შინაარსზე გადასვლა

კომინოტო

სტატიის შეუმოწმებელი ვერსია
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
კომინოტო
მშობ. სახელი: Kemmunett
მეტსახელი: კომინეტო

კომინოტო, გადაღებული კომინოს კუნძულიდან
გეოგრაფია
მდებარეობა კომინოს სიახლოვეს, გოცოსა და მალტას შორის, სიცილიას სამხრეთით, ხმელთაშუა ზღვა
კოორდინატები 36°00′49″ ჩ. გ. 14°19′11″ ა. გ. / 36.01361° ჩ. გ. 14.319972° ა. გ. / 36.01361; 14.319972კოორდინატები: 36°00′49″ ჩ. გ. 14°19′11″ ა. გ. / 36.01361° ჩ. გ. 14.319972° ა. გ. / 36.01361; 14.319972
კუნძულთა რაოდენობა 1
მთავარი კუნძული კომინოტო
ფართობი 0.25 კმ² (მალტის უკაცრიელი კუნძულები)
სიგრძე 0.396 კმ
სიგანე 0.475 კმ
სანაპიროს სიგრძე 1.72 კმ
უმაღლესი წერტილი 13.4 მ
არ აქვს სახელწოდება
მალტა
მალტა
რეგიონი გოცო
ადგილობრივი საბჭო ღაჯერასელემი
დედაქალაქი ვალეტა
უდიდესი ქალაქი ბირკირკარა (მოს. 23,000 (დაახლოებით))
პრეზიდენტი მირიან დელა კროჩე
დემოგრაფია
მოსახლეობა 0 (2024)
სიმჭიდროვე 0 /კმ²
ეთნიკური ჯგუფები არ არსებობს მუდმივი მოსახლეობა
დაცული ტერიტორია, ნატურა 2000

კომინოტო (მალტ. Kemmunett), ზოგჯერ მოხსენიებულია როგორც კომინეტო, არის უკაცრიელი ხმელთაშუა ზღვის კუნძული, რომელიც მდებარეობს გოცოს ჩრდილო სანაპიროსთან, მალტის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე. იგი ეკუთვნის მალტის არქიპელაგს და განლაგებულია კომინოს სიახლოვეს, რომლის სახელიც ასევე უკავშირდება მის დასახელებას. ფართობით შეადგენს დაახლოებით 0.25 kiloკვადრატული მეტრი (2,690,977.60 ფუტი²), რაც მას მალტის უდიდეს უკაცრიელ კუნძულად აქცევს.

კომინოტო გეოგრაფიულად წარმოადგენს ქიმიან, კლდოვან კუნძულს, რომლის სანაპირო ხაზს მრავალი ბუნებრივი გამოქვაბული და ღრმული ამშვენებს. იგი ქმნის მნიშვნელოვან ნაწილს დვეირას ბუნებრივ კომპლექსსა და მალტის არქიპელაგის ეკოლოგიურ სისტემაში. კუნძული დაფარულია დაბალი ბუჩქნარითა და ხმელთაშუაზღვის ტიპური მცენარეულობით. კლდოვან ზედაპირზე გაშენებული მიკროჰაბიტატები ხელს უწყობს გარკვეული ენდემური სახეობების გადარჩენას. კომინოტოზე ბინადრობენ ზღვის ფრინველების ისეთი სახეობები, როგორებიც არიან შავი ჭეჭუა, წითელფეხა თოლია და იშვიათი იელქუანის ქარაფინკა (ინგლ. Yelkouan Shearwater), რომელიც საფრთხის ქვეშ მყოფ სახეობად ითვლება.[1]

კუნძულის სიახლოვეს მდებარეობს ლურჯი ლაგუნა — ცნობილი ტურისტული ადგილი, რომელიც გამოირჩევა კრისტალურად სუფთა წყლებითა და ქვიშიანი ფსკერით. ტურისტების რაოდენობის მატებამ გამოიწვია გარკვეული ეკოლოგიური გამოწვევები, რის გამოც კომინოტოს ტერიტორია განეკუთვნა სპეციალური დაცვის ზონას.[2]

ისტორია და არქიტექტურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კომინო (მალტ. Kemmuna) — პატარა კუნძულია მალტის არქიპელაგში, რომელიც მდებარეობს მალტასა და გოცოს შორის. მისი ფართობი შეადგენს 3.5 კმ²-ს, ხოლო მოსახლეობა — მხოლოდ ორ ადამიანს .

