პიაცა დ’არაჩოელი

პიაცა დ’არაჩოელი (იტალ. Piazza d'Aracoeli) — რომის (იტალია) მოედანი, რომელიც მდებარეობს კაპიტოლიუმის ბორცვის ძირში, X კამპიტელის რაიონში.

ისტორია

სკვერის ამჟამინდელი იერსახე არ არის ისეთი მყუდრო, როგორიც ოდესღაც იყო: ერთ-ერთი მხარე განადგურდა ვიტორიანოს შენობის მშენებლობისთვის განხორციელებული ნგრევისას, რომელიც 1885 წელს დაიწყო, და შემდეგ 1930-იან წლებში კაპიტოლიუმის ბორცვის მთელი ტერიტორია იზოლირებული იქნა. მოედანს ადრე ბაზრის მოედანი ერქვა; იგი ორ ნაწილად იყო გაყოფილი: მერკატო (იტალიურად: ბაზარი), კაპიტოლიუმის ბორცვის ფერდობებზე, და მერკატელო (იტალიურად: პატარა ბაზარი), საპირისპირო ჩრდილოეთ მხარეს. ეს ორი ტოპონიმი გამეორდა ორი ახლომდებარე ეკლესიის სახელწოდებაში: სან ბიაჯო დელ მერკატო, შემდგომში წოდებული როგორც კიეზა დი სანტა რიტა და კაშია ინ კამპიტელი, რომელიც კვლავ არსებობს, მაგრამ სხვაგან გადატანილი, და სან ჯოვანი ინ მერკატელო, შემდგომში კიეზა დი სან ვენანციო, რომელიც კვლავ გვახსენდება ტოპონიმიკაში. მოედნის შემოგარენში, სავარაუდოდ, სადაც დღესდღეობით პალაცო მუტი ბუსი და პალაცო ასტალი დგას, ქალაქის მრავალ კოშკთაგან ორი იდგა: ტორე დელ მერკატო (იტალიურად: ბაზრის კოშკი) და ტორე დელ კანჩელიერე (იტალიურად: კანცლერის კოშკი). ბაზარი არა მხოლოდ ვაჭრობის ადგილად გამოიყენებოდა, არამედ პოლიტიკური დებატებისა და რელიგიური ქადაგებების სცენადაც. 1442 წელს აქ გაისმა წმინდა ბერნარდინო სიენელის სიტყვები აზარტული თამაშებისა და მევახშეობის წინააღმდეგ. 1551 წელს წმინდა იგნატიუს ლოიოლამ გახსნა თავისი პირველი გრამატიკისა და ქრისტიანული დოქტრინის სკოლა, საიდანაც სათავე დაიდო კოლეჯო რომანომ, და თავისი პირველი სულიერი ვარჯიშები ჩაატარა. 1713 წელს როზა ვენერინიმ გახსნა მაესტრე პიე ვენერინის პირველი რომაული სახლი, პირველი ქალთა საჯარო სკოლა იტალიაში. მოედანზე მდებარე შენობებს შორისაა პალაცო მუტი-ბუსი, პალაცო ფანი (ამჟამად პეჩი-ბლანტი) და პალაცო მასიმო დი რინიანო, შემდეგ კოლონა, ხოლო ცენტრალური ელემენტია შადრევანი, რომელიც დააპროექტა ჯაკომო დელა პორტამ და 1589 წელს განახორციელეს ანდრეა ბრასკამ, პიეტრო გუჩიმ და პაჩე ნალდინიმ. რთულმა ნგრევებმა, რომლებსაც პიაცა დ'არაჩოელი დაექვემდებარა, თუ ერთი მხრივ დაანგრია სცენოგრაფიული დიზაინი, რომელიც მიქელანჯელომ გამოიყენა კაპიტოლიუმის ბორცვის მოწესრიგებისთვის, მეორე მხრივ გახსნა შთამბეჭდავი ხედი გამორჩეულ ურბანულ ლანდშაფტზე: აქედან შესაძლებელია ერთი შეხედვით დავტკბეთ კვირინალის ბორცვით, ტრაიანეს ფორუმით მისი სვეტითა და უკან მდგომი ტორე დელე მილიციეთი, ორი ეკლესიით - სანტა მარია დი ლორეტო და სანტისიმო ნომე დი მარია, პალაცო ვენეციით და „ანჯელიკუმის“ მონასტრის შენობებით.

