ვილჰელმ რენტგენი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
Jump to navigation Jump to search
ვილჰელმ რენტგენი

ვილჰელმ კონრად რენტგენი (Wilhelm Conrad Röntgen; 27 მარტი, 1845 - 10 თებერვალი, 1923) — გერმანელი ფიზიკოსი, მოღვაწეობდა ვიურცბურგის უნივერსიტეტში (Julius-Maximilians-Universität Würzburg). 1895 წელს აღმოაჩინა იქს-სხივები ("X-Strahlen" გერმანულად, "X-rays" ინგლისურად), რომლებსაც მოგვიანებით რენტგენის გამოსხივება ეწოდა, რენტგენი იკვლევდა მათ თავისებურებებს, რისთვისაც 1901 წელს ფიზიკის დარგში პირველი ნობელის პრემია დაიმსახურა. ასევე იკვლევდა კრისტალების პიეზო- და პიროელექტრულ თვისებებს, მაგნეტიზმს.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1865 წელს, რენტგენმა სცადა ჩაებარებინა უტრეხტის უნივერსიტეტში, მაგრამ არასაკმარისი აკადემიური მოსწრების გამო, ის სასწავლებელში არ მიიღეს. ამის შემდეგ რენტგენი გამოცდებს აბარებდა ფედერალურ პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში (ამჟამინდელი შვეიცარიის ციურიხის უმაღლესი ტექნიკური სკოლა (გერმ. Eidgenössische Technische Hochschule Zürich) და სწავლა დაიწყო მექანიკური ინჟინერიის განხრით. 1869 წელს მან დაიცვა სადოქტორო ხარისხი ციურიხის უნივერსიტეტში. რენტგენი პროფესორ ავგუსტ კუნდტის საყვარელი სტუდენტი იყო, ამიტომ მას გაჰყვა და შემდეგი მოღვაწეობა განაგრძო სტრასბურგის უნივერსიტეტში.[1]

