მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი
| მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი | |
|---|---|
 | |
| დაიბადა | 24 ოქტომბერი, 1906 |
| დაბადების ადგილი | ვენა, ავსტრია |
| გარდაიცვალა | 10 ივნისი, 1996 (89 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | ლონდონი, დიდი ბრიტანეთი |
| მიმდინარეობა | ექსპრესიონიზმი |
| ჟანრი | ქალაქური პეიზაჟი, ნატურმორტი, პორტრეტი |
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი (ინგლ. Marie-Louise von Motesiczky ; დ. 1906 წლის 24 ოქტომბერი, ვენა, ავსტრია — გ. 1996 წლის10 ივნისი, ლონდონი, დიდი ბრიტანეთი)[1] — ავსტრიული წარმოშობის ბრიტანელი მხატვარი, მხატვარი, პორტრეტი, პეიზაჟისტი[1].
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი დაიბადა 1906 წელს ვენაში [1] არისტოკრატულ ოჯახში.[2]
მისი დედა ჰენრიეტ ფონ ლიბენი[2] ჰაბსბურგების დინასტიის მდიდარი და განათლებული ებრაელი ბანკირების ოჯახიდან იყო.[1] [2] ფონ ლიბენებს ჰქონდად ნახატების დიდი კოლექცია,[1] რომელთაგან ზოგიერთი გადასცეს ვენის ხელოვნების ისტორიის მუზეუმს.[2]
მისი მამა, ედმუნდ ფონ მოტესიცკი, იყო მოყვარული ვიოლონჩელისტი[1] და მგზნებარე მონადირე. [2] მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ ჰენრიეტა შვილებთან ერთად გადავიდა მშობლებთან ჰინტერბრულში (მომავალი მხატვარი მაშინ 3 წლის იყო).[1] [2]
მარია-ლუიზას ჰყავდა უფროსი ძმა, კარლი (დაიბადა 1904 წელს), რომელიც[2] მამასავით მოყვარული ვიოლონჩელისტი იყო.[3]
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი ბავშვობიდან გატაცებული იყო მხატვრობით, რის გამოც[2] 13 წლის ასაკში მიატოვა სკოლა[1], თუმცა ამ ნაბიჯს მომავალში დიდ შეცდომად მიიჩნევდა.[2][3] გოგონა სამხატვრო ხელოვნებას ვენის სამხატვრო სკოლაში ეუფლებოდა.[1]
1920 წელს მარი-ლუიზა ფონ მოტესიცკიმ გაიცნო გერმანელი მხატვარი მაქს ბეკმანი, რომელმაც ძლიერი და წარუშლელი შთაბეჭდილება მოახდინა მასზე, როგორც ადამიანმა, ასევე როგორც მხატვარმა.[2][3] ეს შეხვედრა იყო გარდამტეხი მომენტი მარია-ლუიზის ცხოვრებაში.[1] მაქს ბეკმანი მარია-ლუისის მეგობარი და მრჩეველი გახდა სიცოცხლის ბოლომდე.[2]
დედასთან ერთად მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი ბევრს მოგზაურობდა ევროპაში.[1] მოგზაურობის პარარელურად ესწრებოდა ხელოვნების გაკვეთილებს ჰააგაში, ფრანკფურტში, ბერლინსა და პარიზში. საფრანგეთში სწავლობდა მონპარნასზე მდებარე ფერწერის კერძო აკადემიაში.[2]
ლონდონში მარი-ლუიზამ გაიცნო ჩეხური წარმოშობის ავსტრიელი მხატვარი და მწერალი ოსკარ კოკოშკა (1886 წლის 1 მარტი — 1980 წლის 22 თებერვალი), რომელიც მათი ოჯახის მეგობარი გახდა.[1][2]
1938 წელს მარი-ლუიზამ დატოვა ავსტრია დედასთან ერთად, მას შემდეგ რაც ქვეყანა გერმანიის შემადგენლობაში შევიდა.[4] მარია-ლუიზის ძმამ ბარონ კარლ ფონ მოტესიკიმ უარი თქვა ავსტრიის დატოვებაზე და დარჩა ჰინტერბრულში.[2][3] ის იყო ავსტრიის თავისუფლების მოძრაობის[2] აქტიური წევრი, ეხმარებოდა ებრაელებს ქვეყნიდან გაქცევაში.[1]
1942 წელს ბარონი კარლ ფონ მოტესიცკი დააპატიმრეს დასმენის გამო, გაგზავნეს ოსვენციმში, სადაც ის მოკლეს 1943 წელს.[1][2]
1938 წელს მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი დედასთან ერთად ავსტრიიდან ნიდერლანდებში გაემგზავრა. 1939 წელს ჰააგაში გაიხსნა მისი პირველი მხატვრული გამოფენა.[1]
1939 წელს მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი დედასთან ერთად ინგლისში გადავიდა საცხოვრებლად[2]. ლონდონში ხანმოკლე ყოფნის შემდეგ[1] ისინი გადავიდნენ ამერშამში.[2] აქ მან გაიცნო ელიას კანეტი, რომელიც გახდა მარია-ლუიზას ახლო მეგობარი და კომპანიონი.[1][2] 1943 წელს მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი შეუერთდა მხატვართა საერთაშორისო ასოციაციას და დაიწყო გამოფენებში მონაწილეობა[2]. 1944 წელს მისი პირველი პერსონალური გამოფენა გაიმართა ლონდონში ჩეხოსლოვაკიის ინსტიტუტში. ამ გამოფენაზე ასევე წარმოდგენილი იყო ოსკარ კოკოშკა[2].
