პორტალი:მთავარი გვერდი (მობილური)

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

23 აპრილი 2024 - ამ დღეს...
უილიამ როუან ჰამილტონი
უილიამ როუან ჰამილტონი
  • 1661 : ვესტმინსტერის სააბატოში ჩარლზ II ინგლისის, ირლანდიისა და შოტლანდიის მეფედ აკურთხეს.
  • 1827 : ირლანდიელმა მათემატიკოსმა და ფიზიკოსმა უილიამ როუან ჰამილტონმა (სურათზე) მისი სხივების სისტემათა თეორია წარმოადგინა.
  • 1920 : თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა დაარსდა ანკარაში.
  • 1923 : ბალტიის ზღვის გდანსკის ყურეში პოლონეთის საზღვაო პორტი გდინიას ინაუგურაცია შედგა.
  • 1961 : 1940-იანი წლების გენერალის უნიფორმაში გამოწყობილი პრეზიდენტი შარლ დე გოლი სატელევიზიო გამოსვლაში საფრანგეთის სამხედრო პერსონალსა და მოქალაქეებს მიმართავს გენერლების პუტჩის დაუმორჩილებლობისკენ.
  • 1993 : გაეროს მონიტორინგით ჩატარებლ რეფერენდუმში ერიტრეის მოქალაქეთა დიდმა უმრავლესობამ ეთიოპიისგან დამოუკიდებლობას დაუჭირა მხარი.
  • 2001 : კომპანიამ Intel ახალი თაობის პროცესორი Pentium 4 გამოუშვა.
  • რჩეული სტატია
    დიდი აფეთქებადაკვირვებადი სამყაროს ყველაზე მიღებული კოსმოლოგიური მოდელი მისი არსებობის უადრესი პერიოდებიდან შემდგომი ევოლუციის ჩათვლით. მოდელი აღწერს, თუ როგორ გაფართოვდა სამყარო მაღალი სიმკვირივისა და ტემპერატურის საწყისი მდგომარეობიდან და გვთავაზობს დაკვირვებადი ფენომენების ფართო სპექტრის, მათ შორის, მსუბუქი ელემენტების გავრცელების, კოსმოსური მიკროტალღური ფონის (CMB) და სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის ახსნას. მნიშვნელოვანია, რომ დიდი აფეთქების თეორია თანხვედრაშია ჰაბლი–ლემეტრის კანონთან — რაც უფრო შორს არიან გალაქტიკები დედამიწიდან, მით უფრო სწრაფად შორდებიან ისინი პლანეტას. თეორია, ფიზიკის დადგენილი კანონების გამოყენებით, ახდენს ამ დაკვირვების ექსტრაპოლაციას უკან დროში. ეს შედეგად იძლევა კოსმოსის ზრდად კონცენტრაციას, რასაც წინ უძღოდა გრავიტაციული სინგულარობა, რომელშიც დროისა და სივრცის ცნებები მნიშვნელობას კარგავს (ე.წ. „დიდი აფეთქების“ სინგულარობა). სამყაროს გაფართოების სიჩქარის დეტალური გამოთვლების თანახმად, აღნიშნულ სინგულარობას ადგილი ჰქონდა დაახლოებით 13.8 მილიარდი წლის წინ, რაც, შესაბამისად, სამყაროს ასაკს წარმოადგენს. საწყისი გაფართოების (იგივე „დიდი აფეთქების“) შემდეგ სამყარო საკმარისად გაგრილდა, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო სუბატომური ნაწილაკების, მოგვიანებით კი, ატომების წარმოქმნა. ამ პირველადი ელემენტების (წყალბადის, შედარებით მცირე რაოდენობით კი ჰელიუმის და ლითიუმის) გიგანტური ღრუბლები, მოგვიანებით, გრავიტაციის ძალით, შეიკუმშა ადრეულ ვარსკვლავებად და გალაქტიკებად, რომელთა შთამომავლებზე დაკვირვება დღესაც შესაძლებელია.

    სიახლეები
    საქართველოს ეროვნული საფეხბურთო ნაკრები

    მიმდინარე: რუსეთის შეჭრა უკრაინაში; ისრაელ-ჰამასის ომი.

    იცით თუ არა...
    ვიკიპედიის ახალი მასალებიდან:
    უილიამ პიტი
    უილიამ პიტი