შინაარსზე გადასვლა

საბჭოთა საქართველოს ლიდერთა სია

Checked
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

საბჭოთა საქართველოს ლიდერთა სია, საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობასახელმწიფო მმართველობის ორგანოები, რომლებსაც ხელმძღვენელობდნენ სახელმწიფო და პარტიული ფიგურები და რომლებიც ახორციელებდნენ კონტროლს საბჭოთა რესპუბლიკის ტერიტორიაზე.

საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის (საქართველოს სსრ, სსსრ) უმაღლეს ხელმძღვანელობას, 1921 წელს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების მომენტიდან 1990 წლის ოქტომბრის პირველ მრავალპარტიულ არჩევნებამდე, ახორციელებდა რესპუბლიკის მთავრობა და საქართველოს კომუნისტური პარტია სკკპ-ის შემადგენლობაში. საქართველოს კომპარტიის უმაღლესი ორგანო იყო ცენტრალური კომიტეტი (ცკ), და საქართველოს ცკ კპ-ის პირველი მდივანი იყო რესპუბლიკის ფაქტობრივი ხელმძღვანელი 1921–1990 წლებში.

საქართველოს სსრ უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანო 1921–1938 წლებში იყო საბჭოთა ყრილობა, ხოლო 1938–1992 წლებში — ერთპარტიული უმაღლესი საბჭო, რომელი დეპუტატები (გარდა 1990 წლის არჩევნებისა), საქართველოს კომპარტიის ხელმძღვანელობის მიერ აუცილებელი ნებართვის შემდეგ, ირჩეოდნენ უალტერნატივო საფუძველზე 4 წლის განმავლობაში (1979 წლიდან – 5 წლით). უმაღლესი საბჭო არ იყო მუდმივმოქმედი ორგანო, მისი დეპუტატები იკრიბებოდნენ რამდენიმედღიან სესიებზე 2–3-ჯერ წელიწადში. ყოველდღიური ადმინისტრაციული მუშაობის ჩასატარებლად, უმაღლესი საბჭო ირჩევდა მუდმივმოქმედ პრეზიდიუმს, ნომინალურად რესპუბლიკის კოლექტიური მეთაურის ფუნქციის შემსრულებელს.

1989 წლის ნოემბერში კომპარტიის ცკ-ის პირველი მდივანი ასევე არჩეულ იქნა საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარედ, პარტიის სტრუქტურებიდან საპარლამენტო სტრუქტურებში ხელმძღვანელობის შეუფერხებლად გადასვლის პირობების შექმნის მიზნით. თუმცა მრავალპარტიულ საპარლამენტო არჩევნებზე 1990 წლის ოქტომბერში გამარჯვება მოიპოვა ოპოზიციურმა ბლოკმა მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო, რომლის შემდეგ კომპარტიის ძალაუფლება საქართველოში დასრულდა. 1990 წლის 14 აპრილს საქართველოს სსრ-ს ეწოდა საქართველოს რესპუბლიკა, 1991 წლის 9 აპრილს უმაღლესმა საბჭომ მიიღო აქტი საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის შესახებ. 1991 წლის დეკემბერში, სსრკ-ს დაშლის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერით, საქართველო, აღიარებულ იქნა როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო.

საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარეები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სურათი სახელი მმართველობის დასაწყისი მმართველობის დასასრული პარტია თანამდებობა
ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი
(1881–1937)
15 თებერვალი, 1921 6 მარტი, 1921 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი
ფილიპე იესეს ძე მახარაძე
(1868–1941)
6 მარტი, 1921 7 ივლისი, 1921 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე
ბუდუ (პოლიკარპე) გურგენის ძე მდივანი
(1897–1935)
7 ივლისი, 1921 12 მარტი, 1922 საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების) საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე

ასფსრ-ის სამხარეო კომიტეტის და სკპცკ-ის მდივნები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის სამხარეო კომიტეტი, მდივნები საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის () ცენტრალური კომიტეტი[1], მდივნები
პორტრეტი სახელი პორტრეტი სახელი
ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი
23 თებერვალი, 1922–3 ნოემბერი, 1922
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი
ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი
1 თებერვალი, 1922–აპრილი, 1922
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი
მიხეილ სტეფანეს ძე ოკუჯავა
აპრილი, 1922–ოქტომბერი, 1922
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი
ალექსანდრე თეოდორეს ძე მიასნიკოვი (მიასნიკიანი)
3 ნოემბერი, 1922–11 დეკემბერი, 1924
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი
ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე
ოქტომბერი, 1922–1924
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი
გრიგოლ (სერგო) კონსტანტინეს ძე ორჯონიკიძე
11 დეკემბერი, 1924–8 დეკემბერი, 1926
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
მიხეილ ივანეს ძე კახიანი
1924–6 მაისი, 1930
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი
ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი
8 დეკემბერი, 1926–27 ნოემბერი, 1929
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
ალექსანდრე ივანეს ძე კრინიცკი
27 ნოემბერი, 1929–8 მაისი, 1930
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე
8 მაისი, 1930–19 ნოემბერი, 1930
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
ლევან დავითის ძე ღოღობერიძე
6 მაისი, 1930–20 ნოემბერი, 1930
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი
19 ნოემბერი, 1930–9 ნოემბერი, 1931
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
სამსონ მამულია
20 ნოემბერი, 1930–12 სექტემბერი, 1931
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი
9 ნოემბერი, 1931–17 ოქტომბერი, 1932
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი
12 სექტემბერი, 1931–14 ნოემბერი, 1931
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ლავრენტი პავლეს ძე ბერია
17 ოქტომბერი, 1932–23 აპრილი, 1937
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი
ლავრენტი პავლეს ძე ბერია
14 ნოემბერი, 1931–31 აგვისტო, 1938
რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
1936 წლის 5 დეკემბერს ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა ლიკვიდირებულ იქნა. საქართველოს, აზერბაიჯანის და სომხეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკები დამოუკიდებლად შევიდნენ საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში.
1937 წლის 23 აპრილს ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობა გაუქმდა.

