„სიმბოლურია საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის გამოცხადება 9 აპრილს, ვინაიდან ამ დღეს გადაწყდა საქართველოს ბედი. 9 აპრილის წამებულთა სულები დაგვცქერიან ჩვენ და ხარობენ ზეციურ ნათელში, რამეთუ აღსრულდა ნება მათი, აღსრულდა ნება ქართველი ერისა, გაუმარჯოს დამოუკიდებელ საქართველოს! გვფარავდეს ღმერთი!“
(ზვიად გამსახურდია, საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის გამოცხადება, 9 აპრილი, 1991 წ.)
პირველ სეზონში დადგმულ სპექტაკლთა შორის იყო ერნესტ ტოლერის „ჰოპლა, ჩვენ ვცოცხლობთ!“, ბერნარდ შოუს „წმინდა ქალწული“, კარლ გუცკოვის „ურიელ აკოსტა“ და პოლიკარპე კაკაბაძის „ყვარყვარე თუთაბერი“. მოსამზადებელი პერიოდი ისეთი დაძაბული და დამუხტული იყო, რომ უშანგი ჩხეიძე მას საბრძოლო მზადებას ადარებდა. პრემიერა წარმატებული გამოდგა — მაყურებელი თბილისიდან ქუთაისში არა მხოლოდ პრემიერებზე, არამედ რიგით სპექტაკლებზეც ჩადიოდა. 1930 წელს თეატრმა პირველი გასტროლები ჩაატარა ხარკოვსა და მოსკოვში. საგასტროლოდ წაღებულ სპექტაკლთა შორის იყო „ურიელ აკოსტა“ — კოტე მარჯანიშვილის ერთ-ერთი საუკეთესო სპექტაკლი, რომელმაც მრავალ სეზონს გაუძლო. იგი რამდენიმეჯერ აღადგინეს ახალი თაობის მსახიობების მონაწილეობით. პირველი შემსრულებლები იყვნენ უშანგი ჩხეიძე — ურიელი, ვერიკო ანჯაფარიძე — ივდითი, შალვა ღამბაშიძე — დე სილვა, ალექსანდრე ჟორჟოლიანი — ბენ აკიბა. ისინი ქართული სამსახიობო ხელოვნების ლეგენდებად დარჩნენ. (...სრულად)
სურათზე: მარჯანიშვილის თეატრის შენობა, XX ს დასაწყისში.
პეტერბურგის უნივერსიტეტში სწავლის დასრულების შემდეგ, 1887-1894 წლებში ექვთიმე თაყაიშვილი თბილისის ქართულ სათავადაზნაურო სკოლასა და კლასიკურ გიმნაზიაში დირექტორის, ალექსი ჭიჭინაძის მიწვევით, ბერძნულ და ლათინურ ენებს ასწავლიდა. 1888 წელს, იგი წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებაში გამგეობის წევრად შეიყვანეს. პარალელურად აქვეყნებდა ძველ ხელნაწერთა აღწერილობებს გაზეთ ივერიაში. საქართველოს სამეცნიერო-კულტურულ ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა 1907 წელს ექვთიმე თაყაიშვილის თაოსნობით დაარსებულმა საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოებამ, რომლის მიზანი საქართველოს ისტორიის, მისი ხალხის ყოფა-ცხოვრების, ხელოვნების ძეგლების შესწავლა იყო. საზოგადოების თავმჯდომარე თავად ექვთიმე თაყაიშვილი იყო 1921 წლამდე. საზოგადოებამ ფართო და ნაყოფიერი მუშაობა გაშალა. ექვთიმე თაყაიშვილმა დააფუძნა ორი სამეცნიერო სერია „ძველი საქართველო“ და „საქართველოს სიძველენი“, რომელთა ტომების შემდგენელი თავად იყო. (…სრულად)
1946 : ჭიათურაში დაიწყო „ჭიათურმანგანუმის“ ფაბრიკის მშენებლობა
1978 : საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს სესიამ მიღო საქართველოს სსრ კონსტიტუცია
1978 : ქართველმა ერმა აიძულა საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო და საკავშირო ხელისუფლება და საქართველოს სსრ-ის ახალ კონსტიტუციაში შეტანილ იქნა მუხლი ქართულის როგორც სახელმწიფო ენის შესახებ.
1989 : „9 აპრილის სისხლიანი კვირა“ - საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მიერ ორგანიზებული მრავალდღიანი ანტისამთავრობო მშვიდობიანი აქცია თბილისში სასტიკად იქნა დარბეული კომპარტიის ცკ-ს პოლიტბიუროს მითითებით. ამ ბარბაროსული სადამსჯელო ოპერაციის შედეგად დაიღუპა 16 ადამიანი, დასახიჩრდა და მოიწამლა აქციის რამდენიმე ასეული მონაწილე. დაპატიმრებულ იქნენ აქციის ორგანიზატორები (მათ შორის ზვიად გამსახურდია და მერაბ კოსტავა), თბილისში გამოცხადდა საკომენდანტო საათი.
1924 წლის აგვისტოს აჯანყება - ბრძოლა საქართველოს ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღსადგენად. საბჭოთა ხელისუფლების წინააღმდეგ ყველაზე მასშტაბური, საყოველთაო-სახალხო შეიარაღებული გამოსვლა საქართველოში.
.jpg)