კუნძული ისტორიულად გამოიყენებოდა როგორც თავშესაფარი მეკობრეებისა და დამპყრობლებისთვის, განსაკუთრებით შუა საუკუნეებში. XIII საუკუნეში, კომინოზე ცხოვრობდა იუდეველი მისტიკოსი აბრაამ აბულაფია, რომელმაც აქ დაწერა თავისი მნიშვნელოვანი ნაწარმოებები .


1618 წელს, მალტის ორდენმა ააგო წმინდა მარიამის კოშკი, რომელიც გამოიყენებოდა როგორც თავდაცვითი ნაგებობა და კომუნიკაციის საშუალება მალტასა და გოცოს შორის . კოშკი აგებულია კირქვისგან და წარმოადგენს ოთხკუთხა ფორმის ნაგებობას ოთხი კუთხის კოშკით.

კუნძულზე ასევე მდებარეობს წმინდა მარიამის ბატარეა, რომელიც აშენდა 1715–1716 წლებში და გამოიყენებოდა როგორც არტილერიის ბატარეა სამხრეთ კომინოს არხის დასაცავად .

კომინო ცნობილია თავისი უნიკალური ეკოსისტემით. კუნძული წარმოადგენს ბუნების ნაკრძალს და ფრინველთა თავშესაფარს, სადაც ბინადრობენ მრავალი იშვიათი სახეობა, მათ შორის იელქუანის შეროუტერი .

კუნძულის ლანდშაფტი ძირითადად კარსტულია, რაც ქმნის უნიკალურ კლდოვან ფორმებსა და მღვიმეებს. კომინოს სანაპირო ზოლი გამოირჩევა ციცაბო კლდეებითა და ღრმა მღვიმეებით, რაც მას მიმზიდველს ხდის მყვინთავებისა და მოგზაურებისთვის . rentjetskimalta.com

კომინოტო განსაკუთრებით პოპულარულია ზაფხულში, როდესაც ტურისტები ნავებით ან კატერებით ლურჯი ლაგუნისკენ მიემართებიან. ლურჯი ლაგუნა მდებარეობს კომინოტოსა და კომინოს შორის არსებულ ვიწრო არხში. წყალმცურავეებისთვის კუნძული ხელმისაწვდომია და მას ხშირად სტუმრობენ მსუბუქი საფეხმავლო გასეირნებისთვის, ფოტოებისა და ეკოტურისტული მიზნით.

ეკოლოგიური მნიშვნელობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კომინოტოს ეკოსისტემა წარმოადგენს განსაკუთრებით სენსიტიურ გარემოს. იგი შეყვანილია სპეციალური დაცვის ზონის (SPA) სიაში და წარმოადგენს ნატურა 2000-ის ნაწილის.[3] კუნძული გამოიყენება ეკოლოგიური კვლევებისა და მონიტორინგისთვის, განსაკუთრებით ბიომრავალფეროვნების დაცვის მიმართულებით.

ბიომრავალფეროვნება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კუნძული განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია როგორც ფრინველთა საძილე და გამრავლების ტერიტორია. გარდა ზღვის ფრინველებისა, კუნძულზე გვხვდება მტაცებელი ვირთხების პოპულაცია, რომლებმაც საფრთხე შეუქმნეს ფრინველთა ბუდობას. ამის გამო არასამთავრობო ორგანიზაციები და მალტის გარემოსდაცვითი სააგენტოები პერიოდულად ატარებენ მონიტორინგსა და ბიოლოგიურ კონტროლს.[4]

