სანტა-მარია-ინ-ვია-ლატა
სანტა-მარია-ინ-ვია-ლატა(იტალ. Santa Maria in Via Lata) — ეკლესია მდებარეობს ვია დელ კორსოზე (ძველი ვია ლატა), რომში, იტალიაში. იგი დიაგონალურად მდებარეობს სან მარჩელო ალ კორსოს ეკლესიის მოპირდაპირედ[1]. ეს ეკლესია არის სადგუროვანი ეკლესია მეხუთე ლენტის კვირის სამშაბათისთვის.
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პირველი ქრისტიანული სამლოცველო ამ ადგილზე იყო მე-5 საუკუნის ორატორიუმი (კაპელა სოციალური დახმარების ცენტრით), რომელიც მდებარეობდა დღევანდელი ეკლესიის ქვეშ არსებული რომაული ნაგებობის შიგნით. ეს ნაგებობა აშენდა დიდი რომაული საწყობის ნარჩენებში, რომლის სიგრძეც დაახლოებით 250 მეტრს (820 ფუტს) შეადგენდა და იგი ასევე გამოჩხრეკილია. მე-7-დან მე-9 საუკუნეებში ქვედა დონეზე დაემატა კედლის მხატვრობები (რომლებიც კონსერვაციის მიზნით მოხსნილია). ტიბრის ხშირი წყალდიდობების გამო, 1049 წელს ეკლესია ხელახლა აიგო და დაემატა ზედა დონე.[2]
არქიტექტურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]არქუს ნოვუსი, ოკეიე ბიოკლეტიანეს მიერ 303–304 წლებში აშენებული არკი, რომელიც ამ ადგილზე იდგა, განადგურდა ეკლესიის რეკონსტრუქციისას 1491 წელს[3]. ანტონიო ტებალდეო, პოეტი და რაფაელის მეგობარი, დაკრძალეს ეკლესიის ჩრდილოეთ დარბაზის ბოლოს 1537 წელს, თუმცა მისი საფლავი დაიგეგმა 1776 წელს. ზარი, რომლის დიზაინიც მორტინო ლონგი უფროსმა შექმნა, 1580 წელს აშენდა. ეკლესიაში სამი ზარი მდებარეობს, მათგან ორი შექმნილია: 1615 და 1465 წლები. ზარები 2017 წელს კვლავ დაიძრა, ავტომატური პროგრამებით.
წმინდა წლის 1650 წლის მოლოდინში, ეკლესია განახლდა 1639 წელს კოზიმო ფანზაგოს მიერ, მაგრამ ფასადი, თავისი კორინთული სვეტებით, რომლებიც ვერტიკალურ ხაზს უქმნიან თავს, დასრულდა (1658–1660) პიეტრო და კორტონას დიზაინის საფუძველზე[2] . იგი, როგორც ჩანს, ტრიუმფალური კამერის განზრახვით არის წარმოდგენილი ფასადზე. ეკლესია აშენებულია აგურისგან, კირქვის დეტალებით. ფასადი შესრულებულია ტრავერტინით.
ინტერიერი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1636 წლიდან, მომდევნო 15 წლის განმავლობაში, შიდა ინტერიერი განახლდა, დაწყებული აფსიდით და სანქტუარიით, შემდეგ კი ნავის განახლებით. მაღალი სამრეკლოს ქვეშ მდებარეობს ეკლესიის მე-13 საუკუნის მადონა ადვოკატას ხატი, რომელსაც ბევრი სასწაულის მოხდენა ეწერება.[2] აფსიდში არსებული ციბორიუმი შესრულებულია ალაბასტრისა და ლაპის-ლაზულისგან.
ეკლესიას არ აქვს გვერდითი კაპელები, არამედ აქვს ნიშები. შესასვლელის მარჯვენა მხარეს განლაგებულია ნათლისღების დარბაზი, შავი მარმარილოს შადრევნით.[4] მარჯვენა ნავში პირველი ალტარპიესია არის წმინდა ანდრია მტკიცე (1685) ჯაჩინტო ბრანდის მიერ, ხოლო მეორე ალტარპიესია არის წმინდანები ჯუზეპე, ნიკოლა და ბიაჯო ჯუზეპე გეცის მიერ. აფსიდის მარცხნივ განლაგებულ კაპელაში მდებარეობს მადონა ბავშვით და წმინდანები ცირია და კატერინა ჯოვანი ოდაზის მიერ. მარცხენა მხარეს მეორე ალტარპიესია არის წმინდა პავლე ნათლობს საბინესა და ბავშვებს პიერ ლეონე გეცის მიერ, ხოლო პირველი ალტარპიესია არის ქალწული და წმინდანები ლორენცი და ანტონი პიეტრო დე პიეტრის მიერ. მარჯვენა ნავში ექვსი ოვალური მხატვრული ნამუშევარი მოიცავს პიეტრო დე პიეტრისა და აგოსტინო მასუჩის ტილოებს. მარცხენა ნავში არის ხუთი ოვალი, რომლებზეც დახატულია პიეტრო დე პიეტრი, მასუჩი და ჯოვანი დონენიკო პიასტრინი[5]. სამ საკრამენტოს კაპელაში, მარჯვენა დარბაზის ბოლოში, განთავსებულია კოსმატესკური სტილის პოლიქრომული მარმარილოს ნამუშევრები.
წმინდა პავლეს, როგორც ითქვა, ორი წელი გაატარა აქ, ეკლესიის იმ ნაწილში, რომელიც ახლა კრიპტაა, სახლში ყოფნის დროს, როდესაც მისი სასამართლო პროცესი ელის[6] . ეს წინააღმდეგობაში მოდის ტრადიციასთან, რომელიც ეხება სან პაოლოს ალა რეგოლას. იგივე ითქვა წმინდა პეტრზე, პავლეს მდივან ლუკაზე და მარტინ მარშალზე.
ქვედა ეკლესიაში ერთ-ერთი ალტარი შეიცავს მარმარილოს ბას-რელიეფს კოზიმო ფანჩელის მიერ, რომელიც აღნიშნავს ეკლესიის პირველ გათხრებს. ნაპოლეონის დედის რომაულ რეზიდენციასთან სიახლოვის გამო, ბონაპარტების ოჯახის რამდენიმე წევრი დროებით დაკრძალული იყო ეკლესიაში.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Tina Squadrilli, Vicende e monumenti di Roma, Roma, Staderini Editore, 1961, pp. 178
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Turismo Roma. (2019-01-12) Church of Santa Maria in via Lata en. ციტირების თარიღი: 2023-01-10
- ↑ Richardson, Lawrence A New Topographical Dictionary of Ancient Rome. (1992) Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 27 ISBN 9780801843006
- ↑ Head, Sir George (1849). Rome: A Tour of Many Days (en). Longman, Brown, Green, and Longmans.
- ↑ Tolomei, Francesco (1821). Guida di Pistoia: per gli amanti delle belle arti : con notizie degli architetti, scultori, e pittori pistoiesi (it). Bracali.
- ↑ Tuesday: Santa Maria in Via Lata en-US. ციტირების თარიღი: 2023-01-10