვალსაჩინო ჩაღრმავება დღესაც კი შეინიშნება. გარდა ამისა, სანამ მას სასაფლაოდ გამოიყენებდნენ, ტერიტორიაზე განლაგებული იყო პოცოლანის მაღაროები, რომლებიც ახლა სან-სებასტიანო-ფუორი-ლე-მურას ბაზილიკის იატაკიდან დაახლოებით ათი მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს: ამ მაღაროებმა წარმოშვა წარმართული სასაფლაო, რომელიც შემდგომში ქრისტიანებმა გამოიყენეს. სიტყვა catacumbas, გაფართოებისა და ასიმილაციის პროცესის შედეგად, თანდათანობით გამოიყენებოდა ყველა მიწისქვეშა დასაკრძალავი ადგილის იდენტიფიცირებისთვის, რომლებსაც უბრალოდ კატაკომბები ეწოდა.
მიწისქვეშა სასაფლაო, რომელსაც ადრეული შუა საუკუნეებიდან დი სან სებასტიანო ეწოდება, მე-3 საუკუნიდან ცნობილი იყო როგორც in memoria apostolorum, ტოპონიმი, რომელიც მიუთითებს კატაკომბაში, გარკვეული დროის განმავლობაში, მოციქულების პეტრესა და პავლეს ნაწილების არსებობას. მართლაც, Depositio Martyrum (მე-4 საუკუნის შუა პერიოდი), 29 ივნისის თარიღით, საუბრობს პეტრეს in catacumbas და პავლეს Via Ostiensis-ზე გახსენებაზე. Martyrologium Hieronymianum (მე-5 საუკუნე), იმავე თარიღით, ახსენებს პეტრეს გახსენებას ვატიკანში, პავლეს Via Ostiensis-ზე და utrumque in catacumbas, Tusco et Basso consulibus (ტუსკუსისა და ბასუსის კონსულობის დროს, ანუ 258 წელს).
სასაფლაოს წამებულები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ძველი წყაროები ადასტურებენ აპიანის გზაზე მდებარე სასაფლაოზე სამი წამებულის არსებობას: სებასტიანი, კვირინუსი და ევტიხიუსი. წამებულთა სახელები ნახსენებია მე-7 საუკუნის კატალოგში, სახელწოდებით Notula oleorum, ხოლო ადრეული შუა საუკუნეების მომლოცველთა მარშრუტები არ ახსენებენ ევტიხიუსს, რადგან მისი საფლავი ძნელად მისადგომი იყო.
სებასტიანთან დაკავშირებით, Depositio Martyrum იხსენებს მის სიკვდილსა და დაკრძალვას in catacumbas 20 იანვარს. მის შესახებ ცოტა რამ არის ცნობილი: წმინდა ამბროსი (მე-4 საუკუნის ბოლო) გვამცნობს, რომ ის დაიბადა მილანში და წამება განიცადა რომში დიოკლეტიანეს დევნის დროს; მე-5 საუკუნის Passio გვაუწყებს, რომ ის იყო ჯარისკაცი ნარბონიდან, გალიიდან, დაიბადა მილანის ოჯახში და გარდაიცვალა რომში დიოკლეტიანეს დროს.[1] მისი ნაწილები კატაკომბაში მე-9 საუკუნემდე იყო, შემდეგ ისინი ქალაქის კედლებში გადაიტანეს და ახლა კვლავ აპიანის გზაზე ინახება, წმინდა სებასტიანის სამლოცველოში, სასაფლაოს ზემოთ მდებარე ბაზილიკაში.
კვირინუსი იყო სესციის ეპისკოპოსი, პანონიაში, რომლის ნაწილები რომში გადაიტანეს იმ რეგიონიდან ჩამოსულმა მომლოცველებმა მე-4 და მე-5 საუკუნეებს შორის.
