მალთაყვის ბრძოლა 1809 — რუსეთ-ოსმალეთის ომის ნაწილი, რუს-ქართველთა ლაშქრის ბრძოლა ფოთის ციხის ასაღებად. რუსეთის სარდლობა დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა ფოთის ოსმალთაგან განთავისუფლებას და ყველა ხერხით ცდილობდა ამის მიღწევას. ფოთის ციხის კომენდანტთან წარუმატებელი მოლაპარაკების შემდეგ რუსეთის სარდლობამ ციხის ძალით აღება გადაწყვიტა. 12 აგვისტოს რუსეთის ჯარი სამეგრელოსა და აფხაზეთის სამთავროების ლაშქართან ერთად ფოთისაკენ დაიძრა. ჯარის ერთი ნაწილი მდინარე რიონის მარცხენა მხარეს გადავიდა და ციხიდან დაახლოებით 3 კმ-ზე დადგა. ნაწილი მდინარის ქვემო წელზე დაეშვა. მდინარის მარჯვენა მხარეს ქვემეხები დადგეს. 13 აგვისტოს, არტილერიის ცეცხლის შემდეგ ოსმალებმა გამაგრებული ადგილი დატოვეს და ციხეს მიაშურეს. მათი გარნიზონი 3 მხრიდან იქნა გარშემორტყმული. არტილერიის ცეცხლმა მტერს მნიშვნელოვანი ზარალი მიაყენა, მაგრამ შეტევა შეყოვნდა საომარი მასალის სიმცირის გამო. ოქტომბრის II ნახევარში თურქთა გარნიზონის დასახმარებლად ფოთს მიუახლოვდა ტრაპიზონის სერასკირი 9-ათასიანი ჯარისკაცით. რუსეთის სარდლობამ მოახერხა მამია V გურიელის თავის მხარეზე გადაბირება. გურიის სამთავროს ლაშქარმა ვახტანგ ერისთავისა და სიმონ გუგუნავას მეთაურობით გრიგოლეთიდან მოულოდნელად შეუტია მტერს და სასტიკად დაამარცხა.[1] ოსმალები ზღვით გაქცევას შეეცადნენ. ბევრი წყალში დაიხრჩო, ნაწილი ტყესა და ჭაობში გაიფანტა. ოსმალებმა 1500 კაცი დაკარგეს, 280-მდე ტყვედ ჩავარდა. 2 ნოემბერს არტილერიის ცეცხლის საფარით სამეგრელოსა და აფხაზეთის ლაშქრის ნაწილები მდინარე მალთაყვისაკენ დაიძრნენ. ფოთის გარნიზონი იძულებული გახდა დაეტოვებინა ციხე, რომელსაც 15 ნოემბერს დაეუფლა გენერალი დიმიტრი ორბელიანი მეგრელ-აფხაზთა რაზმებით.[1] 1812 წლის ბუქარესტის ზავით რუსეთმა ფოთი ისევ ოსმალეთის დაუთმო.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}