ნიზამის პორტრეტი
 | ამ სტატიას გრამატიკის, სტილისა და მართლწერის გასწორება სჭირდება. |
| ნიზამის პორტრეტი | |
|---|---|
| ავტორი | გაზანფარ ხალიგოვი |
| წელი | 1940 |
| ტიპი | პორტრეტი |
| მუზეუმი | აზერბაიჯანული ლიტერატურის მუზეუმი |
„ნიზამის პორტრეტი“ ანუ „დიდი პოეტის ნიზამი განჯევის პორტრეტული სახე“[1] (აზერ. Nizaminin portreti) — 1940 წელს აზერბაიჯანელ მხატვარ ჰასაჰფარ ხალიკოვის მიერ შექმნილი ფერწერული გამოსახულება XII ს-ის პოეზიის კლასიკოსისა — ნიზამი განჯევისა.[2] ინახება ბაქოში ნიზამი განჯელის სახელობის აზერბაიჯანული ლიტერატურის მუზეუმში. ეს პორტრეტი მიჩნეულია ხალიკოვის სერიოზულ შემოქმედებით მიღწევად.
ნიზამი განჯევი გამოსახულია მჯდომარე მდგომარეობაში მუხლებზე დადებული წიგნით. სურათის ზედმეტად მუქი კოლორის მიუხედავად, ხელოვნებათმცოდნე ნ. მ. მიკლაშევსკაია აღნიშნავს, რომ შთამბეჭდავია კეთილშობილური სახისა და თავსაბურავის ნიშანდობლივი გამოსახულება, ასევე ტანსაცმლის მკვეთრი ხაზები. სურათი გამოფენილი იყო მოსკოვში, სახელმწიფო ტრეტიაკოვის გალერეაში 1943 წელს „აზერბაიჯანელ მხატვართა ნამუშევრების გამოფენაზე დიდი სამამულო ომის დღეებში“. ყურანის მითითებების შესაბამისი ნიზამის აუთენტური გამოსახულება არ არსებობს.
შექმნის ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ნიზამის მხატვრული სახის შესაქმნელად კონკურსი 1939 წელს გამოცხადდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჰასანფარ ხალიკოვი კონკურსის პირველ ტურში არ მონაწილეობდა, მან პოეტის მეტად ექსპრესიული პორტრეტი დახატა. ამ ნახატზე აღმოსავლეთმცოდნემ, აკადემიკოსმა ევგენი ბერტელსმა თქვა, რომ წარმოდგენილი სახე ისტორიულად სანდოა და ნიზამი სწორედ ასეთი უნდა ყოფილიყო. ხალიკოვის შთაგონებისა და სიფხიზლის წყაროს ბერტელსის, ფილოსოფოს ჰეიდარ ჰუსეინოვის და ლიტერატურათმცოდნე ჰამიდ არასლის კონსულტაციები წარმოადგენდა. საბოლოოდ, ჰასანფარ ხალიკოვმა საფუძვლად აიღო ზემოხსენებული ნახატი და ნიზამი განჯევის ფერწერული ტილო შექმნა. 1940 წელს ტილო საუკეთესო ნამუშევრად იქნა მიჩნეული და კონკურსის მეორე ტურზე პირველი პრემია მიენიჭა.[3]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ «Правда» о выставке работ художников Азербайджана в Москве 18 августа 1943 г / Под ред. Д. П. Гулиева. — Азербайджанская ССР в период Великой Отечественной войны, 1941-1945 гг.. — Б.: Азербайджанское государственное издательство, 1977. — Т. II. — С. 102.
- ↑ Халыков Газанфар Алекпер оглы // Популярная художественная энциклопедия / Под ред. Полевого В. М.. — М.: Советская энциклопедия, 1986.
- ↑ NİZAMİNİN ŞƏRƏFİNƏ BƏSTƏLƏNƏN ƏSƏRLƏR OĞURLANIB? musavat.com