სკპცკ-ის პირველი მდივნები, საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს და საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტი, მდივნები საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო[2]
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო, თავმჯდომარეები საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი, თავმჯდომარეები
პორტრეტი სახელი პორტრეტი სახელი პორტრეტი სახელი
კანდიდ ნესტორის ძე ჩარკვიანი
31 აგვისტო, 1938–2 აპრილი, 1952
საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
იოსებ დიმიტრის ძე კოჭლამაზაშვილი
8 ივლისი, 1938–24 მარტი, 1947
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
ფილიპე იესეს ძე მახარაძე
10 ივლისი, 1938–10 დეკემბერი, 1941
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ვაკანსია
10 დეკემბერი, 1941–3 იანვარი, 1942
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარის მოადგილეები
გიორგი თედორეს ძე სტურუა
3 იანვარი, 1942–26 მარტი, 1948
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა
26 მარტი, 1947–26 მარტი, 1948
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა
26 მარტი, 1948–5 აპრილი, 1952
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
არჩილ ალექსანდრეს ძე გიგოშვილი
26 მარტი, 1948–18 აპრილი, 1951
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
მიხეილ მიხეილის ძე ლელაშვილი
18 აპრილი, 1951–5 აპრილი, 1952
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
აკაკი ივანეს ძე მგელაძე
2 აპრილი, 1952–14 აპრილი, 1953
საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
გივი დიმიტრის ძე ჯავახიშვილი
5 აპრილი, 1952–15 აპრილი, 1953
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი
5 აპრილი, 1952–15 აპრილი, 1953
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ალექსანდრე იორდანეს ძე მირცხულავა
14 აპრილი, 1953–20 სექტემბერი, 1953
საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
არჩილ დიმიტრის ძე გიორგაძე
15 აპრილი, 1953–1954
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
ვლადიმერ გედევანის ძე ცხოვრებაშვილი
15 აპრილი, 1953–29 ოქტომბერი, 1953
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ვასილ პავლეს ძე მჟავანაძე
20 სექტემბერი, 1953–29 სექტემბერი, 1972
საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ვიქტორ დიმიტრის ძე კუპრაძე
1954–26 აპრილი, 1963
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
მირონ დიმიტრის ძე ჩუბინიძე
29 ოქტომბერი, 1953–17 აპრილი, 1959
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
რაფიელ რაფიელის ძე დვალი
26 აპრილი, 1963–12 ივლისი, 1971
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე
18 აპრილი, 1959–26 იანვარი, 1976
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე
29 სექტემბერი, 1972–6 ივლისი, 1985
საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ირაკლი ბესარიონის ძე აბაშიძე
12 ივლისი, 1971–14 ნოემბერი, 1990
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე
პავლე გიორგის ძე გილაშვილი
26 იანვარი, 1976–29 მარტი, 1989
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ჯუმბერ ილიას ძე პატიაშვილი
6 ივლისი, 1985–14 აპრილი, 1989
საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია
29 მარტი, 1989–17 ნოემბერი, 1989
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე
14 აპრილი, 1989–7 დეკემბერი, 1990
საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე
17 ნოემბერი, 1989–14 ნოემბერი, 1990
საქართველოს კომუნისტური პარტია
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე
ავთანდილ ანტონის ძე მარგიანი
7 დეკემბერი, 1990–20 თებერვალი, 1991
საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
ზვიად კონსტანტინეს ძე გამსახურდია
14 ნოემბერი, 1990–14 აპრილი, 1991
მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო
საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე
ჯემალ ფრიდონის ძე მიქელაძე
20 თებერვალი, 1991–26 აგვისტო, 1991
საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი
აკაკი თორნიკეს ძე ასათიანი
18 აპრილი, 1991–2 იანვარი, 1992
საქართველოს მონარქიული პარტია
საქართველოს ტრადიციონალისტთა კავშირი
მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო
საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე