ნინა ალიოშინა

ნინა ალიოშინა
ნინა ალიოშინა
პირადი ინფორმაცია
დაბ. თარიღი	17 ივლისი, 1924
დაბ. ადგილი	მოსკოვი
გარდ. თარიღი	17 ნოემბერი, 2012 (88 წლის)
გარდ. ადგილი	მოსკოვი
დასაფლავებულია	ვედენსკოეს სასაფლაო
ნამუშევრები და მიღწევები
საქმიანობა	არქიტექტორი
მოქალაქეობა	სსრკ; რუსეთი
ალმა-მატერი	მოსკოვის არქიტექტურული ინსტიტუტი
მნიშვნელოვანი პროექტები	როკოსოვსკის ბულვარი, კუზნეცკი-მოსტი, მარქსისტსკაია და ჩკალოვსკაია
ჯილდოები	საპატიო ნიშნის ორდენი, შრომითი მამაცობის მედალი და სსრკ მინისტრთა საბჭოს პრემია
	ნინა ალიოშინა ვიკისაწყობში

ნინა ალექსანდრეს ასული ალიოშინა (რუს. Нина Алекса́ндровна Алёшина; დ. 17 ივლისი, 1924, მოსკოვი — გ. 17 ნოემბერი, 2012, იქვე) — საბჭოთა და რუსი არქიტექტორი, მოსკოვის მეტროპოლიტენის მიწისზედა და მიწისქვეშა ობიექტების დამპროექტებელი. რსფსრ დამსახურებული არქიტექტორი (1985 წლის 31 ივლისი). პლაკატების მხატვრის ბორის უსპენსკის და.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიბადა 1924 წლის 17 ივლისს მოსკოვში. 1950 წელს დაამთავრა მოსკოვის არქიტექტურული ინსტიტუტი. მოსკოვის არქიტექტურის ინსტიტუტში სწავლობდა ბ. ს. მეზენცევთან. კარიერა დაიწყო ალექსეი დუშკინთან, ნოვოსლობოდსკაიას სადგურის პროექტზე მუშაობით. მან მოამზადა ნახაზები ლიანდაგის კედლებისა და პილონების საყრდენების მოსაპირკეთებლად, ღიობებისა და ვიტრაჟების ლითონებით გასაფორმებლად, ხოლო მისი მეუღლე, მხატვარი ნიკოლაი ივანეს ძე ალიოშინი, დაეხმარა პავლე კორინს ვიტრაჟებისთვის მუყაოს დამზადებაში.^[1]

მან თავისი არქიტექტურული კრედო შემდეგნაირად ჩამოაყალიბა: „უნდა გააკეთო ისე, თითქოს ცოტა რაღაც აკლია“.^[2] 19 მეტროსადგურის პროექტის ავტორი, რომელთაგან ცხრა ნატალია.სამოილოვასთან ერთად შეასრულა. 1975 წელს გახსნილი „კუზნეცკი-მოსტის“ სადგურის პროექტისთვის ალიოშინას და სამოილოვას 1977 წელს მიენიჭათ სსრკ მინისტრთა საბჭოს პრემია^[3] . ამავდროულად, „ძერჟინსკაიას“ სადგურის რეკონსტრუქციის საპროექტო გადაწყვეტა, რათა შეიქმნას ცენტრალური დარბაზი და გადავიდეს კუზნეცკი-მოსტში (ალექსანდრე სტრელკოვი ) გააკრიტიკეს ნ. ა. ლადოვსკი.

1970-იანი წლების დასაწყისიდან, მისი საყვარელი ტექნიკა მეტროსადგურების დიზაინში იყო ლითონის აქტიური გამოყენება. სადგურზე „ოქტიაბრსკოე პოლე“ (1972), პირველად მეტროში, მან გამოიყენა ანოდირებული ალუმინი სვეტების მოსაპირკეთებლად. სამი წლის შემდეგ, „შჩუკინსკაიას“ გახსნაზე, ტრასის კედლები უკვე ბრინჯაოში ანოდირებული ალუმინით იყო მოპირკეთებული. რიგის ხაზის სადგურზე „მედვედკოვო“ (1978), ღია ბრინჯაოს ფერში ჭედური ალუმინის ანოდირებული ლითონის პირამიდები, ყინულის შვერილების სიმბოლოა.

