პოლისი (კვიპროსი)
| ქალაქი და მუნიციპალიტეტი | |
|---|---|
|
პოლისი Πόλη Χρυσοχούς / Poli | |
 პოლისის მოკლე პრეზენტაცია | |
| ქვეყანა |
 კვიპროსი |
| დაქვემდებარება | პაფოსის რაიონი |
| რაიონი | პაფოსი |
| მუნიციპალიტეტი | პოლისის მუნიციპალიტეტი |
| შიდა დაყოფა | Polis Chrysochous[1] [2] და Prodromi[1] [2] |
| კოორდინატები | 35°02′00″ ჩ. გ. 32°26′00″ ა. გ. / 35.03333° ჩ. გ. 32.43333° ა. გ. |
| მერი | იიოტის პაპახრისტოფი |
| ფართობი | 13.3698 კვადრატული კილომეტრი |
| ცენტრის სიმაღლე | 20 მეტრი |
| ოფიციალური ენა | ბერძნული, თურქული |
| მოსახლეობა | 3,690 კაცი (2011) |
| სასაათო სარტყელი | UTC+2, ზაფხულში UTC+3 |
| საფოსტო ინდექსი | 8820[3] და 8854[4] |
| მთავარი ხედი ცენტრიდან |
_(1).jpg) |
  | |
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ოსმალეთის მმართველობის პერიოდიდან პოლისი შერეულ დასახლებად იქცა, რომელშიც ბერძენი და თურქი კვიპროსელები ცხოვრობდნენ. 1831 წლის აღწერაში, რომელიც მხოლოდ მამრობით სქესს მოიცავდა, პოლისში 150 კაცი ფიქსირდება, უმრავლესობა — თურქი კვიპროსელი. 1891 წლის აღწერის მონაცემებით მოსახლეობა 476-ს შეადგენდა, საიდანაც 258 ბერძენი და 218 თურქი კვიპროსელი იყო, რაც მიუთითებს ბერძნების უმრავლესობაზე.[5]
ეთნიკური დაპირისპირების დროს ქალაქის ყველა თურქი კვიპროსელი და ახლომდებარე პროდრომის მცხოვრებნი პოლისის თურქულ საშუალო სკოლაში შეიკრიბნენ. დაახლოებით 714 თურქი კვიპროსელი მჭიდრო პირობებში ცხოვრობდა პატარა ტერიტორიაზე, რომელიც მხოლოდ რამდენიმე ასეულ კვადრატულ მეტრს შეადგენდა. ეს თურქი კვიპროსელების ანკლავი კონტროლდებოდა TMT-ის მებრძოლების მიერ. 1974 წლის მეომარი კონფლიქტის დროს ანკლავი ბერძენი კვიპროსელი მილიციელების მხრიდან იერიშის ქვეშ მოექცა. თურქი მებრძოლები გაიქცნენ, ნაწილი მოსახლეობისა მთების გავლით ჩრდილოეთში გადავიდა, ხოლო დანარჩენები 1975 წელს იქნენ ევაკუირებულნი. მოგვიანებით, ჩრდილოეთიდან გადაადგილებული ბერძენი კვიპროსელები დასახლდნენ პოლისში.[5]
ინფრასტრუქტურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პოლისთან ახლოს მდებარეობს აფროდიტეს აბანოები და ახლად აღმოჩენილი შუასაუკუნეების გილიის მონასტრის ნანგრევები, რომელიც ქართული მართლმადიდებლურია.
დღესდღეობით პოლისი არის ადმინისტრაციული ცენტრი, რომელიც მოიცავს 23 თემს. უმსხვილესი დასახლებებია: პროდრომი, ლატჩი, ნეო ქორიო — დასავლეთით და არგაკა და გილია — აღმოსავლეთით.
ქალაქს აქვს სანაპიროზე ბანაკი, რამდენიმე მცირე სასტუმრო, მაღაზიები, საბანკო ფილიალები, რესტორნები და ბარები, რომლებიც თავმოყრილია ქალაქის მოედნის გარშემო. ავტოსადგური აკავშირებს პოლისს მეზობელ სოფლებთან და პაფოსთან — №645 მარშრუტით, რომელიც თითქმის ყოველ საათში მოძრაობს.[6]
ქალაქგარეთ ტურისტულ სერვისებს შორის არის ნავის დაქირავება ლატჩიში, ბუნების ბილიკები აფროდიტეს აბანოების მიდამოებში და სერფინგი არგაკაში. სანაპირო თითქმის უწყვეტად გრძელდება აფროდიტეს აბანოებიდან გილიამდე და მერყეობს მჭიდროდ მოწყობილ ტურისტულ პლაჟებსა და მიუვალ, მხოლოდ ნავით ან 4x4-ით მისადგომ ადგილებს შორის.[7]
პოლისის მუნიციპალიტეტი ყოველწლიურად ატარებს კულტურულ ღონისძიებებს — ტრადიციულ ცეკვებსა და მუსიკალურ საღამოებს, აგრეთვე გამოფენებსა და ფესტივალებს, ძირითადად ზაფხულის პერიოდში.[8]
ეკონომიკა და ტურიზმი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პოლისის ეკონომიკა ტრადიციულად ეფუძნება სოფლის მეურნეობას, მეთევზეობას და მცირე წარმოებას. რეგიონში განსაკუთრებით ფართოდაა გავრცელებული ციტრუსოვანი კულტურები, ზეთისხილი და ბოსტნეული, რომლებიც როგორც ადგილობრივ ბაზარზე, ისე ექსპორტზე გადის. მეთევზეობა მჭიდროდ არის დაკავშირებული ლატჩის პორტთან, რომელიც წარმოადგენს არა მხოლოდ სათევზაო, არამედ ტურისტულ ცენტრსაც.[9]
