ოლეკსი ბერესტი
| ოლეკსი ბერესტ | |
|---|---|
| Олексій Берест | |
 | |
| ეროვნება | უკრაინელი |
| დაბადების თარიღი | 9 მარტი, 1921 |
| დაბადების ადგილი | ჰორიაისტივკა, სუმის ოლქი, უკრაინის სსრ |
| გარდაცვალების თარიღი | 4 ნოემბერი, 1970 |
| გარდაცვალების ადგილი | როსტოვ-ნა-დონუ, რუსეთის სფსრ, საბჭოთა კავშირი |
| კუთვნილება | საბჭოთა კავშირში |
| ჯარის სახეობა | ქვეითი ჯარი |
| სამხედრო სამსახურის წლები | 1939–1948 |
| წოდება | ლეიტენანტი |
| ბრძოლები/ომები |
საბჭოთა-ფინეთის ომი, დიდი სამამულო ომი |
| ჯილდოები |
წითელი დროშის ორდენი სამამულო ომის ორდენი, წითელი ვარსკვლავის ორდენი, „ოქროს ვარსკვლავის“ ორდენი, მედალი „გერმანიაზე გამარჯვებისთვის დიდ სამამულო ომში 1941-1945“, მედალი „ბერლინის აღებისთვის“ |
ოლექსი ბერესტი (უკრ. : Олексій Берест; დ. 9 მარტი, 1921, სუმის ოლქი – გ. 4 ნოემბერი, 1970, როსტოვ-ნა-დონუ) — საბჭოთა პოლიტიკური ოფიცერი და იმ სამი წითელარმიელიდან ერთ-ერთი, რომელთაც მიეწერებათ რაიხსტაგზე გამარჯვების დროშის აღმართვა.
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ადრეული წლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ალექსეი ბერესტი დაიბადა უკიდურესად ღარიბ უკრაინულ ოჯახში. მისი თხუთმეტი და-ძმიდან შვიდი ნაადრევად გარდაიცვალა[1]. თერთმეტი წლის ასაკში დაობლდა და შემდგომ აღზარდეს უფროსმა დებმა. მცირე განათლების მიღების შემდეგ, თექვსმეტი წლიდან დაიწყო მუშაობა ტრაქტორისტად კოლმეურნეობაში[2] . ბერესტი მოხალისედ ჩაირიცხა წითელ არმიაში 1939 წლის ოქტომბერში და მონაწილეობა მიიღო საბჭოთა-ფინეთის ომში, სადაც კავშირგაბმულობის სპეციალისტად მსახურობდა. გერმანიის მიერ საბჭოთა კავშირზე თავდასხმის შემდეგ, იგი კვლავ გაიგზავნა ფრონტზე[3][4][5] . 1943 წლის მარტში, ვოლხოვის ფრონტზე ყოფნისას, კაპრალი ბერესტი გახდა კომუნისტური პარტიის წევრი. იმავე წლის დეკემბერში იგი გააგზავნეს ლენინგრადის სამხედრო-პოლიტიკურ სკოლაში (რომელიც ევაკუირებული იყო შუიაში), სადაც მომზადდა როგორც პოლიტიკური ოფიცერი.[6] . 1944 წლის სექტემბერში სკოლის დამთავრების შემდეგ, ლეიტენანტი ბერესტი დაინიშნა კაპიტან სტეპან ნეუსტროევის მოადგილედ პოლიტიკურ საკითხებში (ზამპოლიტი) 150-ე მსროლელი დივიზიის 756-ე პოლკის 1-ლ ბატალიონში[7].
ბერლინის ბრძოლა და გამარჯვების დროშა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბერლინში ხანგრძლივი ქუჩის ბრძოლების შემდეგ, 1945 წლის 30 აპრილს, 150-ე დივიზიას მიეცა ამოცანა აეღო რაიხსტაგი. 1 მაისს, დაახლოებით 03:00 საათზე, ბერესტმა და ორმა მზვერავმა - ქართველმა მელიტონ ქანთარიამ და რუსმა მიხაილ ეგოროვმა - აღმართეს დივიზიის მეთაურებისთვის გადაცემული ცხრა საბჭოთა დროშიდან ერთ-ერთი შენობის გუმბათზე, მიამაგრეს რა იგი კაიზერ ვილჰელმ I-ის ქანდაკებას[8] . მიუხედავად იმისა, რომ ეს არ იყო რაიხსტაგზე განთავსებული პირველი წითელი დროშა, საბოლოოდ სწორედ ის გამოცხადდა ოფიციალურ გამარჯვების დროშად[9]. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ბერესტის როლი რაიხსტაგის გერმანული გარნიზონის კაპიტულაციის მოლაპარაკებებში. მან, თავი პოლკოვნიკად გაასაღა და წარმატებით აწარმოა მოლაპარაკებები, რაც გერმანელთა დანებებით დასრულდა. ამ ქმედებებისთვის იგი დაჯილდოვდა წითელი დროშის ორდენით[10] .