1948 წელს მარია-ლუიზა ფონ მოტესიკი გახდა ბრიტანეთის ქვეშევრდომი.[1]
1952 წლიდან 1960-იან წლებამდე გაიმართა მხატვრის 4 პერსონალური გამოფენა — ჰააგაში, ამსტერდამში, მიუნხენში, ლონდონში.[2]
1960-იანი წლების დასაწყისში მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკიმ იყიდა სახლი Chesterford Gardens Street-ზე, სადაც დედასთან ერთად ცხოვრობდა. მარია ლუიზამ დახატა დედის რამდენიმე პორტრეტი. ჰენრიეტა ფონ მოტესიკი გარდაიცვალა 1978 წელს 96 წლის ასაკში[2]. დედის გარდაცვალების შემდეგ მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი მარტო ცხოვრობდა[1].
1966 წელს ვენის სეცესიონმა მოაწყო მხატვრის პერსონალური გამოფენა ვენაში, ლინცში, ბრემენში, მიუნხენში. ეს იყო მხატვრის ნიჭის პირველი აღიარება სამშობლოში[2].
1985 წელს ლონდონში გამართულ პერსონალურ გამოფენაზე მარია-ლუიზა აღიარეს, როგორც XX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ავსტრიელი მხატვარი.[1][2] კრიტიკოსებმა და პრესამ მარი-ლუიზ ფონ მოტესიცკის გამოჩენილი ავსტრიელი მხატვარი უწოდეს.[2] 1994 წელს ვენაში მოეწყო მისი ნახატების გამოფენა.[1]
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი გარდაიცვალა 1996 წლის 10 ივნისს.[2][3] იგი დაკრძალეს საოჯახო საფლავში, ვენაში, დობლინგის სასაფლაოზე.
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკის 100 წლის იუბილეს აღსანიშნავად მოეწყო მოძრავი გამოფენა (ტეიტ ლივერპული, ჰირშის მუზეუმი ფრანკფურტი, ვენის მუზეუმი, საუთჰემპტონის სამხატვრო გალერეა), ხოლო ავსტრიის სამაუწყებლო კორპორაციამ მოამზადა ვრცელი სატელევიზიო პროგრამა.
2009 წელს მხატვრის სახელი ეწოდა ვენაში Motesiczkyweg-ს — ფლორიდსდორფი (21-ე ოლქი).[5]
შემოქმედება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკის ფუნჯს ეკუთვნის პორტრეტები, ავტოპორტრეტები, ნატურმორტები, პეიზაჟები და ალეგორიული ნახატები.[2][4] მხატვარმა დახატა მრავალი სურათი ფანტასტიკის და ზღაპრის ჟანრში, სადაც ბუნდოვან ფანტაზიებსა და რეალობას შორის ასახული იყო საკუთარი ბედი.[2] მარია-ლუიზა ფონ მოტესიცკი თავის ნამუშევრებში ძირითადად ხაზს უსვამდა ადამიანის ხასიათს.[1]
1926 წელს პარიზში მან დახატა ნახატი „პარიზელი მუშა“ და საკუთარი ავტოპორტრეტი სავარცხლით.[1]
მარია-ლუიზამ თავისი ნამუშევრები საჯაროდ გამოფინა 1933 წელს ჰაგენში, ხოლო 1939 წელს მოტესიცკის პირველი პერსონალური გამოფენა გაიმართა ამსტერდამში.[2]
1940 წლის ბოლოს დახატა ძმის, კარლის პორტრეტი შეყვარებულთან ერთად და ალეგორიული ნატურმორტი ვაშლებით.[1]
მხატვრის შემოქმედებაში განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს ავტოპორტრეტებს. მის ავტოპორტრეტებს შორის ინტერვალი 67 წელია. პირველი ავტოპორტრეტი 1926 წელს დახატა, ხოლო ბოლო — 1993-ში. [2]
ავტოპორტრეტები და დედის პორტრეტები გახდა მხატვრის ერთ-ერთი საუკეთესო ნამუშევარი[2].
