რიინ ტამი
| რიინ ტამი | |
|---|---|
 | |
| დაბ. თარიღი | 12 აგვისტო, 1981[1] (39 წლის) |
| დაბ. ადგილი | ტარტუ |
| მოქალაქეობა |
 ესტონეთი |
| საქმიანობა | მოლეკულური ბიოლოგია |
| მუშაობის ადგილი | ტარტუს უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | ტარტუს უნივერსიტეტი და მიინა ჰარმას გიმნაზია |
რიინ ტამი (ესტ. Riin Tamm; დ. 12 აგვისტო, 1981) — ტარტუს უნივერსიტეტში მოღვაწე ესტონელი გენეტიკოსი და მეცნიერების პოპულარიზატორი. სტუდენტობის პერიოდში, იგი თიოპური მეთილტრანსფერაზის მოქმედებაზე მუშაობდა[2].
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რიინ ტამი დაიბადა 1981 წლის 12 აგვისტოს, ტარტუში, ესტონეთი. გაიზარდა სოფელ პერიში, პილვასთან ახლოს[3]. იგი ექიმების შვილია[4]. 1997-2000 წლებში, იინა ჰარმას უმაღლეს სკოლაში, ტარტუში სწავლობდა. 2001-2005 წლებში, იგი ტარტუს უნივერსიტეტში, სადაც მოლეკულურ დიაგნოსტიკას შეისწავლიდა, ბოლო კურსის სტუდენტი იყო, ხოლო 2005-2007 წლებში, მაგისტრატურაზე სწავლობდა. 2007 წელს, რიინ ტამმა მაგისტრის ხარისხი მიიღო და დოქტორანტურაზე განაგრძო სწავლა. მის სამაგისტრო დისერტაციას, რომელიც ანდრეს მეტსპალუს და კერსტი ოსელინის ხელმძღვანელობით მოამზადა, შემდეგი სახელწოდება ჰქონდა: ადამიანის თიოპური მეთილტრანსფერაზის ფარმაკოგენეტიკა: გენოტიპის და ფენოტიპის თანაფარდობა და ჰაპლოტიპური გამოკვლევა ესტონეთის მოსახლეობაში[5]. 2011 წელს, იგი ერთ-ერთი იყო შერჩეულ 26 მეცნიერს შორის, რომელთაც ესტონეთის მასშტაბით იმოგზაურეს და ამასთანავე, მონაწილეობა მიიღეს სკოლებში და აკადემიურ ინსტიტუტებში გამართულ ღონისძიებებში[4]. 2002 წელს, ესტონეთის ეროვნული სამეცნიერო ურთიერთობისთვის, რიინ ტამმა მეორე საპრიზო ადგილი დაიკავა, კატეგორიაში — „საუკეთესო პოპულარიზატორი მეცნიერი, ჟურნალისტი, მასწავლებელი და ა.შ. მეცნიერების და ტექნოლოგიის სფეროში“[5].
რიინ ტამი, სამეცნიერო ჟურნალების, გაზეთ Postimees-ის, რადიო Radio Kuku-ს პროგრამის — Falling Apple (Kukkuv õun – 28 აგვისტო, 2010)-ის და ესტონეთის ერთ-ერთი სატელევიზიო არხის — Eesti Televisioon-ის პროგრამის, Good Vision (15 ოქტომბერი, 2009; 20 ოქტომბერი, 2011; 17 იანვარი, 2012)-ის მეშვეობით, ფართო საზოგადოებამ გაიცნო[5][6].
რიინ ტამმა აღნიშნა, რომ ექიმებს კვლავ აქვთ ასე თუ ისე მცირე ინტერესი მკურნალობის გაუმჯობესებლად გენეტიკური ინფორმაციის გამოყენების მიმართ[7]. 2012 წლის ივნისის ერთ-ერთ ინტერვიუში, მან განაცხადა:
|
„ბევრად მეტი მუშაობა სჭირდება ადამიანის გენეტიკური სტრუქტურის განსაზღვრას, თუმცა, მრავალი სამუშაო უკვე ჩატარდა ამის განსახორციელებლად. გენეტიკური ინფორმაცია, შესაძლოა, დაგვეხმაროს გარკვეულ დაავადებათა რისკის გამოვლენაში და გამოსადეგი იყოს მკურნალობისთვის შესაბამისი მედიკამენტების დადგენაში.“
|
რიინ ტამი ადამიანთა გენეტიკის ესტონური საზოგადოების{sfn|Juhatus – Eesti Inimesegeneetika Ühing}} და ასევე, გერონტოლოგიის და გერიატრიის ესტონური ასოციაციის წევრია[8]. ამასთანავე, იგი ესტონეთის გენეტიკური ფონდის მიერ ორგანიზებული კონფერენციის — ყოველწლიური საერთაშორისო გენეტიკური ფორუმის სამეცნიერო პროგრამის კომიტეტის ხელმძღვანელია[9].
