რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
რუსეთის სახელმწიფო მუზეუმი
რუს. Российская государственная библиотека[1]
55°45′06″ ჩ. გ. 37°36′32″ ა. გ. / 55.75173194° ჩ. გ. 37.60899611° ა. გ. / 55.75173194; 37.60899611
დაარსდა 1862
ქვეყანა რუსეთის დროშა რუსეთი
მდებარეობა Arbat District
ოფიციალური საიტი https://www.rsl.ru/ და https://www.rsl.ru/en
Map

რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა (რუს. Российская государственная библиотека) - რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა, რომელიც მდებარეობს მოსკოვში. ის ყველაზე დიდია ქვეყანაში და მეხუთეა მსოფლიოში წიგნების კოლექციით (17,8 მილიონი 2014 წლის 28 აპრილის მდგომარეობით).[2] მას ეწოდა სსრკ ვ. ლენინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა 1925 წლიდან, სანამ არ დაერქვა 1992 წელს რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა.

ბიბლიოთეკას აქვს 275 კილომეტრზე მეტი თაროი 43 მილიონზე მეტი ერთეულით,[3] მათ შორის 17 მილიონზე მეტი წიგნი და სერიული ტომი, 13 მილიონი ჟურნალი, 350 ათასი მუსიკალური ნაწარმოები და ხმის ჩანაწერი, 150,000 რუქა და სხვა. არსებობს ნივთები მსოფლიოს 247 ენაზე, უცხოური ნაწილი წარმოადგენს მთლიანი კოლექციის დაახლოებით 29 პროცენტს.

სსრკ-ში გამოქვეყნებული ყველა წიგნის სულ მცირე ერთი ეგზემპლარი ინახებოდა ბიბლიოთეკაში 1922-1991 წლებში.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბიბლიოთეკა დაარსდა 1862 წლის 1 ივლისს, როგორც მოსკოვის პირველი უფასო საჯარო ბიბლიოთეკა, სახელწოდებით მოსკოვის საზოგადოებრივი მუზეუმის ბიბლიოთეკა და რუმიანცევის მუზეუმი, ან რუმიანცევის ბიბლიოთეკა. მას მეტსახელად "ლენინკა" ეწოდა. რუმიანცევის მუზეუმი კომპლექსის ნაწილი იყო მოსკოვის პირველი საჯარო მუზეუმი და ინახებოდა გრაფი ნიკოლაი პეტროვიჩ რუმიანცევის ხელოვნების კოლექცია, რომელიც გადაეცა რუს ხალხს პეტერბურგიდან მოსკოვში. მისი შემოწირულობა მოიცავს უპირველეს ყოვლისა წიგნებს და ხელნაწერებს, ასევე ვრცელ ნუმიზმატიკურ და ეთნოგრაფიულ კრებულებს. ეს, ისევე როგორც დაახლოებით 200 ნახატი და 20,000-ზე მეტი ანაბეჭდი, რომლებიც შერჩეული იყო პეტერბურგის ერმიტაჟის კოლექციიდან, შეგიძლიათ ნახოთ ეგრეთ წოდებულ პაშკოვის სახლში (სასახლე, დაარსებული 1784-1787 წლებში, კრემლის სიახლოვეს). რუსეთის მეფე ალექსანდრე II– მ მუზეუმის გახსნისთვის გადასცა ალექსანდრე ანდრეევიჩ ივანოვის ნახატი ქრისტეს გამოჩენა ხალხის წინაშე.

მე -19 საუკუნის ღია ბარათის პაშკოვის სახლი, რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკის ძველი შენობა, კრემლს გადაჰყურებს. მოსკოვის მოქალაქეებმა, ღრმად აღფრთოვანებულნი გრაფის ალტრუისტული შემოწირულობებით, დაარქვეს ახალ მუზეუმს მისი დამფუძნებლის სახელი და მის შესასვლელთან ამოკვეთილი იყო წარწერა "გრაფი რუმიანცევიდან კარგი განმანათლებლობისათვის". მომდევნო წლებში მუზეუმის კოლექცია გაიზარდა საგნებისა და ფულის მრავალრიცხოვანი შემოწირულობებით, ასე რომ მუზეუმში მალე განთავსდა დასავლეთ ევროპის ნახატების კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი კოლექცია, ვრცელი ანტიკური კოლექცია და ხატების დიდი კოლექცია. მართლაც, კოლექცია იმდენად გაიზარდა, რომ მალე პაშკოვის სახლის შენობა არასაკმარისი გახდა, ხოლო მეორე შენობა აშენდა მუზეუმის გვერდით მე -20 საუკუნის დამლევიდან მალევე, ნახატების განსათავსებლად. ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ შინაარსი კვლავ გაიზარდა უკიდურესად და ისევ სივრცის ნაკლებობა გახდა გადაუდებელი პრობლემა. ასევე წარმოიშვა მწვავე ფინანსური პრობლემები, რადგან მუზეუმის დასაფინანსებლად თანხის უმეტესი ნაწილი შემოვიდა პუშკინის მუზეუმში, რომელიც მხოლოდ რამდენიმე წლით ადრე დასრულდა და რუმიანცევის მუზეუმის როლს ასრულებდა. ამიტომ, 1925 წელს გადაწყდა რუმიანცევის მუზეუმის დაშლა და მისი კოლექციების გავრცელება ქვეყნის სხვა მუზეუმებსა და დაწესებულებებზე. კოლექციების ნაწილი, განსაკუთრებით დასავლეთ ევროპის ხელოვნება და ანტიკვარიატი, ამგვარად გადავიდა პუშკინის მუზეუმში. პაშკოვის სახლში (მოხოვაიას ქუჩა 3 -ში). ძველი სახელმწიფო არქივის შენობა მოხოვაიასა და ვოზდვიჟენკას ქუჩების კუთხეში გაანადგურეს და შეიცვალა ახალი შენობებით.

