მსოფლიო საკურთხეველი

მსოფლიო საკურთხეველი
Ara Pacis
კოორდინატები: 41°54′23″ ჩ. გ. 12°28′32″ ა. გ.
მდებარეობა	იტალია
სტატუსი	მოქმედი
მსოფლიო საკურთხეველი ვიკისაწყობში

მსოფლიო საკურთხეველი (ლათ. Altar of Augustan Peace, ქართ.  „აუგუსტური მშვიდობის საკურთხეველი“) — საკურთხეველი რომში, მიძღვნილი Pax Romana-თვის (პაქს რომანა). ძეგლი დაკვეთილია რომის სენატის მიერ, ძვ. წ. 13 წლის 4 ივლისს, ავგუსტუსის რომში დაბრუნების საპატივცემულოდ. and consecrated on January 30, 9 BC.

საკურთხეველი თავდაპირველად მდებარეობდა რომის ჩრდილოეთ გარეუბანში, რომის პომერიუმის საზღვრიდან ერთი რომაული მილით დასავლეთით, ფლამინიის გზის გვერდით, მარციუსის ჩრდილო-აღმოსავლეთ კუთხეში, ტიბრის მდინარის ველზე. აღადგინეს თავის ამჟამინდელ ადგილზე, რომელიც ახლა საკურთხეველის მუზეუმია, 1938 წელს. მონუმენტი საათის ისრის საწინააღმდეგოდ 90 გრადუსით შემოატრიალეს, ასე რომ, თავდაპირველი დასავლეთი მხარე ახლა სამხრეთისკენ არის მიმართული.

მნიშვნელობა

საკურთხეველის ხედი აღმოსავლეთ მხრიდან)

რუკა, რომელზეც ნაჩვენებია საკურთხევლის თავდაპირველი ლოკაცია

საკურთხეველი ასახავს ავგუსტუსის ხედვას რომის სამოქალაქო რელიგიის შესახებ. მისი ფრიზის ქვედა რეგისტრი ასახავს სოფლის მეურნეობის სამუშაოებს, რომლებიც მიგვითითებენ რომის მშვიდობაზე (ლათ. პაქს რომანა), სიუხვესა და კეთილდღეობაზე. ძეგლი მთლიანობაში ასრულებს ორმაგ სამოქალაქო რიტუალურ და პროპაგანდისტულ ფუნქციას აუგუსტუსისა და მისი რეჟიმისთვის, რაც ამარტივებს ავტოკრატიისა და დინასტიური მემკვიდრეობის იდეების დანერგვას, რომლებიც შეიძლება არ იყოს მისაღები ტრადიციული რომაული კულტურისთვის.

აღმოჩენა და კონსერვაცია

მსოფლიო საკურთხევლის გეგმა (ჩრდილოეთი მარცხენა მხარესაა)

• 1568 წელს, პალაცო პერეტის ქვეშ, ლუცინაში (ცნობილია, როგორც პალაცო ფანო-ალმაგია), სან-ლორენცოს ეკლესიის გვერდით, „ვია დელ კორსოს“ მახლობლად, აღმოაჩინეს პირველი ნაწილობრივი ქანდაკებები, რომლებიც მოხვდა ვილა მედიჩის, ვატიკანის, უფიცისა და ლუვრის მუზეუმებში.

• 1859 წელს, იმავე ტერიტორიაზე, თეატრო ოლიმპიის ქვეშ, პერეტის სასახლის ნაწილში, ლუცინის ქუჩაზე, იტალიის პარლამენტის შენობის მახლობლად, აღმოაჩინეს დამატებითი ქანდაკებების ნაწილები, რომლებიც აღიარებულ იქნა, როგორც იმავე ძეგლის ნაწილი.