კალინინის ხაზის „მარქსისტსკაიას“ სადგურის სვეტებისა და ლიანდაგის კედლების მოსაპირკეთებლად (1979, თანაავტორები ვ. ვოლოვიჩი, ნ. სამოილოვა, რ. ტკაჩოვა) ირკუტსკის რეგიონის კარიერზე პირადად მონიშნა ქვის საჭირო ბლოკები სხვა ფერების მინიმალური რაოდენობის ჩანართებით.^[4] სადგურის ნათურები წარმოადგენს ვერტიკალურად განლაგებულ ფლუორესცენტური ნათურების სპირალებს, რომლებიც განასახიერებენ მარქსიზმის ერთ-ერთ კანონს — სპირალური განვითარების პრინციპს. იატაკისთვის ნაცრისფერი მარმარილო იყო აღებული „ბეთლემის ვარსკვლავის“ სადგურის მთელ პერიმეტრზე (რვაქიმიანი).

ალიოშინა დაინიშნა სერპუხოვსკო-ტიმირიაზევსკაიას ხაზის მთავარ არქიტექტორად 1981 წელს, ამავე დროს იგი რეალურად ხელმძღვანელობდა „მეტროგიპროტრანსის“ ინსტიტუტის არქიტექტურულ განყოფილებას. იყო ინსტიტუტის მთავარი არქიტექტორი 1985 წლიდან 1991 წლამდე. ეს მისთვის რთული პერიოდი იყო, რადგან მას ლიდერის მოვალეობები საკუთარი სადგურების დიზაინთან უნდა შეეთავსებინა. ის არასოდეს დასთანხმდებოდა უარი ეთქვა შემოქმედებით საქმიანობაზე. ალბათ ამიტომაც ეპყრობოდა კოლეგების თითოეულ სადგურს, როგორც საკუთარს. იმ დროისთვის მისი სახელი უკვე იმდენად ცნობილი იყო, რომ მის აზრს ითვალისწინებდნენ და მისი ავტორიტეტული სიტყვა კონკრეტული პროექტის დასაცავად ჭეშმარიტებად აღიქმებოდა.^[1]

ხალხური ხელოვნება პეროვოს ერთთაღოვანი ზედაპირული სადგურის თემაა (1979, თანაავტორები ვ. ს. ვოლოვიჩი, ნ. კ. სამოილოვა, რ. პ. ტკაჩევა, მხატვრები ლ. ა. ნოვიკოვა, ვ. ი. ფილატოვი). 1980 წელს მის პროექტს მიენიჭა სსრკ არქიტექტორთა კავშირის დიპლომი.

1983 წელს გახსნილი ჩერტანოვსკაიას სადგურის დიზაინი მიეძღვნა ა. ნ. დუშკინს. „მენდელეევსკაიას“ ტრასის კედლები მორთულია ატომური და მოლეკულური სტრუქტურის სტილიზებული გამოსახულებებით. სადგურს ამშვენებს ორიგინალური ნათურები, რომელთა დიზაინი ბროლის გისოსის სტრუქტურას წააგავს.^[5]

მოსკოვის მეტროში ჩატარებული ბოლო სამუშაო იყო „ჩკალოვსკაია“ (1995, თანაავტორები ლ. ლ. ბორზენკოვი და ა. ლ. ვიგდოროვი). ნეროდრამას ჯიშის მოსაპირკეთებელი ქვის - მარმარილოს ბლოკების შესარჩევად — ის თავად წავიდა ჩრდილოეთ საბერძნეთში მდებარე საბადოში.^[4]

სიცოცხლის ბოლო დღეებამდე მუშაობდა „მეტროგიპროტრანსში“. 1990-2000-იან წლებში იგი აქტიურად იყო ჩართული მეტროსადგურებისთვის — არქიტექტურული ძეგლების დოკუმენტაციის მომზადებაში მოსკოვის კულტურული მემკვიდრეობის კომიტეტის დეპარტამენტისთვის. ეს სტატუსი მიიღო 17 სადგურმა, რაც დიდწილად განპირობებულია ალიოშინას ძალისხმევით.

გარდაიცვალა 2012 წლის 17 ნოემბერს მოსკოვში. დაკრძალეს ვვედენსკის სასაფლაოზე ქმრისა და ქალიშვილის გვერდით (ნაკვეთი №19).

ოჯახი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქმარი — მხატვარი ნიკოლაი ივანეს ძე ალიოშინი (1923 - 1984)
ქალიშვილი — მხატვარი ტატიანა ნიკოლოზის ასული ალიოშინა (1955 - 1981)

ჯილდოები და აღიარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სსრკ მინისტრთა საბჭოს ორი ჯილდოს ლაურეატი. დაჯილდოვდა ღირსების სამკერდე ორდენით და მედლით „შრომის ღირსებისთვის“. საერთაშორისო არქიტექტურული ფესტივალის „ზოდჩესტრვო-2001“ ოქროს დიპლომი ლიუბლინი-დმიტროვის ხაზისთვის.^[6]