ნამუშევრები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ტამი არაერთი სამეცნიერო მოხსენების ავტორი და თანაავტორია, ძირითადად, ადამიანის გენეტიკის და გერონტოლოგიის შესახებ. მათ შორისაა[5]:
- Milek, M.; Smid, A.; Tamm, R.; Karas Kuzelicki, N.; Metspalu, A.; Mlinaric-Rascan, I. (2012). „Post-translational stabilization of thiopurine S-methyltransferase by S-adenosyl-L-methionine reveals regulation of TPMT*1 and *3C allozymes“. Biochemical Pharmacology (journal). 83 (7): 969–976. doi:10.1016/j.bcp.2012.01.010. PMID 22274639.
- Tamm, R. (2010). „Novel human pathological mutations. Gene symbol: SPAST. Disease: Hereditary spastic paraplegia“. Human Genetics (journal). 127 (1): 112. PMID 20108387.
- Tamm, Riin; Saks, Kai; Pääsuke, Mati (2010). „Research on ageing and longevity in Estonia“. Reviews in Clinical Gerontology. 20 (2): 154–159. doi:10.1017/s0959259810000134.
- Kuningas, M.; May, L.; Tamm, R.; van Bodegom, D.; van den Biggelaar, A. H. J.; Meij, J. J.; Frölich, M.; Ziem, J. B.; Suchiman, H. E. D.; Metspalu, A.; Eline Slagboom; Westendorp, R. G. J (2009). „Selection for Genetic Variation Inducing Pro-Inflammatory Responses under Adverse Environmental Conditions in a Ghanaian Population“. PLOS ONE. 4 (11): e7795. doi:10.1371/journal.pone.0007795. PMC 2771352. PMID 19907653.CS1-ის მხარდაჭერა: მრავალი სახელი: ავტორების სია (link)
- Tamm, R.; Oselin, K.; Kallassalu, K.; Magi, R.; Anier, K.; Remm, M.; Metspalu, A. (2008). „Thiopurine S-methyltransferase (TPMT) pharmacogenetics: three new mutations and haplotype analysis in the Estonian population“. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine. 46 (7): 974–979. doi:10.1515/CCLM.2008.187. PMID 18605963.
- Oselin, K.; Anier, K.; Tamm, R.; Kallassalu, K.; Mäeorg, U. (2006). „Determination of thiopurine S-methyltransferase (TPMT) activity by comparing various normalization factors: Reference values for Estonian population using HPLC-UV assay“. Journal of Chromatography B. 834 (1–2): 77–83. doi:10.1016/j.jchromb.2006.02.031. PMID 16517227.
Web of Science-ის მიხედვით, მისი გამოცემები 23-ჯერ იქნა ციტირებული სხვა ნამუშევრებში, რის მიხედვითაც, რიინ ტამის h ინდექსი, 3-ის ტოლია.[10]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Riin Tamm: explaining genetics in layman's terms InTime April/May 2013
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ციტირება
- ↑ Estonian Research Portal
- ↑ University of Tartu.
- ↑ Jõgi, Aime (2011-11-29). „Värviliste jalgadega naine murrab müüte“. Tartu Postimees (Estonian). ციტირების თარიღი: 23 December 2012.
- ↑ 4.0 4.1 Jõgi 2011.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Riin Tamm – Estonian Research Information System.
- ↑ Estonian Academy of Sciences 2012, p. 49.
- ↑ Randla 2011.
- ↑ Board: Eesti Gerontoloogia ja Geriaatria Assotsiatsioon.
- ↑ The 13th International Gene Forum 2013.
- ↑ (2012) "Tamm, Riin", Science Citation Index, Web of Science. Thomson Reuters.
წყარო
- Board. Eesti Gerontoloogia ja Geriaatria Assotsiatsioon. ციტირების თარიღი: 2012-12-14.
- Estonian Academy of Sciences. (2012)ESTONIAN ACADEMY OF SCIENCES YEAR BOOK. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-04-10. ციტირების თარიღი: 2012-12-25.
- Jõgi, Aime (29 November 2011). „Värviliste jalgadega naine murrab müüte“. Tartu Postimees. ციტირების თარიღი: 2012-12-13.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
- Juhatus. Estonian Society of Human Genetics. ციტირების თარიღი: 2012-12-14.
- Kerge, Rainer. (16 June 2012) Geneetik Riin Tamm: "Inimese genoomist on põhjalikumalt läbi uuritud alles 2%." (Geneticist Riin Tamm: "Only 2% of the human genome has been thoroughly studied"). ციტირების თარიღი: 2012-12-13.
- Randla, Sven. (20 October 2011) Teadlane: arstide huvi geeniuurijate töösaavutuste vastu on väike. ERR. ციტირების თარიღი: 2012-12-13.
- Riin Tamm. Estonian Research Information System. ციტირების თარიღი: 2012-12-14.
- Teadus, miks. (11 November 2012) Riin Tamm. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-12. ციტირების თარიღი: 2012-12-13.
- The 13th International Gene Forum 2013. Estonian Genome Foundation. ციტირების თარიღი: 2012-12-14.
- University of Tartu. Riin Tamm. Labome.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-03-04. ციტირების თარიღი: 2012-12-13.