ომისშემდგომი პერიოდი და დავიწყება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1945 წლის მაისში ნეუსტროევს, ქანთარიას, ეგოროვს და რაიხსტაგზე შეტევაში მონაწილე სხვა მრავალ ჯარისკაცს მიენიჭათ საბჭოთა კავშირის გმირის წოდება. თუმცა, უცნობი მიზეზების გამო, ბერესტმა ვერ მიიღო ეს ჯილდო და მისი როლი ოპერაციაში ისტორიული ნარატივიდან გაქრა. ისტორიკოსები ვარაუდობენ, რომ ამის მიზეზი შეიძლება ყოფილიყო მისი უკრაინული წარმომავლობა ან პოლიტიკური მოსაზრებები. 1948 წელს ბერესტი დაითხოვეს არმიიდან და იგი დასაქმდა როსტოვ-ნა-დონუს რეგიონულ კინემატოგრაფიის დეპარტამენტში. 1953 წელს კი მას ბრალი დასდეს სახელმწიფო სახსრების მითვისებაში და მიუსაჯეს ათი წლით თავისუფლების აღკვეთა, საიდანაც ხუთი წელი მოიხადა. ბევრი ისტორიკოსი თვლის, რომ ეს საქმე შეთითხნილი იყო, რათა საბოლოოდ გაექროთ მისი სახელი ოფიციალური ისტორიიდან. გათავისუფლების შემდეგ, ბერესტი დასაქმდა როსტოვ-ნა-დონუში, როსტსელმაშის ქარხანაში როგორც ჩვეულებრივი მუშა, სადაც მუშაობდა სიცოცხლის ბოლომდე.
ტრაგიკული აღსასრული და რეაბილიტაცია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1970 წლის 3 ნოემბერს, ალექსეი ბერესტმა გმირულად გადაარჩინა ბავშვი, რომელიც შემთხვევით რკინიგზის ლიანდაგზე აღმოჩნდა მოახლოებული მატარებლის წინ. თავად ბერესტი კი მატარებელმა გაიტანა. იგი მიღებული ტრავმებისგან გარდაიცვალა მომდევნო დღის ადრეულ საათებში, 4 ნოემბერს. მხოლოდ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ დაიწყო მისი როლის გადაფასება და აღიარება. 2005 წლის 6 მაისს, დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 60 წლისთავთან დაკავშირებით, უკრაინის პრეზიდენტმა ვიქტორ იუშჩენკომ ალექსეი ბერესტს სიკვდილის შემდეგ მიანიჭა უკრაინის გმირის წოდება, რითაც აღიარებულ იქნა მისი როლი რაიხსტაგზე გამარჯვების დროშის აღმართვასა და მთლიანად ბერლინის ოპერაციაში.
ჯილდოები და დამსახურებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- წითელი დროშის ორდენი
- სამამულო ომის ორდენი, I ხარისხის
- წითელი ვარსკვლავის ორდენი
- „ოქროს ვარსკვლავის“ ორდენი, უკრაინის გმირი (სიკვდილის შემდგომ, 2005)
- მედალი „გერმანიაზე გამარჯვებისთვის დიდ სამამულო ომში 1941-1945“
- მედალი „ბერლინის აღებისთვის“
მემკვიდრეობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]დღეს ალექსეი ბერესტის სახელი აღდგენილია ისტორიაში როგორც გამარჯვების დროშის აღმართვის ერთ-ერთი მთავარი მონაწილისა. მისი სახელი უკვდავყოფილია უკრაინაში, სადაც მის პატივსაცემად დგას რამდენიმე ძეგლი და მისი სახელი მინიჭებული აქვს ქუჩებს. 2001 წელს, რუსმა რეჟისორმა ვლადიმირ შამშურინმა გადაიღო დოკუმენტური ფილმი „მესამე დროშის ამტანი“ („Знаменосец третьего флага“), რომელიც ასახავს ბერესტის ცხოვრებას.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ An article in the Ukrainian newspaper Dzerkalo Tyzhdnya.
- ↑ An article in ukurier.gov.[მკვდარი ბმული]
- ↑ An interview with Neustroev [translated to English].
- ↑ Neustroev's memoirs, chapter 12.
- ↑ The memoirs of Colonel Zinchenko, the 756th Regiment commander. Chapter 2.
- ↑ A short biography of Alexei Berest on People.Ru.
- ↑ Berest on the Ukrainian Ministry of Defense website. დაარქივებული 26 April 2011 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ Oleksi Berest on ua.dev. დაარქივებული 8 July 2011 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ Berest on the Smolensk municipal website.. ციტირების თარიღი: 16 April 2011
- ↑ The 2005 Presidential Edict naming Berest a national hero.