ლუბიცა მარიჩი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ლუბიცა მარიჩი

ლუბიცა მარიჩი, სერბული საფოსტო მარკა, 2009
დაბადების თარიღი 18 მარტი, 1909
კრაგუევაცი, სერბეთის სამეფო
გარდაცვალების თარიღი 17 სექტემბერი, 2003 (94 წლის)
ბელგრადი, სერბია და მონტენეგრო
საქმიანობა კომპოზიტორი

ლუბიცა მარიჩი (დ. 18 მარტი , 1909 — გ. 17 სექტემბერი, 2003 ) — კომპოზიტორი იუგოსლავიიდან, იოსიპ შტოლცერ-სლავენსკის მოსწავლე, რომელიც შთაგონებული იყო ბიზანტიური მართლმადიდებლური საეკლესიო მუსიკით . იყო ბელგრადის მუსიკის ფაკულტეტის პროფესორი და სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრი. ლუბიცა მარიჩი ითვლება მეოცე საუკუნის ყველაზე ორიგინალურ სერბ კომპოზიტორად და მუსიკალურად ყველაზე გავლენიან კომპოზიტორად. [1]

ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიბადა კრაგუევაცში, სერბეთი, მამა პავლესა და დედა კატარინა ჯორჯევიჩის ოჯახში, ვოევოდა ჩოლაკ-ანტა სიმეონოვიჩის, სერბეთის პირველი აჯანყების ერთ-ერთი ლიდერის შთამომავალი. [2] ლუბიცამ დიდი მხატვრული და ინტელექტუალური მოგზაურობა გაიარა სერბული მუსიკის წინსვლის ხელშეწყობის მიზნით. იგი იყო პირველი სერბი, რომელმაც მიიღო დიპლომი კომპოზიციისათვის 1929 წელს. პრაღის სახელმწიფო კონსერვატორიაში სწავლობდა ასპირანტურაში ჯოზეფ სუკის ხელმძღვანელობით. სტუდენტობის დროს მან დაიმსახურა მოწონება ამსტერდამის, სტრასბურგის და პრაღის ფესტივალებზე.

მას აღწერდნენ, როგორც გენიალურად ნიჭიერ ქალს და მის მუსიკალურ განვითარებას შეუწყო ხელი თანამედროვე მუსიკის დიდმა მხარდამჭერმა, ჰერმან შერჩენმა. მის მუსიკას ასრულებდნენ ყველაზე მნიშვნელოვანი კამერული ანსამბლები და ორკესტრები. ალოის ჰაბამ მას შესთავაზა ასოცირებული პროფესორის თანამდებობა პრაღის სახელმწიფო კონსერვატორიის მუსიკის დეპარტამენტში. მეორე მსოფლიო ომმა შეაფერხა მისი საერთაშორისო კარიერა, ამიტომ მან თავისი ცხოვრების უმეტესი ნაწილი გაატარა ბელგრადში, სადაც ქმნიდა ნაწარმოებებს . იგი ასევე იყო დაკავებული ვიზუალური ხელოვნებით, წერდა ფილოსოფიურ პოეზიას, მუშაობდა ბელგრადის მუსიკალური აკადემიის პროფესორად და სერბეთის ხელოვნებისა და მეცნიერებათა აკადემიის წევრად.

ლუბიცა მარიჩი იყო პირველი კომპოზიტორი, რომელმაც ბიზანტიური საეკლესიო მუსიკა გამოიყენა არალიტურგიულ კომპოზიციებში. მან შეასრულა შუა საუკუნეების მუსიკა მე-20 საუკუნის მუსიკის ავანგარდულ გამოცდილებასთან შერწყმით თავის შემოქმედებაში, შექმნა ნაწარმოებები ფილოსოფიური ტექსტებით. მისმა მუსიკამ გამოაცხადა პოსტმოდერნიზმისა და მინიმალიზმის დასაწყისი და იგი განიხილება როგორც არვო პერტისა და ჯონ ტავენერის წინამორბედი.

სიცოცხლის ბოლოს ლუბიცა მარიჩის მუსიკა კვლავ ენთუზიაზმით მიიღეს დიდ ევროპულ მუსიკალურ ცენტრებში, ნიდერლანდებში, გერმანიასა და დიდ ბრიტანეთში . ამსტერდამში გამოიცა დისკი მისი კამერული მუსიკით. ფონდმა KölnMusik-მა შეუკვეთა მისი ახალი კომპოზიცია და გამომცემლობა Furore Verlag-მა კასელიდან გამოუშვა მისი ყველა კომპოზიცია. დისკი მისი ყველაზე წარმომადგენლობითი კომპოზიციებით გამოსცა Chandos- მა. ლუბიცა მარიჩი მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ერთ-ერთ ყველაზე ორიგინალურ შემოქმედად ითვლება.

მემკვიდრეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლუბიცა მარიჩის საფლავი ბელგრადში

2009 წელს სერბეთის რესპუბლიკის მუდმივმა დელეგაციამ იუნესკოში მოითხოვა, რომ იუნესკო ასოცირდეს ლუბიცა მარიჩის დაბადებიდან 100 წლისთავთან. [3]

„ლუბიცა მარიჩმა გამოიყენა თანამედროვე მუსიკის მთელი არსენალი მაღალი მიზნის მისაღწევად. სულის სიღრმიდან ლაპარაკობს მკაფიო და შთამბეჭდავი ენით...“ – ასე ახასიათებს დიმიტრი შოსტაკოვიჩი ლუბიცა მარიჩის მუსიკას. მისი მუსიკა და ორიგინალურობა შეაქო მე-20 საუკუნის ისეთმა დიდმა მხატვრებმა, როგორებიც არიან ბარტოკი, ლუტოსლავსკი, ჰაბა, ნიკოლას სლონიმსკი, ჰერმან შრეჩენი და მარიუს ფლოტუისი. ყველა მათგანს მიაჩნია, რომ ლუბიცა მარიჩის კომპოზიციები მე-20 საუკუნის უდიდესი მუსიკალური შემოქმედებაა.

იგი გარდაიცვალა 2003 წლის 17 სექტემბერს.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. Ljubica - first lady conductor with a toothpick“. Novosti. 25 November 2015. ციტირების თარიღი: 23 October 2017.
  2. I walk for my freedom sr (2010-04-10).
  3. UNESCO. Executive Board, 176th, 2007.