• 1903 წელს, ფრიდრიხ ფონ დუნის მიერ რელიეფების აღიარების შემდეგ, რომ ისინი ეკუთვნოდა საკურთხეველს (1879-81), რომელიც ცნობილია ავგუსტუსის მემუარებიდან, გაიგზავნა მოთხოვნა საზოგადოებრივი განათლების სამინისტროში, გათხრების გასაგრძელებლად. ეს მცდელობა წარმატებული გახდა ედოარდო ალმაგიას თანაგრძნობის წყალობით, რომელმაც არა მხოლოდ მისცა ნებართვა გათხრებისთვის, არამედ გააგრძელა ფინანსური მხარდაჭერა გათხრების ხარჯებისთვის; იმავე წლის ივლისში გაირკვა, რომ პირობები ძალიან რთული იყო და თეატრო ოლიმპიის სტაბილურობა შეიძლება დაზიანებულიყო; როდესაც ძეგლის დაახლოებით ნახევარი გამოიკვლიეს და აღმოაჩინეს 53 ნაწილი, გათხრები შეწყდა.
• 1909 წელს გადაწყდა, რომ ავგუსტუსის მაუსოლეუმის გარშემო მდებარე რამდენიმე შენობა უნდა დაშლილიყო, რათა მაუსოლეუმი კვლავ გამოჩენილიყო.
• 1918 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დასრულებისთანავე, პიემონტის არქეოლოგიისა და ხელოვნების საზოგადოების პრეზიდენტმა, ორესტე მატიროლომ, პირველად განაცხადა, რომ ყველა ნაწილი უნდა შეგროვებულიყო და შეერთებულიყო ეკლესიის აღსადგენად.
• 1932 წელს დაიწყო ავგუსტუსის მაუსოლეუმის გარშემო მდებარე შენობების დემონტაჟი, რომელიც გადაწყდა 1909 წელს, ერთად მრავალი სხვა დემონტაჟთან ერთად, რომელიც იმ წლებში ქალაქში მიმდინარეობდა.
• 1937 წლის თებერვალში იტალიის კაბინეტმა გადაწყვიტა, რომ ავგუსტუსის დაბადებიდან 2000 წლისთავის აღსანიშნავად, გათხრები უნდა განახლებულიყო თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით. 70 კუბური მეტრი ნიადაგი, რომელიც იმ დროისთვის ცნობილი იყო როგორც „კინო ნუოვო ოლიმპია“, გაყინეს და ეკლესია ამოიღეს.
• ნაწილები, მიუხედავად იმისა რომ არასრულად იყო, შეგროვდა და შეერთდა საკურთხევლის აღსადგენად; დროის უკმარისობის გამო (სამუშაოები უნდა დასრულებულიყო 1938 წლის 23 სექტემბრამდე), ხელმისაწვდომი ნაწილების რაოდენობისა და აღდგენისთვის ისტორიული წყაროების ნაკლებობის გამო (ძირითადად რამდენიმე ძველი რომაული მონეტა), რეკონსტრუქცია უნდა შემდგარიყო იტალიელი მხატვრის, ოდოარდო ფერეტის დახმარებით.

მსოფლიო საკურთხეველის მუზეუმი

ფაშისტური სტილის შენობა, რომელიც ეკლესიის გარშემო იყო აგებული და ადგილობრივად ცნობილია როგორც „ტეკა დელ მორპურგო“, დაიშალა 2006 წელს და შეიცვალა თანამედროვე სტილის მინისა და ფოლადის სტრუქტურით, რომელიც დააპროექტა არქიტექტორმა რიჩარდ მეიერმა. ახალი საფარველი შენობა, რომელსაც ახლა Ara Pacis მუზეუმი ეწოდება, ახლა იმავე ადგილზე დგას, სადაც მუსოლინის სტრუქტურა. ეს ახალი სტრუქტურა ბევრად უფრო დიდია, ვიდრე წინა და დაყოფილია რამდენიმე ოთახად და განყოფილებად, გარდა ძირითადი ოთახისა, რომელიც მოიცავს ეკლესიას.

„ნიუ იორკ ტაიმსის“ ნიკოლაი ურუსოფი ამ შენობას „თანამედროვე გამოხატულებას უწოდებს იმისა, რაც შეიძლება მოხდეს, როდესაც არქიტექტორი თავის სტილს თვითგაუმდიდრების გრძნობით ფეტიშიზირებს. აბსურდულად დიდი ზომის, უცხოა გარშემო მდებარე სიმკვრივისა და მდიდარი ტექსტურის ქალაქის შიშველ სილამაზესთან“.