ევტიხიუსის შესახებ არაფერია ცნობილი გარდა მისი საფლავისა, რომელიც აღმოაჩინეს მე-20 საუკუნეში კატაკომბების მტვრევად ზონაში ჩატარებული გათხრების დროს; პოემა, რომელიც მას მიუძღვნა პაპმა დამასუს I-მა, ახლა ბაზილიკის შესასვლელთან არის გამოფენილი.[2]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მე-19 საუკუნის ბოლოს და მე-20 საუკუნის განმავლობაში ჩატარებული გათხრების წყალობით შესაძლებელი გახდა ამ ტერიტორიის ტოპოგრაფიული და არქიტექტურული ისტორიის რეკონსტრუქცია - რომელიც შედგება სამი დონის გალერეისგან - სადაც კატაკომბები მდებარეობს.
ეს ტერიტორია ოდესღაც პოცოლანის (ვულკანური ფერფლის) საბადო იყო; იგი მიტოვებულ იქნა მე-2 საუკუნის ბოლოს და შემდეგ რომაელებმა გამოიყენეს როგორც წარმართული დაკრძალვის ადგილი: აღმოჩენილია მონებისა და აზატების მარტივი საფლავები, ისევე როგორც მონუმენტური აკლდამები, განსაკუთრებით ე.წ. პიაცოლაში („პატარა მოედანი“), წრიული განყოფილება, რომელიც ღია ტიპის მაღარო იყო, რომლის კედლებშიც სამი მავზოლეუმი იქნა გამოთხრილი.[3] ამ მავზოლეუმებში და განსაკუთრებით ე.წ. ინოცენტიორების მავზოლეუმში ტიპიურად ქრისტიანული იკონოგრაფიის არსებობა, როგორიცაა ღუზა და თევზი, მიგვანიშნებს, რომ მავზოლეუმები, მოგვიანებით ეტაპზე, ქრისტიანთა დასაკრძალავადაც გამოიყენებოდა. პიაცოლას გარდა, ამ პერიოდში დაიწყო სასაფლაოს გალერეების გათხრა.
მე-3 საუკუნის შუა პერიოდში მთელი პიაცოლა ამოავსეს, რათა შეექმნათ ყრილი უფრო მაღალ დონეზე. ამ ბაქანზე სამი ძეგლი გამოვლინდა: ე.წ. ტრიკლია, გადახურული პორტიკიანი დარბაზი, რომელიც გამოიყენებოდა სამგლოვიარო ტრაპეზებისთვის, რომლის კედლებზეც 600-ზე მეტი გრაფიტია წარმოდგენილი მოციქულების პეტრესა და პავლესადმი მიმართვებით; მარმარილოთი მოპირკეთებული ედიკულა, რომელიც, არქეოლოგთა აზრით, იყო ადგილი, სადაც ორი მოციქულის რელიქვიები ინახებოდა იმ პერიოდში, როდესაც ისინი გადატანილ იქნა in catacumbas; და გადახურული ოთახი ჭით, საიდანაც წყალი ამოჰქონდათ. მე-3 საუკუნის შუა პერიოდში მოციქულების რელიქვიების სან სებასტიანოში გადატანა და მათი ადრეულ ადგილებში დაბრუნება მე-4 საუკუნის დასაწყისში კვლავ სადავო საკითხია მკვლევარებსა და არქეოლოგებს შორის.
დასასრულს, მე-4 საუკუნის პირველ ნახევარში ეს სივრცეებიც დაიმარხა, რათა შექმნილიყო ყრილი, რომელზეც კონსტანტინეს ბაზილიკა აშენდა.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Lucentini, M. (31 December 2012). The Rome Guide: Step by Step through History's Greatest City. Interlink. ISBN 9781623710088.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ The Rome Catacombs Underground. ციტირების თარიღი: 2021-11-21
- ↑ The "Crypt of the Popes" in the Catacombs of Callixtus holds the remains of 16 popes and 60 martyrs en (2019-10-17). ციტირების თარიღი: 2021-11-21
- ↑ Interior view by ARCHITECT, Italian. ციტირების თარიღი: 2021-11-21