ბოლო ათწლეულებში პოლისში სწრაფად განვითარდა ტურიზმი, რაც განაპირობა მისმა ბუნებრივმა გარემომ, სანაპირო ზოლმა, ისტორიულმა ძეგლებმა და კლიმატურმა პირობებმა. ქალაქი მიიჩნევა ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს კურორტად კვიპროსის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში.[10]
ტურისტებისთვის პოპულარული აქტივობებია: ბუნებაში ლაშქრობა, ველოტური, ნავის ტური, თევზაობა და კულტურულ ღონისძიებებში მონაწილეობა. მუნიციპალიტეტი მხარს უჭერს მდგრად ტურიზმს და ჩართულია ეკოლოგიური მარშრუტების განვითარების პროექტებში.[11]
სახელწოდება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ქალაქი, რომელსაც დღეს პოლისი ეწოდება, სრულად ცნობილია როგორც პოლისი ხრისოხუსი. ეს სახელი მომდინარეობს მეზობელი სოფლისგან — ხრისოხუ, რომელიც ქალაქიდან დაახლოებით 2 კილომეტრით სამხრეთით მდებარეობს. რეგიონს, რომელზეც ქალაქი გაშენებულია, ასევე ეწოდება ხრისოხუსის ყურე.
სიტყვა „პოლისი“ (ბერძ. Πόλις) ძველ ბერძნულში ნიშნავს ქალაქს ან ქალაქ-სახელმწიფოს. შესაბამისად, „პოლისი ხრისოხუსი“ აღნიშნავს ხრისოხუსის რეგიონის ადმინისტრაციულ ცენტრს. თავის მხრივ, სიტყვა „ხრისოხუსი“ მომდინარეობს ბერძნული სიტყვიდან „ხრისოს“ (ბერძ. χρυσός), რაც ნიშნავს „ოქროს“. მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს ცნობები ამ მიდამოში ოქროს მოპოვებაზე, სავარაუდოა, რომ სახელწოდება სიმბოლურად გამოხატავდა კეთილდღეობას, რაც დაკავშირებული იყო რეგიონში არსებული სპილენძის მაღაროებთან.[12]
კლიმატი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პოლისი გამოირჩევა თბილი, ხმელთაშუაზღვაურის ტიპის კლიმატით. ზაფხულობით ცხელა და მშრალია, ზამთარი კი რბილი და შედარებით ნესტიანი. საშუალო წლიური ტემპერატურა დაახლოებით 19.2 °C-ია, ხოლო ნალექების რაოდენობა — 394.2 მმ. ყველაზე მზიანი თვეებია ივნისი, ივლისი და აგვისტო, როცა მზე საშუალოდ 11–13 საათით ანათებს დღეში, ხოლო ყველაზე ნაკლები ნალექი აგვისტოში ფიქსირდება — პრაქტიკულად 0 მმ.[13]
გეოგრაფია და ბუნება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პოლისი მდებარეობს კვიპროსის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, ხრისოხუსის ყურის ცენტრში, აკამასის ნახევარკუნძულის პირას. ტერიტორია გამოირჩევა მრავალფეროვანი რელიეფით — სანაპირო ზოლი, ბორცვები და მცირე ტყის მასივები ქმნიან უნიკალურ ლანდშაფტს.[14] რეგიონის ბუნება დაცულია, როგორც ეკოლოგიურად სენსიტიური ზონა, და მასში მოქმედებს დაცული ტერიტორიების ქსელი. პოლისთან ახლოს მდებარე ადგილები, როგორიცაა ლარას სანაპირო და აფროდიტეს აბანოები, მნიშვნელოვან ბუნებრივ ღირებულებებს ატარებენ და ტურისტულ ღირსშესანიშნაობებს წარმოადგენენ.[15]
რესურსები ინტერნტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ 1.0 1.1 STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015 — CYSTAT.
- ↑ 2.0 2.1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015 — Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- ↑ Poli Chrysochous — Postcode Query.
- ↑ Prodromi — Postcode Query.
- ↑ 5.0 5.1 Polis – PRIO Cyprus Centre
- ↑ ავტოსადგური პოლისში – Pafos Transport. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-05. ციტირების თარიღი: 2025-04-24.
- ↑ Polis Tourism Guide
- ↑ ღონისძიებები პოლისის რეგიონში
- ↑ კვიპროსის სოფლის მეურნეობა – Cyprus Island
- ↑ VisitCyprus – Polis Chrysochous Village
- ↑ ეკოტურიზმი პოლისში – Polis Tourism
- ↑ Childs, William P. (2012). City of Gold: The Archaeology of Polis Chrysochous, Cyprus. Princeton University Art Museum; Yale University Press, გვ. 11. ISBN 978-0-300-17439-7.
- ↑ მეტეოროლოგიური სამსახური – კლიმატური ანგარიშები (კვიპროსი). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-12-26. ციტირების თარიღი: 2021-05-30.
- ↑ Akamas Nature Reserve – Cyprus Island
- ↑ VisitCyprus – Eco-tourism