პალატები

პალაცო მუტი-ბუსი

სასახლე - მუტი-ბუსის ოჯახის მფლობელობაში, რომელიც ბოლო დროს გადაშენდა მარკიზა ოლიმპიას გარდაცვალებით - აშენდა ჯაკომო დელა პორტას მიერ დაახლოებით 1585 წელს. მას აქვს პენტაგონალური სტრუქტურა, მაგრამ ბლაგვი წვერის გამო, სადაც მთავარი შესასვლელია, ექვსი ფასადი აქვს. მთავარი შესასვლელის დიდი წინა კარი შემკულია გრაგნილით, რომელზეც გამოსახულია მუტების საგვარეულო გერბის ჯვრისებრი უროები და ლომის თავები. პირველ სართულზე, შესასვლელი კარის თავზე, არის აივანი, საიდანაც ლამაზი ხედი იშლება პიაცა დ'არაჩოელზე, მშვენიერ კიბეზე და იმავე სახელის მქონე ეკლესიის შესაბამის ფასადზე. უახლესმა არქეოლოგიურმა გამოკვლევებმა გამოავლინეს ძველი რომაული კედლები სასახლის სარდაფებში.

პალაცო ფანი (ამჟამად პეჩი-ბლანტი)

სამსართულიანი სასახლე გადაჰყურებს პიაცა დ'არაჩოელს. სადა და კეთილშობილი, იგი მორთულია ფრიზით ყვავილოვანი დეკორაციით, რომელიც კარნიზის ქვეშ მიუყვება. მე-16 საუკუნის მეორე ნახევარში მარიო ფანიმ, კეთილშობილმა რომაელმა მოქალაქემ, წარმოშობით ტუსკანიიდან, ჯაკომო დელა პორტას დაუკვეთა სასახლის განახლება. მე-16 საუკუნის ბოლოს სასახლე გაქირავებული იყო მაღალი რანგის სასულიერო პირებზე (1601 წელს კარდინალი ფედერიკო ბორომეო ცხოვრობდა აქ). მე-17 საუკუნის პირველ ნახევარში სასახლე შეიძინა ფილიპო სპადამ და შემდეგ მიჰყიდა რუსპოლის ოჯახს, როდესაც ისინი სიენადან რომში ჩამოვიდნენ. მე-18 საუკუნის დასაწყისში სასახლე მალატესტას ოჯახის ხელში გადავიდა და საბოლოოდ პეჩი ბლანტის გრაფების საკუთრება გახდა. შენობაში ამჟამად საცხოვრებელი ბინებია, მაგრამ ასევე გამოიყენება ამჟამინდელი მფლობელების, ვალსეკი ნესბიტების მიერ, როგორც ადგილი მაღალი საზოგადოებისა და კულტურული ღონისძიებებისთვის.

პალაცო მასიმო დი რინიანო (შემდეგში კოლონა)

სასახლის ამჟამინდელი იერსახე არქიტექტორ კარლო ფონტანას დამსახურებაა და აქვს კარიბჭე მცენარეული ორნამენტებით, ოთხი სართული, თანამედროვე მანსარდა და დაკბილული კოშკი-ობსერვატორია. სასახლის მარცხენა კუთხე 1939 წელს ჩამოჭრეს, ვია დელ ტეატრო დი მარჩელოს გახსნის დროს.

შადრევანი

შადრევანი, აგებული 1589 წელს ანდრეა ბრასკას, პიეტრო გუჩისა და პაჩე ნალდინის მიერ ჯაკომო დელა პორტას პროექტით, ერთ დროს ორ საფეხურზე იდგა, რომლებიც იმეორებდნენ ქვედა აუზის ხაზებს და გარშემორტყმული იყო წყლის დამჭერი ლოგერით. 1800 წელს საფეხურები მოხსნეს და პატარა სვეტებით ჩაანაცვლეს. შადრევანს აქვს ორი განსხვავებული ფორმის აუზი; პატარა ზიდავს პუტების (ბავშვი ანგელოზების) ჯგუფს, რომლებიც ვაზიდან წყალს ასხამენ.

რესურსები ინტერნეტში

• Lucentini, M. (31 December 2012). The Rome Guide: Step by Step through History's Greatest City. ISBN 9781623710088.