ლუნარ ორბიტერ 1
| ლუნარ ორბიტერ 1 | |
|---|---|
.jpg) „ლუნარ ორბიტერ 1“ | |
| ოპერატორი |
 NASA |
| NSSDC ID | 1966-073A |
| SCN | 2394 |
| საიტი | science.nasa.gov |
| მისიის ხანგრძლივობა | 2 თვე, 19 დღე |
| ტექნიკური მახასიათებლები | |
| მწარმოებელი | ბოინგი |
| ასაფრენი მასა | 386.9 კგ[1] |
| ზომები | 3.72×1.65×1.5 მ |
| სიმძლავრე | 375 ვატი[2] |
| მისიის დაწყება | |
| გაშვების თარიღი | 10 აგვისტო, 1966, 19:31 UTC[3] |
| სასტარტო მოედანი | კანავერალის კონცხის სასტარტო მოედანი LC-13 |
| რაკეტა-მატარებელი | ატლას SLV-3 აჯენა-D |
| მისიის დასრულება | |
| ჩამოვარდა | 29 ოქტომბერი, 1966, 13:29:06 UTC |
| დაცემის კოორდინატები | 6°21′N 160°43′E / 6.35° ჩ. გ. 160.72° ა. გ. |
„ლუნარ ორბიტერ 1“ (ინგლ. Lunar Orbiter 1) — NASA-ს ავტომატური უპილოტო კოსმოსური აპარატი, რომელიც შეიქმნა „ლუნარ ორბიტერის“ პროგრამის ფარგლებში, გაშვებული იქნა 1966 წელს მთვარის ზედაპირის რუქების შედგენის მიზნით. მოწყობილობა, რომელმაც წარმატებით შეასრულა თავისი მიზნები, გახდა მთვარის პირველი ამერიკული ხელოვნური თანამგზავრი[4] (მთვარის პირველი ხელოვნური თანამგზავრი იყო ლუნა-10, რომელიც გაშვებულ იქნა 1966 წლის 3 აპრილს[5]). პირველი სამი ლუნარ ორბიტერის კოსმოსური აპარატებიდან მიღებული მონაცემები შემდგომში გამოყენებული იქნა აპოლოს პილოტირებული კოსმოსური ხომალდის უსაფრთხო დაშვების ადგილების დასადგენად.[6].
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1961 წლის 20 იანვარს აშშ-ს პრეზიდენტის ჯონ კენედის ცნობილი საინაუგურაციო გამოსვლის შემდეგ,[7][8] შეერთებულმა შტატებმა დაიწყო მზადება პილოტირებული ფრენისთვის მთვარეზე. აპოლოს პროგრამის წარმატებით განსახორციელებლად საჭირო იყო დამატებითი კვლევა და სატესტო ფრენები მთვარეზე. პირველი ასეთი დამხმარე სპეციალიზებული პროგრამა იყო „რეინჯერი“, რომლის მოწყობილობები, „ლუნას“ სერიის პირველი საბჭოთა კოსმოსური ხომალდის ანალოგიით, გაიგზავნა დედამიწის ბუნებრივ თანამგზავრზე, გადაიღო ფოტოები მიახლოების ეტაპზე და შემდეგ დაეჯახა მთვარეს.[9]
რეინჯერის პირველი ხუთი გაშვება წარუმატებელი იყო სხვადასხვა მიზეზის გამო[9] და მთვარის ორბიტერის პროგრამა დაიწყო 1964 წლის დასაწყისში.[10] მოწყობილობების წარმოების კონკურენტული კონტრაქტი მოიგო „ბოინგმა“.[4]
პირველი მოწყობილობის, „ლუნარ ორბიტერ 1“-ის მთავარი ამოცანა იყო მთვარის ზედაპირის რუკაზე პილოტირებული კოსმოსური ხომალდის აპოლოს დაშვების ადგილის დადგენა. გარდა ამისა, კოსმოსური ხომალდის ამოცანები მოიცავდა მიკრომეტეორიტების იდენტიფიცირებას ცისმთვარის გარემოში, გზაზე და მთვარის მახლობლად რადიაციული სიტუაციის შესწავლას და თანამგზავრის გრავიტაციული ველისა და ფიზიკური თვისებების შესწავლას.[11]
ფრენის ქრონოლოგია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]„ლუნარ ორბიტერ 1“ გაშვებული იქნა 1966 წლის 10 აგვისტოს კანავერალის კონცხის კოსმოსური ძალების სადგურის სასტარტო მოედანი LC-13-დან. კოსმოსური ხომალდი წარმატებით შევიდა პარკირების ორბიტაზე. ოთხი დღის შემდეგ, 14 აგვისტოს, „ლუნარ ორბიტერ 1“ გაყვანილ იქნა მთვარის ორბიტაზე და დაიწყო მისი მისიის პროგრამის შესრულება. 1966 წლის 29 ოქტომბერს მისიის წარმატებით შესრულების შემდეგ განახორციელა ხისტი დაშვება შესასწავლ ობიექტზე.[12].
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ (2018) Beyond Earth: A Chronicle of Deep Space Exploration, 1958–2016, second, NASA. ISBN 978-1-626-83043-1.
- ↑ Lunar Orbiter 1. NASA. ციტირების თარიღი: 18 August 2024
- ↑ Lunar Orbiter I: Extended Mission Spacecraft Subsystem Performance. NASA (September 1967).
- ↑ 4.0 4.1 Lunar Orbiter Spacecraft. Boeing. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-09-07. ციტირების თარიღი: 2011-12-27.
- ↑ Грингауз К. И. и др. Результаты экспериментов по обнаружению лунной ионосферы, проведенных на первом искусственном спутнике Луны // Докл. АН СССР. — 1966. — Т. 170, вып. 6. — С. 1306—1309.
- ↑ Lunar Orbiter (1966 - 1967). NASA. ციტირების თარიღი: 2011-12-27.
- ↑ Kennedy, John F.«Special Message to the Congress on Urgent National Needs» დაარქივებული 2015-11-17 საიტზე Wayback Machine. . jfklibrary.org, May 25, 1961.
- ↑ Murray and Cox, Apollo, pp. 16—17.
- ↑ 9.0 9.1 Ranger (1961 - 1965). NASA. ციტირების თარიღი: 2011-12-27.
- ↑ The Lunar Orbiter Program. Lunar and Planetary Institute. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-09-07. ციტირების თარიღი: 2011-12-27.
- ↑ Lunar Orbiter 1 Experiments and Data at NSSDC. NASA. ციტირების თარიღი: 2011-12-27.
- ↑ Lunar Orbiter I: Extended Mission Spacecraft Subsystem Performance, NASA, p. 37, http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19670026411_1967026411.pdf. წაკითხვის თარიღი: 2011-12-27 Источник. ციტირების თარიღი: 2011-12-27