როზა ლიმელი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
როზა ლიმელი
სრული სახელი ისაბელ ფლორეს დე ოლივა
დაიბადა 20 აპრილი, 1586
ლიმა, პერუს ვიცე-სამეფო, ესპანეთის იმპერია
გარდაიცვალა 24 აგვისტო, 1617 (31 წლის)
ლიმა, პერუს ვიცე-სამეფო, ესპანეთის იმპერია
დასაფლავებულია Basilica and Convent of Santo Domingo
წმინდანად შერაცხვა 12 აპრილი, 1671
რომი, პაპის ოლქი, იტალია
ხსენების დღე 23 აგვისტო
30 აგვისტო (ზოგიერთ ლათინოამერიკულ ეპარქიაში)
ატრიბუტები როზიდები, ღუზა, ყრმა იესო
მოღვაწეობა religious
ენა ესპანური ენა

როზა ლიმელი (ესპ. Rosa de Lima), დაბადების სახელია ისაბელ ფლორეს დე ოლივა (ესპ. Isabel Flores de Oliva; დ. 20 აპრილი, 1586, ლიმა, პერუს ვიცე-სამეფო, ესპანეთის იმპერია ― გ. 24 აგვისტო, 1617, ლიმა, პერუს ვიცე-სამეფო, ესპანეთის იმპერია) ― რომის კათოლიკე ეკლესიის წმინდანი და პირველი ლათინოამერიკელი წმინდანი ისტორიაში, წმინდა დომინიკეს მესამე ორდენის წევრი.

როგორც წმინდანი, როზა ლიმელი არის პერუსა და სრულიად ლათინური ამერიკის კათოლიკე მოსახლეობის მთავარი მფარველი, რის გამოც იგი გამოსახულია პერუს რესპუბლიკის უმაღლესი ნომინალის ბანკროტზეც. იგი წმინდა პუდენტიანასთან ერთად აგრეთვე მიიჩნევა ფილიპინების მფარველ წმინდანადაც.

ბიოგრაფია და სასულიერო საქმიანობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წმინდა როზა ლიმელი დაიბადა 1586 წლის 20 აპრილს პერუს ვიცე-სამეფოს დედაქალაქ ლიმაში, ესპანელი კოლონისტი იმიგრანტების - გასპარ ფლორესისა და მისი მეუღლის, მარია დე ოლივას მრავალშვილიან ოჯახში. ცნობილია, რომ იგი თავად ლიმის მთავარეპისკოპოსმა, ტურიბუს მონგროვეხოელმა მონათლა და სახელად დაარქვეს ისაბელ ფლორეს დე ოლივა.

წმინდა მიქაელის ეკლესიის ვიტრაჟი ირლანდიაში, რომელზეც გამოსახულია წმინდა როზას მიერ თავის დასახიჩრება ხელებისა და სახის დაწვით

მიუხედავად იმისა, რომ მშობლებმა მას ისაბელი დაარქვეს, გამორჩეული და ლამაზი შესახედაობის გამო მას მისი ინდიელი ძიძა ვარდს ადარებდა, რის გამოც ახლობლები პატარაობიდანვე როზას ეძახდნენ. მისი გარეგნობის გამო მშობლები ვარაუდობდნენ, რომ ერთ დღესაც შეძლებდნენ ქალიშვილის ღირსეულად მაღალი წრის მამაკაცზე დაქორწინებას, თუმცა თავად ისაბელს ადრეული ასაკიდანვე იზიდავდა ასკეტური და რელიგიური ცხოვრება.

იქიდან გამომდინარე, რომ მშობლები არ ეთანხმებოდნენ მის პოზიციას, „ქრისტეს სიყვარულის გამო“ ისაბელმა ქალწულობის აღთქმის დადება გადაწყვიტა, ხოლო იმისათვის, რომ არასასურველი ქორწინება აეცილებინა თავიდან თმა გადაიპარსა, სახე და ხელები კი ცხელი ნაცრითა და წიწაკით დაიწვა. მიუხედავად მშობლების უკმაყოფილებისა, როზა დიდხანს ლოცულობდა მუხლმოდრეკილი წმიდა ზიარების წინაშე, რომელსაც იგი ყოველდღე იღებდა, რაც იმ პერიოდში მეტად იშვიათ პრაქტიკას წარმოადგენდა.

ძმის დახმარებით, მან სახლთან მდებარე ბაღში ააგოკელიის მსგავსი ოთახი და იქ ლოცვაში ატარებდა მრავალ საათს (ეს კელია დღემდე შემოინახა, ის მდებარეობს ლიმის ცენტრში). წმიდა კატერინა სიენელის მსგავსად, წმიდა როზასაც შეეძლო ღვთის ჭვრეტა და თავის მისტიკურ ხილვებში ის ესაუბრებოდა იესოს. ოცი წლის ასაკში იგი დომინიკელ ტერციართა ორდენს შეუერთდა.

