მაიას ცივილიზაციის სამზარეულო
ძველი მაიას ცივილიზაციის სამზარეულო მრავალფეროვანი და ფართო იყო. სხვადასხვა სახის რესურსების მომხმარებელი, მათ შორის საზღვაო, ფლორისა და ფაუნის. საკვები მიღებული ან წარმოებული იყო ისეთი სტრატეგიების საშუალებით როგორიცაა ნადირობა, საკვების მოპოვებისა და ფართომასშტაბიანი სასოფლო-სამეურნეო წარმოების ხარჯზე. მცენარის მოშინაურება კონცენტრირებული იყო რამდენიმე ძირითად საკვებზე, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანი სიმინდი იყო. [1]
უძველესი მაიას ცივილიზაციის საკვების დიდი ნაწილი მოჰყავდათ სოფლის მეურნეობის მინდვრებსა და ტყის ბაღებში, რომლებიც ცნობილია როგორც კოტ კოტი . [2] სისტემამ თავისი სახელი მიიღო ქვების დაბალი კედლისგან, რაც დამახასიათებლად გარს აკრავს ბაღებს.
მაიას ცივილიზაციამ მიიღო მრავალი ადაპტაციური ტექნიკა, რომლებიც საჭიროების შემთხვევაში საშუალებას მისცემდა მიწა გაეწმინდათ და ნიადაგში ხელახლა შეეყვანათ საკვები ნივთიერებები. მათ შორის იყო გადავლის და დაწვის ტექნიკა, რომელიც წმენდდა ნიადაგს და შესაძლებელს ხდიდა ტერიტორია თავიდან განაყოფიერებულიყო.
ეთნოისტორიული და პალეოეთნობოტანიკური მტკიცებულებები მცენარეთა შესახებ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პალეოეთნობოტანიკური კვლევები მოიცავს მიკრო და მაკრო მცენარეთა ნარჩენების გამოკვლევას არქეოლოგიური კონტექსტიდან აღებული ნიადაგის გაზომილ ერთეულებში. [3] მაკრო ნარჩენები გამოიყოფა ნიადაგისგან ფლოტაციის პროცესის საშუალებით, ხოლო მიკრო ნარჩენები ქიმიურად მიიღება ფლოტაციის ნიმუშებიდან. [4] მაკეის რეგიონში ყველაზე ადრეული არქეოლოგიური მცენარეა კუელოდან, ბელიზიდან და წინაკლასიკური უბნებიდან. მცენარეთა უმეტესობა რჩება პრეკლასიკურ-პოსტკლასიკურ კატეგორიაში და საშუალებას აძლევს მკვლევარებს განიხილონ საარსებო ნივთიერებები, რომლებიც გვხვდება შინაური და ველური / ნაწილობრივ კულტივირებული მცენარეების გარშემო. კლასიკური პერიოდის ინფორმაცია, რომელიც მაიას ცივილიზაციის ყველაზე ფართოდ შესწავლილი პერიოდია, მოდის შემდეგი ადგილებიდან: კობა, სერენი, დოს პილასი, ველური ლერწმის კაი, კოპანი, ტიკალი და რიო აზული. ადგილების ეს დიაპაზონი ასევე საშუალებას გვაძლევს გავეცნოთ რეგიონალურ განსხვავებებს, რომლებიც ეფუძნება გარემოსა და ადგილობრივ რესურსებს, მაგალითად, წყლის და ზღვის ცხოვრებას. [5]
უძველესი მაიას ცივილიზაციის დიეტა ფოკუსირებული იყო ოთხ შინაურ კულტურაზე (ძირითადი კულტურები): სიმინდი, გოგრა, ლობიო (ჩვეულებრივ Phaseolus vulgaris) და ჩილი წიწაკა. ჩრდილოეთ ამერიკაში პირველ სამ ჯიშს ჩვეულებრივ უწოდებენ "სამ დას", რომლებიც რაციონში შეყვანისას ერთმანეთს ავსებენ აუცილებელი საკვები ნივთიერებებით. [6] სამიდან სიმინდი იყო ძველი მაიას დიეტის ძირითადი კომპონენტი და განსაკუთრებით ფიგურირებდა მაიას მითოლოგიასა და იდეოლოგიაში. არქეოლოგიური მონაცემების თანახმად, Chapalote-Nal-Tel იყო დომინანტი სახეობა; თუმცა, სავარაუდოდ, სხვებიც იყო გამოყენებული. [7] სიმინდს იყენებდნენ და მიირთმევდნენ სხვადასხვა გზით, მაგრამ მას ყოველთვის ნიქსტამალიზებდნენ . Nixtamalization (ტერმინი, რომელიც გამომდინარეობს ნაუატლური სიტყვა პროცესიდან) არის პროცედურა, როდესაც სიმინდი გაჟღენთილია სითხით და მზადდება ტუტე ხსნარში. ეს ათავისუფლებს ნიკოტინმჟავას, B ჯგუფის აუცილებელ ვიტამინს (ვიტამინი B 3 ), რომელიც ხელს უშლის პელაგრას განვითარებას და ამცირებს პროტეინის დეფიციტის შემთხვევებს.
მაიას ცივილიზაციის ტომები სიმინდთან და ლობიოსთან ერთად, როგორც შინაურ, ასევე გარეულ, გოგრას იყენებდნენ, რაც ნათლად ჩანს ხოია დე სერენის, სალვადორის ნაშთებზე . [8]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Benz, B.F. (1986). Taxonomy and Evolution of Mexican Maize (doctoral dissertation). University of Wisconsin, Madison.
- Coe, Sophie D. (1994) America's first cuisines ISBN 0-292-71159-X
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Maya Food & Agriculture. ციტირების თარიღი: 2019-12-13.
- ↑ (2000) The Ancient Civilizations of Mesoamerica, გვ. 127. ISBN 9780631211167.
- ↑ Lentz, David. „Plant Resources of the Ancient Maya: The Paleoethnobotanical Evidence“. The University of Utah Press. დამოწმება journal საჭიროებს
|journal=-ს (დახმარება) - ↑ Pearsall, D.M. (1989). Paleoethnobotany: A Handbook of Procedures. San Diego: Academic Press.
- ↑ McKillop, Heather. „Ancient Maya tree cropping, a viable subsistence adaptation for the island Maya“. დამოწმება journal საჭიროებს
|journal=-ს (დახმარება) - ↑ Mt. Pleasant, Jane (2006). "The science behind the Three Sisters mound system: An agronomic assessment of an indigenous agricultural system in the northeast". In John E. Staller, Robert H. Tykot, and Bruce F. Benz. Histories of maize: multidisciplinary approaches to the prehistory, linguistics, biogeography, domestication, and evolution of maize. Amsterdam. pp. 529–537.
- ↑ Benz, B.F. (1986). Taxonomy and Evolution of Mexican Maize. University of Wisconsin, Madison.
- ↑ Sheets, Pason (1994). „Tropical Time Capsule“. Archaeology.