პირველი ეტაპის მშენებლობა, რომელიც შეიქმნა ვლადიმერ შჩუკოს და ვლადიმერ გელფრეიხის მიერ 1927–1929 წლებში, ავტორიზებული იყო 1929 წელს და დაიწყო 1930 წელს. [4] პირველი ეტაპი დიდწილად დასრულდა 1941 წელს. ამ პროცესში შენობამ შეიძინა საბჭოთა კავშირის სასახლის გარეგანი მოდერნიზებული ნეოკლასიციზმი (შჩუკოს და გელფრეიხის თანაპროექტებით), 1927 წლის პროექტების მკაცრი მოდერნიზმიდან [4]. შჩუკოს გეგმის ბოლო კომპონენტი, 250 ადგილიანი სამკითხველო დარბაზი, გაიხსნა 1945 წელს; შემდგომი დამატებები გაგრძელდა 1960 წლამდე. 1968 წელს შენობამ მიაღწია თავის სიმძლავრეს და ბიბლიოთეკამ დაიწყო ახალი საცავის მშენებლობა ხიმკში, რომელიც განკუთვნილი იყო გაზეთების, სამეცნიერო ნაშრომებისა და დაბალი მოთხოვნის მქონე წიგნების შესანახად ძირითადი საცავიდან. ხიმკის ბიბლიოთეკის პირველი ეტაპი დასრულდა 1975 წელს.[5]

1925 წელს კომპლექსს დაარქვეს სსრკ ვ. ლენინის სახელობის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა. 1992 წელს მას დაარქვეს რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა პრეზიდენტ ბორის ელცინის ბრძანებულებით.[6]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Абрикосова, Ф. С. История Государственной ордена Ленина Библиотеки СССР им. В.И. Ленина за 100 лет: 1862-1962 : очерк / Ф. С. Абрикосова, В. Г. Зимина, М. М. Клевенский … [и др.]. — М. : Издание библиотеки, 1962. — 278 с.
  • Клевенский, Л. Н. История библиотеки Московского публичного Румянцевского музея. 1862—1917 : очерк / Государственная б-ка СССР им. В. И. Ленина. — М. : Издание библиотеки, 1953.
  • Коваль Л. М. Голос прошлого: Государственная ордена Ленина библиотека СССР имени В. И. Ленина в годы Великой Отечественной войны : очерк / Коваль Л. М., Черняк А. Я.. — М. : Гос. библиотека СССР им. В. И. Ленина, 1991. — 135 с.
  • Овсянников, Ю. М. Путешествие в страну разума : очерки о государственной библиотеке СССР имени В. И. Ленина. — М. : Советская Россия, 1962. — 232 с.
  • Российская государственная библиотека // Пустырник — Румчерод [Электронный ресурс]. — 2015. — С. 666. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 28). — ISBN 978-5-85270-365-1.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ https://web.archive.org/web/20240124094931/https://bae.rsl.ru/members
  2. ↑ "НАСТОЯЩЕЕ / Интересные факты в цифрах / Краткая статистическая справка (по состоянию на 01.01.2012)" [PRESENT / Interesting facts in numbers / Brief statistical information (as of 01.01.2012)]. leninka.ru (in Russian). 2012-01-01. Archived from the original on 2014-04-28. Состав действующих фондов (по видам изданий): книги и брошюры — 17,8 млн экз. [The composition of the existing collections (by type of publication): books and brochures - 17.8 million copies.]
  3. ↑ "Russian State Library" Official library website. Retrieved 20 November 2010.
  4. ↑ Ikonnikov, A. V. (1984). Architecture of Moscow, 20th Century. [Arkhitektura Moskvy. XX vek] (in Russian). Moskovsky Rabochy. pp. 98–99.
  5. ↑ "History of the Russian State Library (in Russian). 1945–1992, p. 1" Archived from the original on 2008-02-24. Retrieved 2008-12-10.
  6. ↑ Stuart, Mary (April 1994). "Creating a National Library for the Workers' State: The Public Library in Petrograd and the Rumiantsev Library under Bolshevik Rule". The Slavonic and East European Review. 72 (2): 233–258.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=რუსეთის_სახელმწიფო_ბიბლიოთეკა&oldid=4307528“-დან