სახლი, სადაც რენტგენი დაიბადა

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Trevert, Edward (1988). Something About X-Rays for Everybody. Madison, WI: Medical Physics Publishing Corporation, გვ. 4. ISBN 0-944838-05-7. 
ხ • გ • რ
1901–1925
 Nobel Prize.png
1926–1950
1951–1975
  • 1951 ჯონ კოკროფტი / ერნესტ უოლტონი
  • 1952 ფელიქს ბლოხი / ედუარდ პერსელი
  • 1953 ფრიც ცერნიკე
  • 1954 მაქს ბორნი / ვალთერ ბოთე
  • 1955 უილის ლემი / პოლიკარპ კუში
  • 1956 ჯონ ბარდინი / უოლტერ ბრატეინი / უილიამ შოკლი
  • 1957 ძუნდაო ლი / იან ჯენ-ნინი
  • 1958 პავლე ჩერენკოვი / ილია ფრანკი / იგორ ტამი
  • 1959 ოუენ ჩემბერლენი / ემილიო სეგრე
  • 1960 დონალდ გლეიზერი
  • 1961 რობერტ ჰოფშტადტერი / რუდოლფ მესბაუერი
  • 1962 ლევ ლანდაუ
  • 1963 იუჯინ ვიგნერი / მარი გეპერტ-მაიერი / იოჰანეს ჰანს იენსენი
  • 1964 ნიკოლოზ ბასოვი / ალექსანდრე პროხოროვი / ჩარლზ ტაუნზი
  • 1965 რიჩარდ ფეინმანი / იულიუს შვინგერი / ტომონაგა სინიტირო
  • 1966 ალფრედ კასტლერი
  • 1967 ჰანს ბეთე
  • 1968 ლუის ალვარესი
  • 1969 მარი გელ-მანი
  • 1970 ჰანეს ალფვენი / ლუი ეჟენ ნეელი
  • 1971 დენის გაბორი
  • 1972 ჯონ ბარდინი / ლეონ კუპერი / ჯონ შრიფერი
  • 1973 ლეო ესაკი / აივარ ჯაიევერი / ბრაიან ჯოზეფსონი
  • 1974 მარტინ რაილიდა / ენტონი ჰიუიტი
  • 1975 ოგე ბორი / ლეო რეიუოტერი / ბენ მოტელსონი
    • 1976–2000
  • 1976 ბერტონ პიხტერი / სემუილ ტინგი
  • 1977 ფილიპ ანდერსონი / ნევილ მოტი / ჯონ ფლეკი
  • 1978 პეტერ კაპიცა / არნო ალან პენზიასი / რობერტ უილსონი
  • 1979 შელდონ ლი გლეშოუ / აბდუს სალამი / სტივენ ვაინბერგი
  • 1980 ჯეიმზ კროუნი / ვალ პიტჩი
  • 1981 ნიკოლას ბლუემბერგენი / ართურ ლეონარდ შავლოვი / კაი სიგბანი
  • 1982 კენეტ უილსონი
  • 1983 სუბრაჰმანიან ჩანდრასეხარი / უილიამ ფოულერი
  • 1984 კარლო რუბია / სიმონ ვან დერ მეერი
  • 1985 კლაუს ფონ კლიცინგი
  • 1986 ერნსტ რუსკა / გერდ ბინინგი / ჰენრიხ რორერი
  • 1987 იოჰან ბედნორცი / კარლ მიულერი
  • 1988 ლეონ მაქს ლედერმანი / მელვინ შვარცი / ჯეკ სტეინბერგერი
  • 1989 ნორმან ფოსტერ რამზეი / ჰანს ჯორჯ დეჰმელტი / ვოლფგანგ პაული (ფიზიკოსი)
  • 1990 ჯერომ ფრიდმანი / ჰენრინუეი კენდალი / რიჩარდ ტეილორი
  • 1991 პიერ ჟილ დე ჟენი
  • 1992 ჟორჟ შარპაკი
  • 1993 რასელ ალან ჰალსი / ჯოზეფ ჰუტონ ტეილორი უმცროსი
  • 1994 ბერტრამ ბროკჰაუზი / კლიფორდ შალი
  • 1995 მარტინ ლუის პერლი / ფრედერიკ რაინესი
  • 1996 დევიდ მორის ლი / დაგლას ოშეროვი / რობერტ კოლმან რიჩარდსონი
  • 1997 სტივენ ჩუ / კლოდ კოენ-ტანუჯი / უილიამ დანიელ ფილიპსი
  • 1998 რობერტ ლაფლინი / ჰორსტ შტრემერი / დენიელ ცუი
  • 1999 გერარდ’ტ ჰოოფტი / მარტინუს ბელტმანი
  • 2000 ჟორეს ალფეროვი / ჰერბერტ კრიომერი / ჯეკ კილბი
    • 2001–დღემდე
  • 2001 ერიკ კორნელი / კარლ ვიმანი / ვოლფგანგ კეტერლე
  • 2002 რაიმონდ დევისი უმცროსი / მასატოში კოშიბა / რიკარდო ჯაკონი
  • 2003 ალექსეი აბრიკოსოვი / ვიტალი გინზბურგი / ენტონი ჯეიმს ლეგეტი
  • 2004 დევიდ გროსი / დევიდ პულიტცერი / ფრენკ ვილჩეკი
  • 2005 როი გლაუბერი / ჯონ ჰოლი / თეოდორ ჰენში
  • 2006 ჯონ მაზერი / ჯორჯ სმუტი
  • 2007 ალბერ ფერი / პეტერ გრიუნბერგი
  • 2008 მაკოტო კობაიასი / ტოშიჰიდე მასკავა / იოიტირო ნამბუ
  • 2009 ჩარლზ კუენ კაო / უილარდ ბოილი / ჯორჯ ელვუდ სმიტი
  • 2010 ანდრე გეიმი / კონსტანტინ ნოვოსელოვი
  • 2011 სოლ პერლმუტერი / ბრაიან შმიდტი / ადამ რისი
  • 2012 სერჟ აროში / დევიდ უაინლენდი
  • 2013 ფრანსუა ენგლერი / პიტერ ჰიგსი
  • 2014 ისამუ აკასაკი / ჰიროში ამანო / შუჯი ნაკამურა
  • 2015 ტაკააკი კაჯიტა / არტურ მაკდონალდი
  • 2016 დევიდ ტაულესი / დანკან ჰოლდეინი / ჯონ კოსტერლიცი
  • 2017 რეინერ ვაისი / კიპ თორნი / ბარი ბერიში
  • 2018 ართურ ეშკინი / ჟერარ მურუ / დონა სტრიკლენდი
  • 2019 ჯიმ ბიპლსი / მიშელ მაიორი / დიდიე კელო
    • ხ • გ • რ
    Nobel Prize.png 1901 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები Nobel Prize.png →
    ფიზიოლოგია
    და მედიცინა
    ფიზიკა
    ქიმია
    ლიტერატურა
    მშვიდობა
    ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.
    • ხ • გ • რ

    1901: რენტგენი 1902: ლორენცი, ცეემანი 1903: ბეკერელი, პ. კური, მ. კური 1904: რალეი 1905: ლენარი 1906: თომსონი 1907: მიქელსონი 1908: ლიპმანი 1909: მარკონი, ბრაუნი 1910: ვან დერ ვაალსი 1911: ვიენი 1912: დალენი

    1913: კამერლინგ ონესი 1914: ფონ ლაუ 1915: ვ. ლ. ბრაგი, ვ. ჰ. ბრაგი 1917: ბარკლა 1918: პლანკი 1919: სტარკი 1920: გიიომი 1921: აინშტაინი 1922: ნ. ბორი 1923: მილიკანი 1924: ზიგბანი 1925: ფრანკი, ჰერცი
    მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ვილჰელმ_რენტგენი&oldid=3879954“-დან