წმინდა როზა ლიმელის სახის რეკონსტრუქცია

როზა ასევე დიდად განიცდიდა იმ პერიოდის პერუში არსებულ ინდიელთა ერთობ სავალალო მდგომარეობას. მიუხედავად იმისა, რომ მას, როგორც ქალს, არ შეეძლო სამოციქულო საქმის შესრულება, იგი მათ წასაკითხად აძლევდა რელიგიურ ნაწარმოებებს და კატეხიზმოს ასწავლიდა; ლოცულობდა ყოველი ცოდვილისთვის, სურდა ყოფილიყო „ქვა, რომელიც ჩაკეტავდა ჯოჯოხეთის კარებს“, რათა მისგან ეხსნა ისინი. მათი ხსნისათვის სინანულის მრავალ მსხვერპლს იღებდა – თითქმის არაფერს ჭამდა, ეკლიან გვირგვინს ატარებდა თავზე, სხეულზე კი ჯაჭვებს, ნაღველს ისვამდა ბაგეებზე. იგი ზრუნავდა არა მხოლოდ ღარიბთა სულის ხსნაზე, არამედ მათ ხორციელ საჭიროებებზეც, განსაკუთრებით ეხმარებოდა ავადმყოფებს, ზოგიერთები სახლშიც კი მიჰყავდა, რათა უკეთ მოევლო მათთვის.

ცოტა ხნის შემდეგ, როზას მამამ ქონების უმეტესი ნაწილი დაკარგა. ოჯახს რომ დახმარებოდა, როზამ ხელი მიჰყო ქარგვას და ბაღში ყვავილების მოყვანას, სადაც ის ძველებურად ცხოვრობდა საგანგებოდ აშენებულ მცირე კელიაში. დღისით მუშაობდა, ღამის დიდ ნაწილს კი განმარტოებით ლოცვაში ატარებდა. თავისი ნამუშევარი გასაყიდად გაჰქონდა და ასე არჩენდა ოჯახს, თანხის ნაწილს კი ღარიბებს ურიგებდა.

როგორც ცნობილია, მისტიკურ ხილვათა შემდეგ, მის ცხოვრებაში დადგა სულიერი სიცარიელის პერიოდიც, მაგრამ როზა რწმენის ერთგული დარჩა: ძველებურად ლოცულობდა და იტანჯებოდა ცოდვილთა ხსნისათვის, კატეხიზმოს ასწავლიდა ინდიელებს, უვლიდა ავადმყოფებს, იბრძოდა უსამართლოდ ჩაგრულთა დასაცავად. სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე, მძიმე პერიოდმა გაიარა და აღუდგა უნარი. ბოლო სამი წელი გონსალესების ოჯახში ცხოვრობდა.

1617 წლის 24 აგვისტოს, სწორედ იმ დღეს, როგორც თავად იწინასწარმეტყველა, 31 წლის ასაკში როზა ლიმელი „შეუერთდა ზეციურ საქმროს“ და გარდაიცვალა. აღსანიშნავია, რომ მთელი ლიმა დასტიროდა თავის წმიდანს და ყველას სურდა მასთან გამომშვიდობება, რის გამოც მის დაკრძალვას ათასობით ადამიანი დაესწრო. იგი დაკრძალეს ტაძრის კრიპტაში, წმიდა დომენიკეს მონასტერთან, ლიმაში.

ბეატიფიკაცია და პატრონაჟი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1668 წლის 15 აპრილს ის ნეტარად შერაცხა პაპმა კლემენტ IX-მ, ხოლო 1671 წლის 12 აპრილს პაპ კლემენტ X-ის მიერ იგი წმიდანად იქნა აღიარებული. რომის კათოლიკე ეკლესია მის სახელს მოიხსენიებს 23 აგვისტოს.

ლათინურ ამერიკაში წმიდა როზას განსაკუთრებულ პატივს მიაგებენ, მის სახელზე მრავალი ტაძარია აგებული. სანტა-როზას სახელს ატარებს ლათინური ამერიკის მრავალი ტოპონიმი. მისი გამოსახულება განთავსებულია პერუს ყველაზე მსხვილ, 200 სოლიან ბანკნოტზე.

გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Luis Getino, O.P. Santa Rosa de Lima, patrona de América: su retrato corporal y su talla intelectual según nuevos documentos. Madrid: M. Aguilar 1943.
  • Teodoro Hampe Martínez. "Santa Rosa de Lima y la identidad criolla en el Perú colonial" (essay of interpretation), Revista de Historia de América, No. 121 (January – December, 1996), pp. 7–26
  • Leonardo Hansen, Vida admirable de Santa Rosa de Lima, translated by Fr. Jacinto Parra. Lima: Centro Católico 1895.
  • Fernando Iwasaki Canti. "Mujeres borde de la perfección: Rosa de Santa María y las alumbradas de Lima," Hispanic American Historical Review 73, no. 4 (1993):581–613.
  • Pedro de Loayza, O.P. Vida ad Santa Rosa de Lima (1619) Reprint, Lima: Iberia, S.A. 1965.
  • Ronald J. Morgan, "Heretics by Sea, Pagans by Land: St. Rosa de Lima and the Limits of Criollismo in Colonial Peru", chapter 4 of Spanish American Saints and the Rhetoric of Identity. Tucson: University of Arizona Press 2002, pp. 67–97.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]