კომინოტოს გეოლოგიური სტრუქტურა მთლიანად შედგება კორალოვანი კირქვის ფენებისგან (ინგლ. Coralline limestone), რომელიც წარმოადგენს მალტის არქიპელაგისთვის დამახასიათებელ ფორმაციას. კირქვის ფენები გეოლოგიურად მიეკუთვნება შუა მიოცენის პერიოდს (ინგლ. Miocene)და ქმნიან მაღალწნევიან, ტენიანობისადმი მდგრად კლდოვან სისტემას. კუნძულის ზედაპირი მკვეთრად ეროზირებულია და ქმნის პატარა გამოქვაბულებსა და ხვრელოვან სტრუქტურებს. მსგავსი სტრუქტურა ხელს უწყობს მიკროეკოსისტემების ჩამოყალიბებას და სხვადასხვა მინიატურული ცხოველური სახეობების განსახლებას. გეოლოგიური თვალსაზრისით, კომინოტო მჭიდროდ არის დაკავშირებული კომინოსა და გოცოს რელიეფურ წარმონაქმნებთან.[5]

კულტურული მნიშვნელობა და ლეგენდები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მიუხედავად იმისა, რომ კომინოტო არასდროს ყოფილა დასახლებული, მალტური ხალხური გადმოცემით კუნძული ითვლებოდა „დაცვის კუნძულად“, სადაც მეზღვაურები დროებით აფარებდნენ თავს შტორმის დროს.გავრცელებულია ადგილობრივი თქმულება იმის შესახებ, რომ კომინოტოს კლდოვან გამოქვაბულებში დროებით იმალებოდნენ მეკობრეები, რომლებიც ლურჯი ლაგუნის მიდამოებში გემებზე თავს ესხმოდნენ. ლეგენდის თანახმად, კუნძულზე დამალულია მეკობრეების ოქროს მონეტების ნაწილიც.[6] ლიტერატურულად კომინოტო იშვიათად ჩანს, თუმცა იგი რამდენჯერმე ნახსენებია მალტური პოეზიის თუ თევზჭერის თემატიკით შთაგონებულ ნაწარმოებებში.[7]

ისტორიული ცნობების მიხედვით, კომინოტო რომაული პერიოდის განმავლობაში გამოიყენებოდა როგორც სანადირო ტერიტორია, რაზეც მიუთითებენ ზოგიერთ არქეოლოგიურ წყაროში შემონახული ფრაგმენტული მონაცემები. თუმცა, შემდგომი საუკუნეების განმავლობაში კუნძული აღარ იყო დასახლებული და დარჩა უკაცრიელად. მისი იზოლირებული მდებარეობა და წყლის არარსებობა ხელს უშლიდა მუდმივ ადამიანურ დასახლებას.თარგი:წყაროს მითითება საჭირო

კომინოტო შეიტანეს მალტის ეროვნული ბიომრავალფეროვნების სამოქმედო გეგმაში, როგორც ეკოლოგიურად მნიშვნელოვანი უბანი. იგი დაცულია როგორც განსაკუთრებული დაცვის ტერიტორია (SPA) და ნატურა 2000-ის ქსელის ნაწილია. კუნძულზე ვიზიტი ნებადართულია მხოლოდ განსაზღვრულ პერიოდში და რეგულირდება ტურიზმისა და გარემოს დაცვის სამსახურების მიერ.

  1. Ketija. (2017-07-11) Yelkouan Shearwaters and the threats of predators en-GB. ციტირების თარიღი: 2024-06-26
  2. Protected Planet | 'Kemmuna, Kemmunett, Il-Ħaġriet ta Bejn il-Kmiemen u l-Iskoll ta Taħt il-Mazz'. ციტირების თარიღი: 2024-06-20
  3. Protected Planet | 'Kemmuna, Kemmunett, Il-Ħaġriet ta Bejn il-Kmiemen u l-Iskoll ta Taħt il-Mazz'. ციტირების თარიღი: 2024-06-20
  4. Yelkouan Shearwaters Conservation Status. ციტირების თარიღი: 2024-06-26
  5. Schembri, P. J. (1996). „Geology and geomorphology of the Maltese Islands“. Progress in Physical Geography. 20 (3): 331–354. doi:10.1177/030913339602000302.
  6. Maltese Legends and Pirate Folklore. ციტირების თარიღი: 2025-04-08
  7. Vella, Anthony (2012). „Mediterranean Islets in Maltese Literature“. Journal of Maltese Studies. 31: 87–101.