კუცაი
კუცაი — გარე მთა კავკასიაში, სტავროპოლის რაიონის პეტროვსკის რაიონში. ის კალაუსკის სიმაღლეების ნაწილია.
გეოგრაფიული აღწერილობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუცაის მთა წარმოადგენს კალაუსკის მარჯვენა სანაპიროს ციხესიმაგრეს, რომელიც ჩამოყალიბდა ნეოგენური ქვიშაქვების და კირქვების ფენებით, თიხის ფენებით დაფარულ ფხვიერ მსუბუქ ქვიშებზე და ჩამოყალიბებულია ეროზიის პროცესებით.
მთა გადაჭიმულია ჩრდილო-დასავლეთის მიმართულებით 3 კილომეტრზე. მთის ბრტყელი მწვერვალის სიგანე საშუალოდ 2 კილომეტრია და სამხრეთში საგრძნობლად იზრდება. კუცაის მთის კალთები ციცაბოდ ეშვება სამხრეთ – დასავლეთით, მდინარე კალაუსის ხეობისა და მარილის ტბისკენ და ჩრდილო–აღმოსავლეთით.
XIX საუკუნეში, სოფელ პეტროვსკოეს აქტიური განვითარებით, მთის ჩრდილოეთ ნაწილში მდებარეობდა ქვის კარიერები. ქვიშაქვები და კირქვები გამოაშკარავდა და სარმატული წვრილმარცვლოვანი ქვიშები ამოიფრქვა. ამ რეგიონში გაბატონებული აღმოსავლეთის მშრალი ქარები ქვიშას მოძრაობაში აყენებს და ამ ტერიტორიისთვის უჩვეულო ქვიშიან უდაბნოს ქმნის.
კუცაის მთის აბსოლუტური სიმაღლე 302 მეტრია. კარგ, ნათელ დღეს, მთაზე იშლება ხედი მთავარი კავკასიონის ქედზე და იალბუსზე.
დასახელება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სტავროპოლელი ეთნოგრაფის გააზოვის თანახმად, მთის სახელი მიენიჭა 1750-იან წლებში ქალაქის ერთ-ერთი პირველი მკვიდრის - მოღვაწის კუცეგოს (კუცაგო) პატივსაცემად, რომელიც მთაზე მდებარე ქოხში ცხოვრობდა.
ფლორა და ფაუნა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფლორა და ფაუნა არ განსხვავდება პრიალაუსკის დანარჩენი სიმაღლისგან. მთაზე ცხოვრობს კურდღელი, თხუნელა და ზღარბი. სამოქალაქო ომის დაწყებამდე მუხის ხეები ჭარბობდა. მთის მწვერვალზე მდებარე პატარა უდაბნოში იზრდება წითელი ღეროვანი ბუჩქი - შელიუგა.
გეოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთის რამდენიმე ადგილას ასევე არის მსხვილმარცვლოვანი ქვიშები, რომლებშიც შეგიძლიათ ნახოთ უძველესი ცხოველების ნაშთები - დელფინების, მარტორქების, პატარა მღრღნელებისა და ზუთხების ძვლები. ალბათ წარსულში იყო ძველი სარმატიული ზღვის არაღრმა ყურე.
კვანძები გვხვდება მთის ჩრდილოეთ ქვიშიან ნაწილში ცალკეულ ნაკრებში და გადაჭიმულია ჩრდილო–აღმოსავლეთით, როგორც ცალკეული ფენა 1,5 კილომეტრი სიგრძის.
მთა ძირითადად ქვიშისგან შედგება. მთის კალთები ტყითაა დაფარული. ზედა ნაწილში ქვიშიანი უდაბნოა, პრაქტიკულად მცენარეულობას მოკლებულია. მთაზე განთავსებულია სატელევიზიო კოშკი, სამხედრო ნაწილი, ასევე მობილური ოპერატორების სამი ანძა.
ბოლო პერიოდში, არაერთხელ გამოითქვა წინადადება მთაზე კუცაის ქვიშის პარკის შექმნის შესახებ, როგორც ერთიანი ბუნების დაცული ზონისა.