მთიანი ყარაბაღის აზერბაიჯანული საზოგადოება

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

მთიანი ყარაბაღის აზერბაიჯანული საზოგადოება (აზერ. Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcması) — სოციალური კავშირი, რომელიც წარმოადგენს მთიან (ზემო) ყარაბაღის აზერბაიჯანულ საზოგადოებას, რომლებიც დევნილობაში იმყოფებიან 1994 წლის მაისიდან.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1979 წლის საბჭოთა აღწერის მონაცემებით, რომელიც მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის დაწყებამდე ჩატარებული ერთ-ერთი ბოლო აღწერის შედეგი იყო, ძირითადად, სომხებით დასახლებულ მთიანი ყარაბაღის ავტონომიურ ოლქში ცხოვრობდა 37 264 ეთნიკური აზერბაიჯანული (ან მთლიანი მოსახლეობის 23%). შუშის რაიონში აზერბაიჯანელები უმრავლესობას შეადგენდნენ, რაც მოსახლეობის 80% -ზე მეტი იყო, გარდა ამისა, დანარჩენ ოთხ რაიონში მოსახლეობის რაოდენობა 15% და 26% შორის მერყეობდა. ხანქენდის რეგიონალური დედაქალაქის მოსახლეობა შეადგენდა 11% ეთნიკურ აზერბაიჯანელს. [1]

1991 წელს დაწყებული კონფლიქტის აქტიურ ფაზაში გადასვლა, თავდასხმებისა და სამხედრო ოპერაციების გახშირების შემდეგ თითქმის ყველა აზერბაიჯანელი იძულებული გახდა დაეტოვებინა საკუთარი სახლები. დაფიქსირებულია სომეხი სამხედროების მიერ აზერბაიჯანელი მშვიდობიანი მოქალაქეების მიმართ ძალადობის შემთხვევები (მესანში), სამოქალაქო მსხვერპლთა შეტაკებისა და მათი სოფლების დაწვის შემთხვევები.[2]

ნიზამი ბაჰმანოვი, რომელიც დაინიშნა შუშას აღმასრულებელი ხელისუფლების უფროსად 1992 წლის 8 აპრილს, გახდა აზერბაიჯანული საზოგადოების პირველი არჩეული ლიდერი. [3] ვინაიდან შუშა მთიან ყარაბაღში ერთადერთი ქალაქი იყო, სადაც მოსახლეობის უმეტესს აზერბაიჯანელები შეადგენდნენ, მისი აღმასრულებელი ოფიცერი აირჩიეს ყარაბაღის მთელი აზერბაიჯანული საზოგადოების წარმომადგენლად. როდესაც აზერბაიჯანის, სომხეთის და მთიანი ყარაბაღის სომეხთა წარმომადგენლის მიერ დროებითი ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ ხელშეკრულება გაფორმდა, ბაჰმანოვი სავარაუდო იყო, რომ ხელმოწერას დაამატებდა დოკუმენტში. [4] ამის მიუხედავად, ეუთოს მინსკის ჯგუფის შუამავლები რეგულარულ შეხვედრებს მართავენ აზერბაიჯანულ საზოგადოებასთან, როგორც სამშვიდობო პროცესის ნაწილს.[5][6][7]

მთიანი ყარაბაღის სოციალური კავშირის აზერბაიჯანული საზოგადოების სტატუსი, რომლის თანადამფუძნებელია ნიზამი ბაჰმანოვი, აზერბაიჯანის პარლამენტის წევრი, ჰავვა მამედოვა და ელმან მამედოვი, ოფიციალურად დაადასტურა აზერბაიჯანის იუსტიციის სამინისტრომ 2006 წლის სექტემბერში.[8][9]

ბაჰმანოვი გარდაიცვალა 2008 წლის 13 სექტემბერს, თავის ოფისში შეხვედრის დროს.[10] მთიანი ყარაბაღის აზერბაიჯანული საზოგადოების ლიდერის ოფისი არავის დაუკავების 2009 წლის 27 თებერვლამდე, როდესაც ბაირამ საფაროვი დაინიშნა შუშას აღმასრულებელი ხელისუფლების უფროსად, შემდგომში შეითავსა მთიანი ყარაბაღის აზერბაიჯანული საზოგადოების ლიდერის თანამდებობა. [8][11] ორგანიზაციის სახელი მთიანი ყარაბაღის საზოგადოებრივი კავშირის აზერბაიჯანულ საზოგადოებაში შეიცვალა 2010 წლის 5 ივნისს.[8][9] 2018 წელს დიპლომატმ ტურალ განჯალიევმა, შუშის მკვიდრმა, შეცვალა საფაროვი და გახდა თემის ხელმძღვანელი.[12]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Population of Nagorno-Karabakh.
  2. ↑ Доклад правозащитного центра «Мемориал» о массовых нарушениях прав человека, связанных с занятием населенного пункта Ходжалы в ночь с 25 на 26 февраля 1992 г. вооруженными формированиями დაარქივებული 2019-07-09 საიტზე Wayback Machine. .
  3. ↑ „Nizami Bəhmənov iş otağında vəfat edib“ [Nizami Bahmanov died in office]. Ria Information Agency. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-10. ციტირების თარიღი: 2010-11-26.
  4. ↑ БИШКЕКСКИЙ ПРОТОКОЛ
  5. ↑ Сопредседатели МГ ОБСЕ встретились с представителями азербайджанской общины Карабаха.
  6. ↑ Сопредседатель МГ ОБСЕ: Без решения вопроса с беженцами невозможно достичь всестороннего урегулирования конфликта.
  7. ↑ Представители азербайджанской общины Нагорно-Карабахского региона АР об условиях установления мира в регионе.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Javid Turan. „DAĞLIQ QARABAĞIN AZƏRBAYCANLI İCMASI YENİDƏN TƏŞKİLATLANIR“ [Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh is being regrouped]. Yeni Musavat. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-10-07. ციტირების თარიღი: 2010-11-26.
  9. ↑ 9.0 9.1 „"DAĞLIQ QARABAĞ BÖLGƏSİNİN AZƏRBAYCANLI İCMASI" İCTİMAİ BİRLİYİNİN NİZAMNAMƏSİ“ [Charter of the Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh region]. Media Forum. 2009-06-08. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-07-17. ციტირების თარიღი: 2010-11-26.
  10. ↑ Mahbube Gasimbeyli (2008-09-13). „"Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcması"nın rəhbəri Nizami Bəhmənov vəfat edib“ [The leader of the Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh region passed away]. Azeri Press Agency. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-08-12. ციტირების თარიღი: 2010-11-26.
  11. ↑ Ilgar Rasul (2009-06-05). „Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcması özünə yeni rəhbər seçdi“ [The Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh elected its leader]. RFE/RL. ციტირების თარიღი: 2010-11-26.
  12. ↑ Azerbaijani Nagorno-Karabakh community receives new head – what does this mean for conflict negotiations?. 21 December 2018.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=მთიანი_ყარაბაღის_აზერბაიჯანული_საზოგადოება&oldid=4385923“-დან