მხატვრის ნამუშევრების უმეტესობა გამოფენილია გაერთიანებული სამეფოს, ირლანდიის, ავსტრიის, გერმანიის, ნიდერლანდების, შეერთებული შტატების საჯარო მუზეუმებში.[4]
გამოფენები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- 1939 - ჰააგაში[1]
- 1944 - ლონდონი (ჩეხოსლოვაკიის ინსტიტუტი)[2]
- 1952 - ჰააგა[2], ამსტერდამი [2]
- 1954 - მიუნხენი (სახელმწიფო სამხატვრო გალერეა)[2]
- 1960-იანი წლები - ლონდონი (სახვითი ხელოვნების გალერეა)[2]
- 1966 - ვენა, ლინცი, ბრემენი, მიუნხენი[2]
- 1985 - ლონდონი (გოეთეს ინსტიტუტი)[2][6]
- 1994 - ვენა (ბელვედერის გალერეა)[1][2] [6]
- 2006 - ლივერპული[6]
- 2007 - ფრანკფურტი, ვენა, პასაუ, საუთჰემპტონი[6]
- 2010 წელი - ვენა, ნიუ-იორკი[6]
- 2011 წელი - ვენა[6]
- 2012 - ლონდონი, ბაზელი[6]
- 2013 - ნიუ-იორკი[6]
- 2014 წელი - ნიუ-იორკი[6]
- 2015 - ვენა, ბრეგენცი[6]
- 2016 - ლინცი[6]
- 2017 - ვენა, ლონდონი[6]
- 2018 - ვენა, როტერდამი, ლონდონი, ბრიუსელი, ვენა, ლონდონი[6]
- 2019 - ლონდონი, ვენა[6]
- 2020 - ლონდონი[6]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- M.-L. von Motesiczky, Ausstellungskatalog, Wien 1994[7]
- СS. Plakholm-Forsthuber, Künstlerinnen in Österreich 1897-1938, 1994[7]
- K. Schröder, Neue Sachlichkeit, Österreich 1918-38, Ausstellungskatalog, Wien 1995[7]
- Jeremy Adler, Birgit Sander (Hrsg.): Marie-Louise von Motesiczky (1906–1996). Prestel, München 2006[8]
- Elias Canetti, Marie-Louise von Motesiczky: Liebhaber ohne Adresse – Briefwechsel 1942–1992 (herausgegeben von Ines Schlenker und Kristian Wachinger), Hanser, München 2011[9]
- Evi Fuks u. a. (Hrsg.): Die Lieben. 150 Jahre Geschichte einer Wiener Familie. Böhlau-Verlag, Wien 2005[10]
- Jill Lloyd: The Undiscovered Expressionist. A Life of Marie-Louise Von Motesiczky. Yale University Press, New Haven, Conn. 2006[11]
- Eva Michel: Marie-Louise von Motesiczky (1906–1996). Eine österreichische Schülerin von Max Beckmann. Universität Wien 2003[8]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21 1.22 1.23 1.24 1.25 Obituary: Marie-Louise von Motesiczky | The Independent | The Independent
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 2.25 2.26 2.27 2.28 2.29 2.30 2.31 2.32 2.33 2.34 2.35 2.36 2.37 2.38 2.39 КОЛЛЕКЦИЯ АВТОПОРТРЕТОВ (ЧАСТЬ 71 - МАРИЯ-ЛУИЗА ФОН МОТЕСИЦКИ. НЕИЗВЕСТНАЯ ЭКСПРЕССИОНИСТКА АВСТРИИ или 70 ЛЕТ ТВОРЧЕСТВА.). Обсуждение на LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников შეცდომა ციტირებაში Invalid
<ref>tag; name "autogenerator2" defined multiple times with different content; $2 - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Biography | Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Home | Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust
- ↑ Motesiczkyweg – Wien Geschichte Wiki
- ↑ 6.00 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 | Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Motesiczky, Marie-Louise - AEIOU -sterreich-Lexikon im Austria-Forum
- ↑ 8.0 8.1 Marie-Louise Von Motesiczky: The Painter / Die Malerin by Jeremy Adler | Goodreads
- ↑ ARTK_LPR_9783446237353_0001.pdf
- ↑ Die Liebens: 150 Jahre Geschichte Einer Wiener Familie by Evi Fuks | Goodreads
- ↑ The Undiscovered Expressionist: A Life of Marie-Louise Von Motesiczky by Jill Lloyd | Goodreads