ყოფილმა მერმა, ჯანი ალემანომ, 2008 წლის ივლისში კულტურის ქვე-მინისტრ ფრანჩესკო მარია ჯიროს მხარდაჭერით, გადაწყვიტა ახალი სტრუქტურის დაშლა. მოგვიანებით მან შეცვალა თავისი დამოკიდებულება შენობის მიმართ და დათანხმდა ბატონ მაიერს ცვლილებებზე, მათ შორის კედლის სიმაღლის მკვეთრ შემცირებაზე მუზეუმის გარეთ ღია სივრცესა და ტიბრის გასწვრივ მდებარე ხალხმრავალ გზას შორის. ქალაქი გეგმავს გააკეთოს ფართო სავალი გზა მდინარის გასწვრივ და გაიაროს გზა მის ქვეშ. „ეს გაუმჯობესებაა“, - ამბობს მაიერი და ამატებს, რომ „კედლის არსებობა დაკავშირებულია ტრანსპორტისა და ხმაურის პრობლემასთან. როდესაც ეს პრობლემები მოგვარდება, პიაცას მდინარემდე გახსნის იდეა კარგი იქნება“. მერის ოფისმა განაცხადა, რომ ალემანო ვარაუდობს, რომ პროექტი დასრულდებოდა 2013 წელს, მისი მოვალეობის ვადამდე.

რელიეფების გალერეა

• 
  მსოფლიო საკურთხეველი, რელიეფი, ლუვრი.
• 
  მსოფლიო საკურთხეველი, რელიეფი
• 
  მსოფლიო საკურთხეველი, რელიეფი
• 
  მსოფლიო საკურთხეველი, რელიეფი
• 
  მსოფლიო საკურთხეველი, რელიეფი

ლიტერატურა

• Conlin, Diane Atnally (1997). The Artists of the Ara Pacis: The Process of Hellenization in Roman Relief Sculpture (Studies in the History of Greece and Rome). University of North Carolina Press.
• Peter J. Holliday (December 1990), "Time, History, and Ritual on the Ara Pacis Augustae" The Art Bulletin 72.4. pp. 542-557. doi:10.2307/3045761.
• Rossini, Orietta (2006). Ara Pacis, Milan, Electa. ISBN 88-370-4379-1.
• Sebastiani, Alessandro (2023). Ancient Rome and the Modern Italian State. Ideological Placemaking, Archaeology, and Architecture 1870–1945, Cambridge, Cambridge University Press. ISBN 978-1009354103.

რესურსები ინტერნეტში

• Official web site of the Ara Pacis Museum of Rome, English version
• Comprehensive, high quality photo documentation of the Ara Pacis Augustae
• Samuel Ball Platner, A Topographical Dictionary of Ancient Rome: Ara Pacis
• Browser with high-quality images
• Several pages with photos of the sculpture
• "Roman Power and Roman Imperial Sculpture"
• "An Oracle of Modernism in Ancient Rome" by Nicolai Ouroussoff, The New York Times, September 25 2006
• Ara Pacis Bibliography annotated with links
• Moreno Maggi, A black and white photographic insight about Richard Meier's Ara Pacis in Rome
• Ara Pacis photos
• "Ara Pacis", Smarthistory essay by Dr. Jeffrey Becker.
• High-resolution 360° Panoramas and Images of Ara Pacis | Art Atlas
• Riferimenti diretti all'Ara Pacis Augustae nelle fonti letterarie e iconografiche antiche. Una galleria, in “La Rivista di Engramma” n. 58 giugno/agosto 2007 დაარქივებული 2017-07-08 საიტზე Wayback Machine.
• Simona Dolari, Riscoperta e fortuna dei rilievi dell'Ara Pacis nell'età della Rinascita, in “La Rivista di Engramma” n. 75 ottobre/novembre 200 დაარქივებული 2017-06-15 საიტზე Wayback Machine. 9
• Simona Dolari, Ara Pacis 1938. Storia di una anastilosi difficile, in “La Rivista di Engramma” n. 75 ottobre/novembre 2009 დაარქივებული 2017-06-15 საიტზე Wayback Machine.
• Castriota, David, The Ara Pacis Augustae and the Imagery of Abundance in Later Greek and Early Roman Imperial Art, Princeton University Press, 1995, Bryn Mawr Classical Review 95.09.05, reviewed by Jas Elsner.
• Lucentini, M. (31 December 2012). The Rome Guide: Step by Step through History's Greatest City. Interlink. ISBN 9781623710088.