ნიკო ლომოური
| ნიკო ლომოური | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი | 7 (19) თებერვალი, 1852 |
| დაბადების ადგილი | არბო, ტფილისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია |
| გარდაცვალების თარიღი | 17 (30) აპრილი, 1915 (63 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | გორი |
| ფსევდონიმი | ლევან ცაველი, არბოელი და გორელი |
| საქმიანობა | მთარგმნელი, პოეტი და მწერალი |
| ენა | ქართული ენა |
| მოქალაქეობა | რუსეთის იმპერია |
| ალმა-მატერი | გორის სასულიერო სასწავლებელი, თბილისის სასულიერო სემინარია და კიევის სასულიერო აკადემია |
ნიკოლოზ (ნიკო) იოსების ძე ლომოური (დ. 19 თებერვალი [ძვ. სტ. 7 თებერვალი] , 1852, არბო, ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტი ― გ 30 აპრილი [ძვ. სტ. 17 აპრილი], 1915, გორი) ― ქართველი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე, პედაგოგი.
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გორის სასულიერო სასწავლებლისა და თბილისის სასულიერო სემინარიის დამთავრების შემდეგ, 1875 წლიდან სწავლობდა კიევის სასულიერო აკადემიაში, რომელიც 1879 წელს დაამთავრა. ერთხანს თბილისის ქართულ გიმნაზიაში, 1881 წლიდან კი გორის სამასწავლებლო სემინარიასა და ქალთა პროგიმნაზიაში მასწავლებლობდა.
ლომოურის პირველი ლექსები 1871 წლის ჟურნალ „მნათობში“ გამოქვეყნდა. 1885 წელს მისი ლექსები და მოთხრობები ცალკე წიგნაკად გამოიცა. მწერლის პირველი მნიშვნელოვანი ნაწარმოები, რომელმაც განსაზღვრა მისი შემოქმედებითი მანერა, იყო მოთხრობა „ალი“ (1878, გამოქვეყნდა ჟურნალ „ივერიაში“, 1879).
ლომოურის შემოქმედება ქართველ „სამოციანელთა“, განსაკუთრებით ი. ჭავჭავაძისა და რუს რევოლუციურ-დემოკრატთა იდეურ-მხატვრული ნააზრევის ზეგავლენით განვითარდა. მისი მოთხრობების მთავარი თემაა ბატონყმობის გადავარდნის შემდეგდროინდელი ქართული სოფლის ყოფა სავაჭრო ბურჟუაზიის აღმავლობისა და სამრეწველო კაპიტალიზმის განვითარების დროს. ხალხოსანთა მსგავსად, ლომოური გლეხობის მძიმე ხვედრის მემატიანე იყო, თუმცა, მათგან განსხვავებით, იდეალად არ ჰქონდა დასახული თემური წყობილება (მოთხრობა „ბერუა ქრისტესიაშვილი“, 1904). ხალხის ცხოვრების გარდაქმნის მთავარ ფაქტორად მწერალს სწავლა-განათლება მიაჩნდა, რადგან გლეხთა გაუნათლებლობა, ცრუმორწმუნეობა და მავნე ჩვეულებები ხელსაყრელ პირობებს უქმნიდა ყველა ჯურის ექსპლუატატორს (მოთხრობები „ალი“, „ქაჯანა“, 1881; „პაწია მეგობრები“, 1906 და სხვა).
ლომოური გვიხატავდა გლეხთა სტიქიური პროტესტის უნაყოფობას, გლეხობის დამრაზმავ ძალად მას ხალხის წიაღიდან გამოსული განათლებული პირები ესახებოდა (მოთხრობები „ბედი უბედურთა“, 1880; „გიგო ღრუბელაშვილი“, 1894). ლომოურს ეკუთვნის აგრეთვე ისტორიული მოთხრობები, რომლებიც წარმოაჩენს ჩვენი წინაპრების გმირულ თავდადებას („წინაპართა აჩრდილნი“, 1902; „ხერხი სჯობის ღონესა“, 1914), პუბლიცისტური და ლიტერატურულ-კრიტიკული წერილები, ლექსები და სხვა.
მწერლის შემოქმედება ხასიათდება ლაკონიური და მკაფიო სტილით, დახვეწილი ენობრივი მასალით, პერსონაჟთა და სიტუაციათა რელიეფური ხატვით.
ლომოურის ფსევდონიმემი იყო: „ლევან ცაველი“, „არბოელი“, „გორელი“ და სხვა.
მისი ვაჟი, იულონ ლომოური აგრონომ-მემცენარე იყო, ქალიშვილი, თამარ ლომოური კი — ისტორიკოს-ნუმიზმატი.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ზანდუკელი მ., ახალი ქართული ლიტერატურა, ტ. 3, თბ., 1955;
- ქარელიშვილი ე., ნიკო ლომოური, თბ., 1948;
- ხუციშვილი ს., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 288.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
